Η δολοφονία του Καποδίστρια

ΟΙ ΔΟΛΟΦΟΝΟΙ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ

Το δημοσίευμα που ακολουθεί αποτελεί απόσπασμα από το βιβλίο που έγραψε ο κ. Γ. Σκλαβούνος και επιμελήθηκε ο κ. Ανδρέας Καλογεράς με τίτλο «Μαρτυρίες και Γνώμες για τον Ιωάννη Καποδίστρια» και υπότιτλο: «Δελφούς της Οικουμένης ήθελε την Ελλάδα ο Ιωάννης Καποδίστριας». Το βιβλίο θα κυκλοφορήσει το Σεπτέμβρη στη διάρκεια των προγραμματισμένων εκδηλώσεων για την επέτειο της δολοφονίας του Ιωάννη Καποδίστρια. Αποτελεί έκδοση του Κέντρου Unesco του Ιονίου και της Περιφερειακής Διεύθυνσης Παιδείας. Τα έσοδα από την έκδοση αποτελούν έσοδα του Κέντρου Unesco. Η έκδοση αυτή φιλοδοξεί να αποτελέσει ελάχιστη συμβολή στην αναγνώριση της ανάγκης και της χρησιμότητας συγκέντρωσης στη Κέρκυρα των ανά τον κόσμο καταλοίπων των Αρχείων που αναφέρονται στον Ιωάννη Καποδίστρια και την Ιόνιο Πολιτεία. Το υψίστης και πολλαπλής σημασίας αυτό χρέος και δικαίωμα της Κέρκυρας έχει αρχίσει ήδη να μετατρέπεται σε οργανωμένη προσπάθεια. Η ιδέα με τη στήριξη της Εθνικής Επιτροπής Unesco, με το αγκάλιασμα της από το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, το τμήμα Αρχειονομίας, το Τμήμα Πληροφορικής, φορείς και πρόσωπα των βιβλιοθηκών και των αρχείων της Κέρκυρας αρχίζει να αποκτά σάρκα και οστά. Είναι προφανές ότι η σημασία και η χρησιμότητα αυτών των Αρχείων ξεπερνάει τα τοπικά και Εθνικά όρια. Επ’αυτού θα επανέλθουμε στις εκδηλώσεις κατά την επέτειο της Δολοφονίας. Το παρόν προδημοσίευμα-απόσπασμα αναφέρεται στους δολοφόνους του Ι.Κ.

Γ.Σ.

Μερικές σημαντικές μαρτυρίες για τη δολοφονία του Ι.Κ.

Όταν οι Βασιλείς, ο Μέτερνιχ και οι μυστικές υπηρεσίες της Ιεράς Συμμαχίας τον θεωρούν τη πηγή των επαναστατικών κινημάτων στην Ευρώπη, κάποιοι "ημέτεροι" επιμένουν να συντηρούν το κατεστημένο ιστορικό ψεύδος περί του Καποδίστρια ως εκφραστή της ‘πεφωτισμένης δεσποτείας’ και του Τσαρικού απολυταρχισμού.

Μαρτυρία του Αυγουστίνου Καποδίστρια (αδελφού του Κυβερνήτη που κατετέθη στον Φρειδερίκο Τιρς, Ιστορικό και μετέπειτα συμβούλου του Όθωνα και καθηγητού της Αρχαίας Ιστορίας Φιλολογίας στο Παν/μιο του Μονάχου.

Η Ελλάδα του Καποδίστρια, Τόμος Α’ σελ.105

Και ο κόμης Αυγουστίνος, που τον είδα μερικές φορές μετά το μοιραίο γεγονός, φώναξε: "Ναι κύριε, η Γαλλία και η Αγγλία είναι που δολοφόνησαν τον αδελφό μου". Καθώς του δήλωνα ότι δε καταλάβαινα τίποτα από αυτά τα εκπληκτικά λόγια και ότι ίσως ήθελε να πει ότι ο αδελφός του είχε χαθεί εξ αιτίας της αντιδράσεως που υπετίθετο ότι την είχαν υποθάλψει αυτές οι δύο δυνάμεις, διαμαρτυρήθηκε εναντίον αυτής της ερμηνείας, διατύπωσε ακόμα μια φορά τη κατηγορία με τα ίδια λόγια και έφθασε μάλιστα να μου προτείνει να το γράψω στην αυλή της Βαβαρίας.

