Αριστεροί αμπελοφιλόσοφοι: Σλαβόι Ζίζεκ (1)

Στις παρηκμασμένες και αρρωστημένες κοινωνίες της Δύσεως, που τόσο πολύ θαυμάζουν όλοι οι δικοί μας ευρωλιγούρηδες, ψευτοδιανοούμενοι, κοσμοπολίτες και προβληματικοί μικροαστοί, όσο πιο παλαβός και "νούμερο" είσαι, τόσο μεγαλύτερο όνομα αποκτάς στην πιάτσα. Με μια βασική προύπόθεση: Να είσαι "πολιτικά ορθός" δηλ. να εξυπηρετείς το Σύστημα και τα κέντρα εξουσίας που το στηρίζουν. Συνήθως αυτήν την "βρώμικη δουλειά" την αναλαμβάνουν διάφορα πειναλέα ή απλώς ψυχικά διαταραγμένα άτομα, που συνειδητοποιούν ότι μόνον αν συμπλεύσουν με το Σύστημα θα βρουν "στον Ήλιο μοίρα", καταπώς αναφέρει η γνωστή λαϊκή ρήση. Ένας από αυτούς τους φαιδρούς τύπους, που πολύ θαυμάζεται από συγκεκριμένουν κύκλους ιθαγενών θολοκουλτουριάρηδων και χαβιαροαριστερών είναι και το παραπάνω εικονιζόμενο νούμερο. Η συνέντευξη που ακολουθεί (στην ναυαρχίδα του ΔΟΛίου Συγκροτήματος, την εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ παρακαλώ) είναι αποκαλυπτική.

ΔΕΕ

Στο «τρελό» μυαλό του Σλάβοϊ Ζίζεκ

Οι εντυπώσεις μιας βρετανίδας δημοσιογράφου

που τον επισκέφθηκε στο σπίτι του στη Λιουμπλιάνα

Ο Σλάβοϊ Ζίζεκ δεν γνωρίζει τον αριθμό του διαμερίσματός του στη Λιουμπλιάνα. «Δεν πειράζει», λέει στον φωτογράφο. «Πέρνα την κεντρική είσοδο και κατόπιν σκέψου με όρους άκρας Δεξιάς: γυρνάς από αριστερά στα δεξιά και στο τέλος του διαδρόμου, πάλι δεξιά». Τελικά η δημοσιογράφος της «Γκάρντιαν» Ντέκα Αϊκενχεντ και ο φωτογράφος φτάνουν στο διαμέρισμά του που έχει θέα στην πρωτεύουσα της Σλοβενίας. «Εκεί πέρα με μισούν», λέει δείχνοντας την πόλη. «Αλλά τους μισώ κι εγώ. Ειδικά αυτούς τους τύπους της ριζοσπαστικής Αριστεράς με τους πλούσιους πατεράδες». Στους τοίχους του καθιστικού του υπάρχει μια αφίσα του βιντεοπαιχνιδιού «Call of Duty: Black Ops» και ένα πορτρέτο του Στάλιν. Οταν ανοίγει τα ντουλάπια της κουζίνας για να βρει ποτήρια ώστε να προσφέρει αναψυκτικό, μέσα σε αυτά φαίνονται στοιβαγμένα... ρούχα.

