Ο πόλεμος του αλφαβήτου

Όσοι έχουν ασχοληθεί με τις βαλκανικές γλώσσες και ειδικότερα με την Βουλγαρική, θα γνωρίζουν ασφαλώς ότι το βουλγαρικό (νεο-κυριλλικό) αλφάβητο μέχρι την ορθογραφική μεταρρύθμιση του 1945 είχε 32 γράμματα και με την κατάργηση δύο γραμμάτων τότε, του γιατ ή διπλού ε (yat Ѣ) και του γιους (yus Ѫ), αποτελείται πλέον από 30 γράμματα. Πρόσφατα, ένας φίλος με πληροφόρησε (ο οποίος μάλιστα μου έστειλε και σχετική φωτοτυπία από την εφημερίδα New York Tribune, της 26ης Μαρτίου 1922), για την αναταραχή που είχε ξεσπάσει στην Νέα Υόρκη, όταν οι Βούλγαροι πληροφορήθηκαν ότι η βουλγαρική κυβέρνηση σκόπευε να καταργήσει δύο γράμματα του τότε βουλγαρικού αλφαβήτου, του γιατ, που όπως προαναφέραμε τελικώς καταργήθηκε το 1945 και του ер голям, δηλαδή μεγάλου ερ (ъ), ενός γράμματος που εξακολουθεί να υπάρχει μέχρι σήμερα. Το ενδιαφέρον σε αυτήν την άγνωστη ιστορία, βρίσκεται στο γεγονός ότι δημιούργησε πρόβλημα στις Σερβο-βουλγαρικές σχέσεις, το οποίο επεκτάθηκε και στις αντίστοιχες κοινότητες μεταναστών στις ΗΠΑ. Πιστεύω ότι διαβάζοντας το άρθρο της New York Tribune μπορούμε να πάρουμε μια γεύση των αντιπαραθέσων εκείνης της εποχής.

Η απόφαση πάντως της βουλγαρικής κυβέρνησης ακυρώθηκε μετά από το πραξικόπημα της 9ης Ιουνίου του 1923 με την ανατροπή και την επακόλουθη δολοφονία του Πρωθυπουργού Αλεξάνδρου Σταμπολίισκι, εμπνευστού της μεταρρύθμισης.

ΔΕΕ

Οι Σέρβοι πίσω από

τον "Πόλεμο του Αλφαβήτου" λένε

οι Βούλγαροι της Νέας Υόρκης

 Η απαγόρευση του γράμματος «R» (Σημ. ΔΕΕ: Ο Αμερικάνος δημοσιογράφος παρασύρθηκε προφανώς από την ονομασία του βουλγαρικού γράμματος, το οποίο δεν έχει καμιά σχέση με το λατινικό R που είναι σύμφωνο, ενώ το μεγάλο ερ είναι λαρυγγικό ημίφωνο και δεν υπάρχει σε καμιά άλλη σλαβική γλώσσα) και του διπλού «Ε» αποτελεί σχέδιο συγχώνευσης της εθνικότητας της Βουλγαρίας με εκείνη της Γείτονος χώρας (Σημ ΔΕΕ: Εννοεί την Σερβία). 

Είναι  ζήτημα Αρχής και γι' αυτό πονάει.

Τα γράμματα του αλφάβητου δεν αποτελούν μεγαλύτερη αιτία για εξέγερση από ότι η φορολόγηση του τσαγιού στην Αμερικανική Επανάσταση.

Η αναταραχή στη Βουλγαρία, η οποία επέφερε την παραίτηση δύο υπουργών και τώρα απειλεί τη χώρα με εμφύλιο πόλεμο, δεν προκλήθηκε από την κατάργηση δύο γραμμάτων από το βουλγαρικό αλφάβητο, όπως και ο φόρος για το τσάι δεν ήταν υπεύθυνος για την Αμερικανική Επανάσταση, σύμφωνα με μέλη της βουλγαρικής παροικίας της Νέας Υόρκης. Όπως έχει ειπωθεί και σε άλλες συνδέσεις, είναι ζήτημα Αρχής.
Ανταποκρίσεις από την Σόφια κάνουν λόγο για τις σοβαρές ταραχές που ακολούθησαν την επίσημη απόφαση της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Σταμπολίισκι να παύσει τη χρήση του γράμματος "R" και του διπλού "Ε." Τον Φεβρουάριο, όταν ανακοινώθηκε το διάταγμα, οι φοιτητές οργάνωσαν δημόσια διαδήλωση στην πρωτεύουσα της Σόφιας, η οποία διαλύθηκε από την αστυνομία, με σημαντικές ζημίες στα ρούχα και τα κεφάλια των διαδηλωτών.