Επιβεβαίωση της συνεργασίας των Αγγλο-γάλλων με τους μέλλοντες δολοφόνους του Ι.Κ. καταθέτει ο Π. Χιώτης, ως ακολούθως:

"...Τας συμπράξεις και ραδιουργίας των συμπρακτόρων Άγγλων και Γάλλων μετ’ανταρτών του Καποδίστριου, ιδίοις οφθαλμοίς βλέποντες οι Επτανήσιοι, κατεβόων. Εν Κερκύρα δε τοσούτον εξήφθησαν κατά των κολάκων του Αρμοστού Άδαμ, όστις εκ του φανερού συνεκοινώνει με τους αντικαποδιστριακούς, ώστε τινάς αυτών ελιθοβόλησαν, και το φαρμακείον όπου συνηθροίζοντο, ήθέλησαν να καύσωσι.Τον δε Ζαίμην, Μπενιζέλον Ρούφον, και Μαυρομιχάλην εκ Πελοποννήσου έλθοντας εις Ζάκυνθον, ο κοινός λαός ελιθοβόλησεν, και ηνάγκασεν αυτούς ν’αναχωρήσωσι ταχύτερον, και σωθώσιν εις Ύδραν. Την πανταχού της Ελλάδος εξέγερσιν καθ εαυτών ιδόντες οι αντικαποδιστριακοί και την υπερίσχυσιν του Κυβερνήτου κατά την συγκαλουμένην αυνέλευσιν γνωρίσαντες , εσχεδίασαν να τον δολοφονήσωσι...".

Π. Χιώτης, Ιστορία του Ιονίου Κράτους, σελ.788

Ασφαλώς η δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια δεν υπήρξε αποτέλεσμα βρασμού ψυχής ή απλά αντεκδίκησης. Ο γνωστός μεγάλος ιστορικός της Επτανήσου (αλλά και κατά παραδοχήν του αγγλόφιλος) Παναγιώτης Χιώτης, αναγνωρίζει και καταγράφει τη προετοιμασία της δολοφονίας και τουλάχιστον μερικά από τα γενεσιουργά αίτια, τονίζοντας ότι οι αντιπολιτευόμενοι….

"...Φθονούντες δόξαν και σεβασμόν, απέφερεν ο κοινός λαός της Ελλάδος , ο διακηρύττων παντού αυτόν πατέρα και ευεργέτην, διέβαλλον και εσυκοφάντουν και προς λαόν, και προς ηγεμόνας πάσαν πράξιν του και διοίκησιν. Κατηγόρουν αυτόν ως φιλοδεσποτικόν και αφιλόμουσον, ότι παρεβίαζε το Ελληνικόν σύνταγμα, ότι διέφθειρε τας εκλογάς εις την συγκρότησιν της συνελεύσεως, ότι αυτοδεσπότως και δια των αδελφών αυτού και άλλων Επτανησίων εβούλετο να στηρίξει δυναστείαν και τυραννίαν επί του ελεύθερου λαού της Ελλάδος, ότι έκδοτος εις τα Ρωσσικά συμφέροντα, παραγγώνιζε τους επισήμους φίλους και σχετικούς αγωνιστές των άλλων Δυνάμεων, ότι απεστρέφετο τας εισηγήσεις των Πρέσβεων και των συμβουλίων, ότι ο Βιάρος και ο Γιαννατάς διοργάνωσαν δικαστήρια, ίανα αφαρπασωσι την περιουσίαν και πτωχύνουσι τους ευπορούντας και εξευτελίσαντες αυτούς να έχωσιν υποχειρίους εις τον δεσποτισμόν του Ρώσσου Καποδιστρίου. Εν τοσαύταις δε αναιδείαις και ύβρεσιν έφθασαν, ώστε εκάλουν δια της εφημερίδος αυτόν με Ηλιογάβαλον, τύραννον, διαφθορέα χρηστοηθείας και υποκριτήν. Άρπαγας δε και ταταχρηστάς τους αδελφούς αυτού και οικείους εκ των Επτανησίων….