ΠΑΝΤΟΥ ΒΙΒΛΙΑ... «Ζω σαν τρελός!», παραδέχεται ξεκαρδισμένος από τα γέλια. Πού αλλού να χωρέσουν τα ρούχα του, αφού όλα τα υπόλοιπα δωμάτια είναι γεμάτα από το πάτωμα έως το ταβάνι με DVD και βιβλία; Eνα δωμάτιο είναι γεμάτο εξ ολοκλήρου με τα 75 βιβλία του και τις μεταφράσεις τους σε πάμπολλες γλώσσες. Γεννημένος το 1949, ο σλοβένος διδάκτορας Φιλοσοφίας και Ψυχανάλυσης έχει εργαστεί στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Λιουμπλιάνας και σήμερα διευθύνει το Διεθνές Κέντρο Ανθρωπιστικών Σπουδών στο Κολέγιο Birkbeck του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Η Δύση έστρεψε την προσοχή της σε αυτόν το 1989, όταν έγραψε το πρώτο βιβλίο του στα αγγλικά, το «Υψηλό αντικείμενο της ιδεολογίας», όπου συνόψισε τις απόψεις του ήρωά του Χέγκελ μέσα από τη ματιά ενός άλλου προτύπου του, του ψυχαναλυτή Ζακ Λακάν. Εκτοτε επικεντρώθηκε στην ανάδειξη της ριζοσπαστικής πολιτικής και φιλοσοφικής σημασίας της λακανικής ψυχανάλυσης.

Ο Ζίζεκ δεν μασάει τα λόγια του, ίσα ίσα δείχνει να απολαμβάνει κάθε πρόκληση και να χαίρεται κάθε πολεμική. Αλλωστε και οι μεγαλύτεροι επικριτές του παραδέχονται ότι οι απόψεις του - ακόμα και οι πιο τραβηγμένες, που δεν είναι λίγες - αποτελούν έναυσμα για προβληματισμό. Στην ουσία υποστηρίζει ότι τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται και η αντίφαση υπάρχει στα πάντα. Τα περισσότερα από εκείνα που θεωρούμε ριζοσπαστικά ή ανατρεπτικά, λέει, τελικά δεν αλλάζουν τίποτα.

«Για παράδειγμα, όταν αγοράζεις ένα βιολογικό μήλο, το κάνεις για ιδεολογικούς λόγους και νιώθεις καλύτερα: κάνω κάτι για τη Γη, σκέφτεσαι. Ομως ασχολείσαι πραγματικά; Οχι. Παραδόξως, κάνουμε τέτοιου είδους πράγματα ώστε να αποφύγουμε να κάνουμε κάτι ουσιαστικό. Ανακυκλώνεις, στέλνεις πέντε ευρώ σε ένα παιδί στη Σομαλία και πάει, έκανες το καθήκον σου». Αρα χρησιμοποιούμε διάφορες βαλβίδες ασφαλείας ώστε το status quo να παραμένει άθικτο; «Ακριβώς». Θεωρεί ότι οι φιλελεύθεροι της Δύσης δεν δίνουν την αρμόζουσα σημασία στην πάλη των τάξεων και εκείνος αυτοχαρακτηρίζεται ως «περίπλοκος μαρξιστής» με επαναστατικά ιδεώδη.

Για τους θαυμαστές του είναι ένας «διανοούμενος ροκ-σταρ», ενώ ακόμα και το έγκριτο «Νιου Γιόρκερ» έγραψε ότι «η Σλοβενία έχει φήμη δυσανάλογα μεγάλη για το μέγεθός της, χάρη στη δουλειά του Σλάβοϊ Ζίζεκ». Οι επικριτές του όμως κάνουν λόγο για τον «Μπόρατ της φιλοσοφίας», έναν διανοητή που προβαίνει μονίμως σε υπερβολικές δηλώσεις για να προκαλέσει σκάνδαλο. «Το πρόβλημα με τον Χίτλερ ήταν πως δεν υπήρξε αρκετά βίαιος», έχει δηλώσει ή «Δεν είμαι άνθρωπος. Είμαι κτήνος». Μετά το ξέσπασμα της κρίσης ο Ζίζεκ αναδείχθηκε σε σελέμπριτι της ύφεσης, με τα πλήθη να συρρέουν σε κάθε του δημόσια ομιλία, όπως έγινε πρόσφατα και στην Αθήνα, όπου πήρε μέρος σε προεκλογική εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ με τίτλο «Η καρδιά των λαών της Ευρώπης χτυπά στην Ελλάδα», μαζί με τον τον Αλ. Τσίπρα και τον καθηγητή Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Μπέρκμπεκ Κ. Δουζίνα.

