Για την 25η Μαρτίου

Παρουσιάζουμε με την ευκαιρία της εθνικής μας επετείου ένα αξιολογότατο κείμενο ενός προβληματισμένου συνέλληνα, με την προτροπή μας να μελετηθεί και όχι απλώς να διαβαστεί. Διατηρήσαμε χωρίς επεμβάσεις την ορθογραφία του πρωτοτύπου, λόγω της σκοπιμότητας των ορθογραφικών επιλογών του συγγραφέα και των όσων σημειολογικά υποκρύπτουν αυτές, με τις οποίες εξ άλλου συμφωνούμε απόλυτα.

ΔΕΕ

Προς μία διερεύνηση μίας άλλης 25ης Μαρτίου.

Είναι αποδεδειγμένο -κυρίως μέσα από πραγματιστικά κριτήρια-ότι η ιστορία δεν γίνεται και δεν μπορεί να προχωρήσει με το αν. Θα έλεγα όμως ότι αυτή η καθαρά εμπειρική θέση είναι άστοχη και πολύ πεζή-υλιστικά πεζή. Αν σκεφθούμε ότι η ιστορία είναι σύνολο απείρων θεωρητικών και πρακτικών παραμέτρων, μία μόνο εκ των οποίων είναι η εσχατολογική πρόοδος –βασικός παράγοντας θαυμασμού της ιστορίας-σε αυτή την περίπτωση μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι και οι σκέψεις μετά το γεγονός είναι ιστορία. Κυρίως αυτές οι μεταϋπάρχουσες σκέψεις μπορούν μελλοντικά να δημιουργήσουν μια νέα ιστορία η οποία σε πολλά θα είναι απαλλαγμένη από λάθη και χειρισμούς του παρελθόντος. Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι απορρίπτει κανείς τα ήδη γεγονότα. Τουναντίον. Τα σέβεται και προσπαθεί να εκμαιεύσει μυστικές σκέψεις και νέες πράξεις που επειδή τότε δεν έγιναν τώρα μπορεί να δώσουν λύσεις σε σημαντικά ζητήματα που αναφύουν στο διάβα των αιώνων.

Ας διατυπώσουμε την παρακάτω θέση. Τι σημαίνει «είμαι σκλαβωμένος;» Τελικά οι Έλληνες ήμασταν σκλαβωμένοι στους τούρκους; Η απάντηση είναι όχι. Καλλίτερα. Εξωτερικά, ως καθημερινοί πολίτες μέσα σε μία πολιτεία συγκεκριμένων ενεργειών και δυνατοτήτων ήμασταν σκλαβωμένοι. Εσωτερικά όμως ο Ελληνισμός, η πηγή πολιτιστικής και ιστορικής ζωής για τους Έλληνες, ουδέποτε σκλαβώθηκε στους τούρκους για τον πολύ απλό λόγο ότι ο διαχρονικός καθαρά πνευματικός και αξιακός λόγος προχωρεί ως απόλυτη εσωτερικότητα, χωρίς να υπακούει στους κανόνες του χωροχρόνου και της ύλης. Αντιθέτως αναπτύσσει και αναπτύσσεται. Οι Έλληνες ,ως βασικός φορέας αυτού του λόγου, μέσα από νέες φόρμουλες και σε διαρκή σχέση με το φιλοσοφικό λόγο της δύσης, συνέχισαν να αναπτύσσουν την φιλοσοφική και πολιτιστική κληρονομιά. Από αυτή την πλευρά φυσικά –και δεν γινόταν αλλοιώς-ποτέ ο Ελληνισμός δεν σκλαβώθηκε στους τούρκους. Αυτή την υπερβατική δυνατότητα του Ελληνισμού ελεύθερος να πορεύεται στους αιώνες, αυτός να κατακτά με την κουλτούρα του έθνη και πολιτισμούς διακηρύσσει κατά περίφημο τρόπο ο Ευσέβιος, επίσκοπος Καισαρείας ο οποίος στην Ευαγγελική προπαρασκευή γράφει «μόνη γάρ η Ελλάς αψευδώς ανθρωπογονεί, φυτόν ουράνιον και βλάστημα θείον ηκριβωμένον, λογισμόν αποτίκτουσα οικοιούμενον επιστήμηι».