Η ευθύτης όμως του ανδρός, και η επιδοκιμασία πάσης διοικητικής πράξεως παρά της συνελεύσεως και ο σεβασμός και η υπόληψις εν γένει παρ’ όλου του λαού της Ελλάδος και των εν αλλοδαπή ομογενών, κατέβαλον ως ιστόν αράχνης πάσαν κατηγορίας των αντιπολιτευομένων και αντίδρασιν. Διό εξεμάνησαν ούτοι οίτινες ενώ επερίμενον να ίδωσι τον Κυβερνήτην αποδιωγμένον εκ της εξουσίας υπό της συνελεύσεως, και επωνειδιζόμενον δια πολιτικήν πορείαν παρά ταις συμμάχοις Αυλαίς, είδον αυτόν ευφημούμενον ως σωτήρα και υποστηριζόμενον ως κηδεμόνα νέου ηγεμόνος. Ενώ δε εστοχάζετο ο Κυβερνήτης να μεταβή αυτοπροσώπως εις Λονδίνο και συνομιλήσει προς το εκεί συμβούλιον, ίνα εκπεραιωθώσι ταχύτερο ναι αγαθαί βουλαί των Δυνάμεων υπερ των Ελληνικών συμφερόντων, οι κορυφαίοι των αντιπολιτευομένων Μαυρομιχάλης, Μαυροκορδάτος, Ζαΐμης, προσκαλούμενοι να λάβωσι Γερουσιαστού θέσιν, παρητούντο και επορεύοντο εις Ύδραν, ίνα συνεργώσι μετά των λοιπών συναθροισθέντων αντιπάλων του Κυβερνήτου...".

Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης επιβεβαιώνει τον Αυγουστίνο Καποδίστρια:
Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης στα 1840 μολόγησε την Αλήθεια, λέγοντας στο Γιατροφιλόσοφο Πύρρο που κατηγόραγε τον Ιωάννη Καποδίστρια τούτα τα λόγια: ‘Δεν μετράς καλά φιλόσοφε… Ανάθεμα στους Αγγλογάλλους που ήσαν η αιτία κι εγώ έχασα τους δικούς μου, και το Έθνος έναν άνθρωπο που δε θα τονε μεταβρει και το αίμα του με παιδεύει ως τώρα…’
Βλαχογιάννης, "Ιστορική Ανθολογία", σελ59
Επίσης βλέπε Διον. Κόκκινος, "Κανάρης", σελ.415

Από τους δολοφόνους (γιούς του Πετρόμπεη) ο Κωνσταντήν Μπέης όταν τον συνέλαβαν και λίγο πριν πεθάνει από τα τραύματά του, ζητώντας έλεος δηλώνει:
«Δεν φταίω εγώ στρατιώται, άλλοι μ’ έβαλαν»
Κασομούλης, Τόμος 3, σελ.440

Ο άλλος εκ των δολοφόνων, ο Γ. Μαυρομιχάλης, αμέσως μετά την δολοφονία καταφεύγει στο σπίτι του αντι-πρεσβευτή της Γαλλίας Βαρώνου Ρουάν και δηλώνει:

«Σκοτώσαμε τον τύραννο. Μπιστευόμαστε στην τιμή της Γαλλίας. Να τα άρματά μας. Ο Ρουάν υπεσχέθη προστασίαν».
Κασομούλης, ως ανωτέρω.

Πληρωμένοι οι εκτελεστές –δολοφόνοι του Ιωάννη Καποδίστρια
(Ένα καλά φυλαγμένο μυστικό)

Σε αντίθεση με το κυρίαρχο κατά συνθήκη ψεύδος ότι οι Μαυρομιχαλαίοι από εκδίκηση και πιστοί στα έθιμα της Μάνης, δολοφόνησαν τον Ι.Κ., η ιστορία μαρτυρεί το αντίθετο. Η χρηματική αμοιβή των δολοφόνων είχε πριν από τη δολοφονία διασφαλιστεί, όπως είχε διασφαλιστεί και από τους ξένους προστάτες, η προστασία τους. Ας παρακολουθήσουμε όμως τον Φωτιάδη στην παρουσίαση αλλά και τη τεκμηρίωση από άλλες ιστορικές πηγές, της επ’αμοιβή εκτελέσεως του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδος:

«Ένα Μπιστόλι Θα Μας Σώσει…»
Πως όμως ο θείος και ανηψιός πήρανε την απόφαση να σκοτώσουνε τον Καποδίστρια και ποιος τυχόν τους έσπρωξε σ’αυτό; Την απάντηση δε θα σου τη δώσω εγώ, μα ο Δημητράκης. Να τι γράφει:

"Οδηγουμένου του Ζωγράφου τω 1830 δια του λιμένος του Ναυπλίου εις εξορίαν, και ζητήσαντος να ίδη τον Κυβερνήτην, ούτος ου μόνον τον εδέχθη, αλλά και τον διόρισε μέλος του Ακυρωτικού, αλλ’ ο Μπερούκας δια του Βιάρου αδελφού του Κυβερνήτου εκίνησε πάντα λίθον ινα τω αφαιρεθή η υπηρεσία αυτή. Ο Ζωγράφος λοιπό αποχαιρετών τον Λόντον, τω είπεν εις το ωτίν: " Ένα μπιστόλι θα μας σώσει από τον άνθρωπον τούτον (τον Κυβερνήτην). Και είναι ο πρώτος όστις εξεδήλωσε τοιαύτην ιδέαν, ην εκαλλιέργησε μεταβάς εις Ύδραν παρά τοις εκεί εξορίστους. Ο δε Λάζαρος Κουντουριώτης εχορήγησεν 1000 βενέτικα εις τον εκτελεστήν, ο δε Ζωγράφος έγραψεν εις τον φαυλόβιον προ και μετά την Επανάστασιν, και επί Βασιλείας ακόμη, θεωρούμενον Ανδρέα Καλαμογδάρτην προεστόν Πατρών, πατέρα της νεονύμφου τότε Καλλιόπης Παπαλεξοπούλου, μεθ’ης πολλάς σχέσεις είχον οι εν Ναυπλίω περιορισμένοι Γεώργιος και Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης, του γέροντος Πετρόμπεη όντος εν περιορισμώ εις Ιτς-Καλέ. Ο Καλαμογδάρτης ακούσας ότι θα περιέλθη εις χείρας του το τόσον χρηματικόν ποσόν, εφρόντισε δια της θυγατρός του να ωθήσει τους Μαυρομιχαλαίους εις το έγκλημα της δολοφονίας του Κυβερνήτου. Αυτή δε, άμα τους είδε, τους ωνόμασε με τα ονόματα των τυραννοκτόνων Αρμοδίου και Αριστογείτονος, ούτω δε τους ωνόμαζεν και εφεξής, όταν επείσθησαν ούτοι να εκτελέσωσι την πράξιν. Διεβίβασαν δε την τοιαύτην σκέψιν εις τους εν Μεσσηνία συγγενείς των, δια να συνεννοηθώσι μετά των Γάλλων αξιωματικών, αν είναι εις κατάστασιν να στείλωσι πλοιον δια να τους παραλάβει μετά την πράξιν, αν δυνήθωσι να διαφύγωσιν. Οι εν Μεσσηνία Γάλλοι παραδέχθησαν το σχέδιον, και το ανεκοίνωσαν εις τους εν Ναυπλίω αντιπροσώπους της Γαλλίας και της Αγγλίας να δώσωσι συνδρομήν εις τους δολοφόνους μετά την πράξιν. Ο Καλαμογδάρτης έδωκεν εις τους Μαυρομιχαλαίους 250 φλωριά, είπων αυτοίς ότι κατόπιν θα στείλη και τα υπόλοιπα ο Λαζ. Κουντουριώτης, ενώ είχε λάβει ολόκληρον το ποσόν των 1000 φλωρίων".

Οι πληροφορίες αυτές του Δημητρακάκη στέκουνται πειστικές; Βασικά ναι, γιατί τα ίδια πάνω κάτω-βεβαιώνει και ο Σπηλιάδης, που είτανε τότες γραμματέας της Εκστρατείας, δηλαδή πρωθυπουργός. Τα ίδια λέει, με τούτον εδώ το σύντομο τρόπο , κι ο Κολοκοτρώνης: "Τους εγύρισαν τα μυαλά, τάζοντές τους χιλιάδες τάλαρα και άλλα, και αν δεν επαρακινούντο αυτοί από μεγάλες υποσχέσεις, και να είναι βέβαιοι ότι θα γλιτώσουν, δεν το αποφάσιζαν ποτέ".