Η δημοσιογράφος της «Γκάρντιαν» εξεπλάγη από τις απόψεις του: «Για μένα η ιδέα της κόλασης είναι τα αμερικάνικα πάρτι. Ή όταν μου ζητούν να μιλήσω και λένε ότι θα υπάρχει μια μικρή δεξίωση μετά την ομιλία - αυτό είναι κόλαση. Διότι τότε όλοι οι καταπιεσμένοι ηλίθιοι που δεν μπορούν να σου κάνουν μια ερώτηση στο τέλος της ομιλίας έρχονται και σου λένε: "Καθηγητά Ζίζεκ, ξέρω ότι είστε κουρασμένος, αλλά...". Ε, λοιπόν, άι γαμήσου. Εάν ξέρεις ότι είμαι κουρασμένος, γιατί με ρωτάς; Γίνομαι όλο και πιο σταλινικός. Οι φιλελεύθεροι λένε πάντα για τους ολοκληρωτικούς ότι τους αρέσει η ανθρωπότητα, αλλά δεν νιώθουν τίποτα για τους ανθρώπους, έτσι δεν είναι; ΟΚ, λοιπόν, μου ταιριάζει αυτό. Ανθρωπότητα; Ναι, μεγάλες κουβέντες, μεγάλη τέχνη. Ανθρωποι; Οχι, το 99% είναι βαρετοί βλάκες».

ΕΡΩΤΑΣ ΚΑΙ ΣΕΞ. Η βρετανίδα ρεπόρτερ όμως εκπλήσσεται περισσότερο από την επιμονή του Ζίζεκ να μιλά για σεξ και όχι για το νέο του βιβλίο για τον Χέγκελ. Ιδιαίτερα όταν της εκμυστηρεύεται ότι είναι υπερβολικά ρομαντικός. «Ξέρεις ποιος είναι ο φόβος μου;» τη ρωτά. «Η μεταμοντέρνα, ανεκτική, πραγματιστική στάση απέναντι στο σεξ. Τη βρίσκω φρικτή. Λένε ότι το σεξ είναι υγεία, καλό για την καρδιά, για το κυκλοφορικό, σε χαλαρώνει». Βρίσκει απαίσια αυτή την άποψη όπως και την πρακτική των υπηρεσιών που προσφέρουν ερωτικά ραντεβού ώστε να γλιτώσεις το ρίσκο του ρομάντζου. «Δεν υπάρχει πια το απόλυτο πάθος. Μου αρέσει η ιδέα του σεξ ως μέρους του έρωτα, η προσέγγιση: είμαι έτοιμος να πουλήσω τη μητέρα μου για να κοιμάμαι μαζί σου για πάντα. Υπάρχει κάτι υπερβατικό σε αυτό. Παραμένω αθεράπευτα ρομαντικός».

Δεν του αρέσουν οι περιπέτειες της μιας βραδιάς. Και παραδέχεται ότι έχει περίεργα όρια. Το σκέφτεται λίγο αλλά δεν διστάζει, σαν να θέλει να προκαλέσει τη δημοσιογράφο. «Δεν μπόρεσα ποτέ να κάνω σε μια γυναίκα - ακόμα και αν το ήθελε - πρωκτικό σεξ. Ξέρετε γιατί; Επειδή δεν μπορούσα να πείσω τον εαυτό μου ότι της αρέσει πραγματικά. Είχα πάντα την υποψία ότι μόνο προσποιείται, ώστε να μου γίνει πιο αρεστή. Το ίδιο και με την πεολειχία. Δεν μπόρεσα ποτέ να ολοκληρώσω στο στόμα μιας γυναίκας, επειδή πάλι, νομίζω ότι δεν πρόκειται ακριβώς και για το πιο εύγεστο υγρό του κόσμου. Και αν εκείνη προσποιείται;».

 
http://www.tanea.gr/kosmos/article/?aid=4728866