Είναι ιστορικά βεβαιωμένο ότι το αξιακό τρίγωνο του Ελληνικού Λόγου –η Ιδέα εξωτερικεύεται στη Φύση (η φύση ας νοηθεί ως σύνολο δυνητικών ανθρωπίνων ιδιοτήτων)και δι’ αυτής εσωτερικεύεται στον άνθρωπο(ο οποίος πορεύεται με συγκεκριμένο σύστημα σκέψεων και αξιών)έθεσε τις βάσεις του ανθρωπίνου πολιτισμού μέσα από τρείς διάδοχες φάσεις και ιστορικές στιγμές. Η πρώτη στιγμή είναι το πέρασμα από την αφαιρετική μυθολογία προς τη συγκεκριμένη ιστορική στιγμή, η δεύτερη η ανάλυση αυτής της στιγμής διά της εξωτερικής φύσεως και η τρίτη η εφαρμογή όλων αυτών στην ανθρώπινη προσωπικότητα. Βλέπουμε για παράδειγμα σήμερα την έντεχνη προσπάθεια ταύτισης του ανθρώπου με τον τρόπο της ηλεκτρονικής φύσης, σημείο το οποίο ίσως σηματοδοτήσει τη δυνατότητα ο άνθρωπος να ελέγξει πλήρως το ζωτικό του χώρο. Είναι όμως σημαντικό να υπενθυμίσουμε ότι αυτό το στάδιο είναι το έσχατο στάδιο του πλήρως διαστρεβλωμένου Ελληνικού Λόγου ο οποίος κατάντησε πλέον εργαλειακός –για να θυμηθούμε και τον Χόρκχάϊμερ- και τίποτε άλλο.

Συνειδητοποιούμε λοιπόν τις τεράστιες δυνατότητες του Ελληνικού κουτιού της Πανδώρας που φέρει τον τίτλο «Λόγος».Στις απαρχές της Αναγέννησης ,της Διαμαρτύρησης και του Διαφωτισμού από το κουτί αυτό εξήλθαν οι δυνάμεις εκείνες οι οποίες κατηύθυναν τη γένεση του δυτικού πολιτισμού (μέσω των παραπάνω σταδίων) μόλις και πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι ο εφευρέτης του Εγώ, ο Σωκράτης (εν οίδα ότι ουδέν οίδα) επανήλθε κάτω από την καρτεσιανή μορφή του παραπάνω ρητού, το οποίο τώρα διατυπώνεται και πάλι υποκειμενικά αλλά θετικά «εν οίδα ότι σκέφτομαι»,η στιγμή της καθαρά εγωϊστικής σύγχρονης ανθρώπινης λογικής όρθιας στάσης μόλις άρχισε και τις συνέπειές της τις βιώνουμε σήμερα.

Το ερώτημα είναι σαφές. Αυτή η διαχρονική δύναμη του Ελληνικού Λόγου τι δυνατότητες οικουμενικής εξάπλωσης και λογικής ένωσης των λαών είχε στο λυκαυγές του 18ου και 19ου αι; Μπορούμε να μιλήσουμε για μία παγκόσμια λογική κοινότητα σε μία εποχή όπου η Δύση απέκτησε για πρώτη φορά δύο πολύ ισχυρά όπλα. Ιδέες από την μία πλευρά και πλούτο μέσα από τη βιομηχανική επανάσταση από την άλλη.

Υποστηρίζουμε λοιπόν ότι ο Ελληνικός Λόγος, αυτός που όπως είδαμε και ξέρουμε κυριάρχησε στη Δύση είχε τη δυνατότητα θέσπισης μιάς οικουμενικής έλλογης κοινότητας η τουλάχιστον τη δυνατότητα μιάς υγιούς οικουμενικής έλλογης σύγκρισης. Αυτό όμως σίγουρα θα είχε μία αναπόφευκτη συνέπεια. Σαφώς την επανίδρυση του Ελληνικού κράτους, το οποίο με βάση την ιστορική συμμετοχή του στην παραπάνω οικουμενικότητα του λόγου θα ήταν και πάλι σε θέση να δώσει κρατική υπόσταση σε χαμένες αρχαιοελληνικές και βυζαντινές πατρίδες. Είμαστε στο 18 ο αι. μπροστά σε ένα Ελληνικό Έθνος που με τη σκέψη του κυβερνά τη Δύση-όλα τα συντάγματα των μεγάλων επαναστάσεων στηρίχθηκαν επάνω στα πολιτειακά γραπτά του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη-άρα υπάρχει η δυνατότητα αυτό το έθνος να δώσει μία ανάλογη κρατική οντότητα. Η Οθωμανική αυτοκρατορία στηρίχθηκε στο Ελληνικό πολιτειακό μοντέλο, οι Έλληνες Φαναριώτες την κυβερνούν οι οποίοι την έχουν αρκετά ποτίσει με Ελληνικές ιδέες. Πολλαπλώς σαπισμένη και διαλυμένη ιστορικά θα καταπέσει και ο Ελληνισμός θα ξαναβγάλει στα ιστορικά του μέρη καρπούς. Αυτό το μοντέλο εξάλλου δοκιμάσθηκε με επιτυχία στη σημερινή Ευρώπη από τους άρχοντες του κόσμου αυτού. Δεν είχαμε καμμία επανάσταση μαρξιστικού τύπου, αλλά η κυβερνώσα ουσιαστικά τον κόσμο αριστερά σήμερα αλλοίωσε τα πάντα και τα παρέδωσε στον υλικό καιάδα.