Απόσπασμα από τα ανέκδοτα απομνημονεύματα του Δ. Δημητρακάκη όπως αναφέρεται από τον Βλαχογιάννη σε υποσημείωση στα "Στρατιωτικά ενθυμήματα" του Κασομούλη τ.γ. σ.433-434

Κολοκοτρώνη απομνημονεύματα, εκδ.Βαλέτα τ.γ.σ.183
Δημ.Φωτιάδη "ΚΑΝΑΡΗΣ" εκδ. "Μέλισσα", σελ.414-416

Η αλήθεια της προσχεδιασμένης και επ’αμοιβή εκτέλεση του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδος, επιβεβαιώνεται και από τον Ευαγγελίδη και τεκμηριώνεται από πηγές που και αυτός παραθέτει:

"...Είχεν ήδη μάλιστα συλληφθεί η ιδέα του «φόνου του τυράννου». Ο Πρόκες–Όστεν μάλιστα γράφει, ότι «έρανος προς μίσθωσιν δολοφόνων περιεφέρετο σχεδόν αναφανδόν, και ότι ο μεν Μαυροκορδάτος ηνείχετο, ο δε Ζωγράφος και υπεστήριζεν αυτόν...

Ο δε ανίκανος Υψηλάντης είχεν αποσυρθή εις Άργος, και τοιούτον υπεδύθη ήθος, ώστε οι συνωμόται απήτησαν παρ’ αυτού συνδρομήν προς εκτέλεσιν αποτροπαίου σχεδίου. «Ουχί», απήντησεν ούτος τότε. «Ο Καποδίστριας δεν είναι τύραννος και η τυραννοκτονία δεν είναι αρετή. Αν δε ήτο τοιαύτη, δεν θα εμίσθουν δολοφόνους, αλλά θα εξετέλουν μόνος μου την πράξιν»...".

Geschichte der Adfalls der Griechen τομ. Β'  σελ.456

Πρβλ.και Leben des Griedrich Thiersch υπό H.W.J.Thiersch, Leipzig 1866,εν ω δημοσιεύεται επιστολή του Θήρσιου προς τον πρίγκηπα Βρέδε λέγουσα: «Ουδείς εφοβείτο μάλλον τοιαύτην τινά καταστροφήν, ή η μερίς των πολιτικών αντιπάλων του Κυβερνήτου. Η δολοφονία είναι ξένη εις τον ελληνικόν χαρακτήρα»

Περί των εσωτερικών συνεργών και πρωτεργατών της δολοφονίας

(πέραν των ξένων ηθικών αυτουργών).

Την ενεργό και ηγετική ανάμειξη του Μαυροκορδάτου, ηγετικού στελέχους της αντι-Καποδιστριακής φατρίας στην προετοιμασία της δολοφονίας του πρώτου Κυβερνήτη της Νεώτερης Ελλάδος κατήγγειλε στην Ελληνική Βουλή, 26 Ιανουαρίου 1845 παρουσία του Μαυροκορδάτου, ο γνωστός οπλαρχηγός Γρίβας με τα ακόλουθα λόγια:

"Όποτες είτανε στην Ελλάδα αυτός ο Μαυροκορδάτος, την έφαγε. Όταν τον είδα πρωθυπουργό, ευτύς είπα πάει η πατρίδα. Κι έχει ακόμα πρόσωπο να’ρχεται μπροστά μας και να μας λέει τα παραμύθια της Χαλιμάς. Ποιός σκότωσε το Καποδίστρια παρ’ αυτός: Και θέλει να μιλάει ακόμα!"

Δημ.Φωτιάδης "Όθωνας" εκδ. Μέλισσα, σελ.24
______________________
Θ. Γρίβας : Ιστορική προσωπικότητα, Ηπειρώτης

Οπλαρχηγός (Πρέβεζα 1797-Μεσολόγγι 1862.) Ο Θ. Γρίβας γόνος οικογένειας αρματολών του Βάλτου.( ο πατέρας του Δράκος Γρίβας συμπεριλαμβάνεται στους υποστηρικτές της άμυνας της Λευκάδας υπό τον Ι. Καποδίστρια) με συμμετοχή στα Ορλωφικά, έλαβε μέρος στην Επανάσταση του 1821 στην Αιτωλοακαρνανία και στην εξέγερση της Ηπείρου το 1854, και μεταπελευθερωτικά προήχθη σε γενικό επιθεωρητή του στρατού και στρατάρχη των επαναστατημένων Ηπειρωτών. Αναμείχθηκε με τη πολιτική, εξελέγη βουλευτής Μεσολογγίου. Σύζυγός του η κόρη της Μπουμπουλίνας, Έλένη Μπούμπουλη.