Άρα το πέρασμα στην ανασύσταση του Νεοελληνικού κράτους, το οποίο θα έπαιρνε την ιστορική σκυτάλη σε πνεύμα και έκταση από το σημείο ακριβώς από το οποίο την άφησε ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ήταν αδήριτη ιστορική διαδικαστική ανάγκη χωρίς τη μεσολάβηση καμμίας επανάστασης. Συζητάμε για μία εσωτερική πολιτιστική επανάσταση η οποία θα αναστήσει τη νέα μορφή του Ελληνισμού επάνω στις ρίζες των μεγάλων αυτοκρατοριών του Ελληνισμού. Η επανάσταση του λόγου θα αρκούσε ώστε η αυτοφυής πολιτισμική έλλειψη των οθωμανών να οδηγούσε στην πλήρη κατάληψη του κράτους από Έλληνες-η Ελληνική κουλτούρα εξάλλου δημιούργησε το οθωμανικό κράτος - οι οποίοι πλήρως στο μυαλό τους είχαν την ανασύσταση του Νεοελληνικού κράτους. Συζητάμε όμως για την ανασύσταση ενός ελληνικού κράτους το οποίο θα κάλυπτε κρατικά όλες τις περιοχές όπου εθνικά είχε σπαρεί ο Ελληνικός λόγος –το σενάριο αυτό τρομοκρατούσε τους Ευρωπαίους (αυτό περίτρανα αποδείχθηκε στην απέλπιδα προσπάθεια του πλήρως πολιτικοποιημένου Φαλμεράγιερ, ο οποίος ό,τι υποστήριξε το υποστήριξε στην πιο κατάλληλη για τους ταγμένους ανθέλληνες εποχή). Ο Ελληνισμός του 18 ου αι. είχε πολιτισμικά ,πολιτειακά και ιδεολογικά πλήρως κυριαρχήσει επάνω στους οθωμανούς ώστε το πέρασμα σε ένα μεταβυζαντινό νεοελληνικό κράτος-και με τη χρήση μιάς απλής πολιτειακής εξέγερσης η οποία θα αποκαθιστούσε την υγιή διαβίωση όλων κάτω από τις αιώνιες αξίες του Ελληνισμού ο οποίος θα έδινε και πάλι τη δική του ετικέτα στο νέο αυτό κράτος - τρομοκρατούσε τους ευρωπαϊκούς κύκλους οι οποίοι ξαφνικά έπρεπε να σκεφθούν ένα δρόμο προς την Ανατολή παντελώς ξεχασμένο-λόγω των οθομανών-διαμέσου των βαλκανίων, αλλά και ένα μεταβυζαντινό νεορθόδοξο τόξο Ελλήνων, Σλάβων και Ρώσων που θα έφερνε άλλες παντελώς ισορροπίες σε ένα κόσμο ο οποίος με βάση τη βιομηχανική επανάσταση θα περνούσε στις πολλαπλές γεωοπολιτικές ευκαιρίες ανάπτυξης με βάση την τεχνολογία. Δεν είναι τυχαίο ότι γρήγορα οι Έλληνες ελέγχθηκαν από τους βασιλείς της Ευρώπης και η Ρωσία από τους μπολσεβίκους.

Ας δούμε στα στενά όρια της εργασίας αυτής ,τεκμήρια πηγών για όσα εδώ υποστηρίζουμε. Οι πηγές λοιπόν ξεκάθαρα αναφέρουν ότι από τον 16ο έως τον 18ο αι οι οθωμανοί μέσα από επαχθείς για αυτούς διαπραγματεύσεις και διομολογήσεις παρέδωσαν σε Ευρωπαίους και ειδικά Γάλλους τα οικονομικά ηνία της αυτοκρατορίας τους. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι –διά των Ελλήνων-είχαν πλήρη πολιτειακή σύλληψη στο μυαλό τους σε αντίθεση με τους οθωμανούς. Εξάλλου τώρα το πολιτειακό μέρος των οθωμανών το ήλεγχαν οι φαναριώτες (γενικά κυβερνούσαν εξισλαμισμένοι Έλληνες, κρυπτοχριστιανοί, Φαναριώτες κ.λ.π). Επιβαλλόταν λοιπόν οι Ευρωπαίοι να αποδεχθούν τα αιώνια εθνικά δίκαια του Ελληνισμού στην περιοχή, ένα εκ των οποίων ήταν και η ανασύσταση του Νέου Ελληνικού κράτους.

Ο Ίων Δραγούμης είναι γνωστό ότι δεν είχε στο μυαλό του το γνωστό ικετευτικό προς τους Ευρωπαίους, μεταεπαναστατικό Νεοελληνικό κράτος, το οποίο σιγά-σιγά πήρε ό,τι πήρε και έχασε ό,τι έχασε-περιοχές που εθνολογικά άρα κρατικά είναι πάντα Ελληνικές (Ανατολική Θράκη, Μικρά Ασία, Βόρειος Ήπειρος.). Γι’ αυτό εξάλλου ήταν και φανατικός αντιβενιζελικός. Το όραμά του είναι γνωστό (μέσα από τα έργα του «Ελληνικός πολιτισμός», «Όσοι ζωντανοί»). Η πίστη του στον Ελληνικό κοινοτισμό είναι παράγοντας λησμονημένος μέσα στα χρόνια όσον αφορά τη σπουδαιότητά του. Οι κοινότητες διαφυλάσσουν τη σωστή μίξη έθνους και κράτους και δεν αφήνουν το δεύτερο να κατασπαράξει το πρώτο μέσα από το θάνατο των μικρών τόπων και της παράδοσης (γι’ αυτό και μανιωδώς οι σημερινοί κυβερνώντες του προτεκτοράτου που εξωτερικά έχει το όνομα Ελλάδα αγωνιωδώς πολεμούν για το τελικό κτύπημα του «Καλλικράτη»). Μέσα από τον κοινοτισμό και την Ορθοδοξία ο αιώνιος Ελληνικός Λόγος θα διαποτίζει και θα καθοδηγεί το μεγάλο σπίτι του Ελληνισμού αυτό που τελειοποιήθηκε μέσα από τη μετάδοση αυτού του Λόγου από το Μέγα Αλέξανδρο και την τελική του καλλιέργεια στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Όλος αυτός ο χώρος και ο πολιτισμός θα μπορούσαν να στεγάσουν τη Νέα Ελληνική Πολιτεία ,η οποία θα αναβίωνε τα πραγματικά και πολιτιστικά όρια του Νέου Ελληνισμού. Είναι τέτοια η υπεροχή του Ελληνικού Λόγου ώστε αυτή η κατάληξη ενός τέτοιου κράτους θα ήταν νομοτελειακό ιστορικό γεγονός. Η μετάβαση σε ένα τέτοιο status quo θα μπορούσε να γίνει μέσα από τη συνύπαρξη όλων των λαών κάτω από την υπεροχή του Ελληνικού Λόγου. Ήδη ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός δεν είχε κάτι αντίστοιχο μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και μέσα από μία διαλεκτική με την φιλοσοφική και θεολογική παράδοση του Ελληνισμού θα μπορούσε να αναγεννήσει το νέο Ελληνικό κράτος της μεγάλης Ανατολής ,το οποίο θα έβγαινε μέσα από το αναπόφευκτο πέρας της εξωτερικής οθωμανικής κυριαρχίας, δυνατό και έτοιμο να αναλάβει τις ευθύνες της νέας του ιστορικής αποστολής. Η μετάβαση θα γινόταν κατά απόλυτα νομοτελειακό τρόπο διότι οι Έλληνες μέσα από την ανάπτυξη του πνεύματος και τη νέα συγκρητική σπορά του Λόγου ήταν έτοιμοι να ξανακυβερνήσουν ένα κράτος διάδοχο του Βυζαντινού. Οι οθωμανοί είχαν επιτελέσει την ιστορική τους αποστολή, δεν μπορούσαν να διαχειρισθούν ένα νέο κράτος μιάς ενωμένης Ανατολής, το οποίο πλέον ήταν μπροστά σε νέες προκλήσεις (οικονομικές, πολιτιστικές και πολιτικές γενικότερα). Πραγματικά θα ήμασταν μάρτυρες ενός εντυπωσιακού ιστορικού γεγονότος, οι οθωμανοί μόνοι τους θα παρέδιδαν διαχρονικά και σταδιακά την εξουσία του νέου μεγάλου Ελληνκού κράτους, διαδόχου του Βυζαντινού στους Έλληνες (το έκανε ο σουλτάνος με τους Άγγλους το 1920 περίπου)-δεν είναι τυχαίο ότι ο Ρήγας παρέδωσε και μέσα από τους χάρτες του ολοκληρωμένο σχέδιο ενός Παμβαλκανικού κράτους όπου ο Ελληνικός Λόγος θα κυριαρχούσε και όλοι οι Έλληνες θα ήσαν ενωμένοι με όμορους λαούς κάτω από αυτόν, αυτό ήταν σε βάθος χρόνου νομοτελειακό στην τελική του έκβαση-όπως οι Ρωμαίοι το έκαναν με τον Κάμιλλο προκειμένου αυτός να επιστρέψει από την εξορία και να τους σώσει. Αυτό μπορεί δυστυχώς να μην έγινε με το νέο Ελληνικό κράτος το οποίο «απελευθερώθηκε»από τους Τούρκους προκειμένου να γίνει ευρωπαϊκό προτεκτοράτο, έγινε όμως μέσα στα σπλάχνα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ο σουλτάνος, αιχμάλωτος και ευτελισμένος από τους ευρωπαίους, αργά και σταθερά έδωσε την εξουσία της πάλαι ποτέ οθωμανικής αυτοκρατορίας στον κεμάλ, τον οποίο χωρίς κανένα τελικά πρόβλημα αποδέχθηκαν οι σύμμαχοι-εννοείται ότι τελικά μόνο οι Έλληνες πολέμησαν μαζί του.

Η επανάσταση της 25ης Μαρτίου 1821, αποτελεί έναν απόλυτα χρυσό κρίκο στην διηνεκή Ελληνική αλυσίδα. Από εκεί και πέρα. Σε αυτή τη χρονική στιγμή αλλά και αργότερα. Όλες μα όλες οι δυνάμεις –όλων των ειδών και τύπων-του Ελληνικού έθνους δεν ήσαν ενωμένες μπροστά στη δημιουργία ενός Ελληνικού κράτους διαδόχου του Βυζαντινού-το οποίο τουλάχιστον από τους Μακεδόνες και μετά είχε εντονότατη Ελληνική συνείδηση. Η χρονική στιγμή για την οποία συζητάμε δεν βρήκε όλους τους Έλληνες με σταθερό σχέδιο το οποίο θα στηριζόταν στην μακραίωνη ελληνική παράδοση και το οποίο θα οδηγούσε σε ένα μεγάλο αποτέλεσμα-εκτός εάν θεωρούμε το κράτος της 3ης Φεβρουαρίου 1830 αντάξιο των Ελλήνων. Σε ένα μεγάλο αποτέλεσμα που θα επιφύλασσε μία Ελληνική συνέχεια ανάλογη της Αρχαίας Ελλάδας και του Βυζαντίου. Αναπόφευκτα λοιπόν θα ευχαριστήσουμε τους μεγάλους αγωνιστές για την περιφανή νίκη τους κατά των οθωμανών. Όμως θα μπορούσαμε να ευχαριστούμε ακόμη περισσότερους ανθρώπους για το ότι θα μπορούσε να επανιδρυθεί μία νέα Μεγάλη Ελλάδα. Χωρίς βέβαια να ακυρώνουμε τις μυστικές -ευρωπαϊκές στο όνομα- δυνάμεις που λυσσωδώς δεν άφησαν αυτούς τους Έλληνες ανθρώπους να αποδείξουν την αλήθεια των όσων σε αυτή την εργασία υποστηρίξαμε.

Β.Δ.Μακρυπούλιας.
Δρ.φιλοσοφίας.
http://users.sch.gr/makripulias