Το καθηγητικό σώμα σε απεργία

Στις αρχές του Μαρτίου, οι καθηγητές του Πανεπιστημίου της Σόφιας κατέβηκαν σε απεργία αντιτιθέμενοι στην προτεινόμενη αλλαγή, και μαζικές συγκεντρώσεις σε όλη τη χώρα υποστήριξαν τους εκπαιδευτικούς στην διαμαρτυρία τους. Άρχισε σύγκρουση μεταξύ της ιντελιγκέντσιας και της αστικής τάξης, η οποία έφθασε στο αποκορύφωμά της προφανώς αυτή την εβδομάδα, όταν ο Μ. Tourlakoff, υπουργός Οικονομικών, και ο M. Omartchevski, υπουργός Παιδείας, παρέδωσαν τα χαρτοφυλάκια τους στον πρωθυπουργό και ενώθηκαν με τη διαμαρτυρόμενη φατρία. Η πραγματική αιτία, σύμφωνα με τους τοπικούς σπουδαστές Κεντρικών Ευρωπαϊκών υποθέσεων, δεν είναι καθόλου το γράμμα "r" και το διπλό "e" , αλλά εάν η Βουλγαρία θα συνεχίσει να είναι Βουλγαρία, περήφανη και ανεξάρτητη και σε απόσταση από τα άλλα βαλκανικά κράτη, νέα και παλιά ή αν θα πρέπει να επιτρέψει την εθνικότητα της και τη γλώσσα της να συγχωνευθεί με αυτήν της γείτονος Σερβίας, που αποτελεί αρχαία αντίπαλο, και άσπονδη εχθρό κατά τη διάρκεια του πολέμου (Σημ. ΔΕΕ: Εννοεί τον Α΄ Παγκ. Πόλεμο).
"Υπάρχουν δύο ομάδες στην Βουλγαρία", εξήγησε χθες ο καθηγητής Michael Pupin, του Τμήματος Ξένων Γλωσσών στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια, "Η μία από τις ομάδες πιστεύει ότι τα συμφέροντα της χώρας εξυπηρετούνται καλύτερα με το να έρθει η Βουλγαρία σε συνοχή με τα άλλα Κεντρικά Ευρωπαϊκά κράτη, η άλλη ομάδα επιμένει ότι η Βουλγαρία πρέπει να διατηρήσει την εθνική της ταυτότητα και αντιτίθεται με πικρία σε κάθε προσπάθεια να ευθυγραμμιστεί η χώρα με τη Σερβία. Η δράση της κυβέρνησης με την εξάλειψη των γραμμάτων "r" και το διπλού "e" είναι σχεδιασμένη ώστε να προωθήσει την πολιτική της, δηλαδή να συντονίσει τη Βουλγαρία με τα άλλα γειτονικά κράτη.

Τα Γράμματα δεν υπάρχουν στο Σερβικό Αλφάβητο
"Το σερβικό αλφάβητο δεν περιέχει τα εν λόγω γράμματα, και, στην πραγματικότητα, αυτά τα γράμματα δεν περιλαμβάνονται στην προφορική βουλγαρική γλώσσα, αν και έχουν ορισμένες σημασίες, στον γραπτό ή έντυπο λόγο. Η χρήση τους στο να δείξουν αν στο προηγούμενο σύμφωνο θα πρέπει να δοθεί σκληρή ή μαλακή προφορά, είναι ιστορική. Οι αντίπαλοι της αλλαγής, ως εκ τούτου, επιμένουν ότι με την εξάλειψη αυτών των δύο γραμμάτων, η Βουλγαρία παραιτείται από την κληρονομιά της προς χάριν ενός μοντέρνου χυλού. Με λίγα λόγια, εκείνοι στη Βουλγαρία που μισούν τους Σέρβους αντιτίθενται στην αλλαγή, ενώ εκείνοι που είναι φιλικοί προς τη Σερβία είναι υπέρ της." Προφανώς η πλειοψηφία είναι υπέρ της αλλαγής.

Σε κάθε περίπτωση, ο Πρωθυπουργός έχει αναδιοργανώσει το υπουργικό του συμβούλιο και συνεχίζει να εκτελεί τα πρωθυπουργικά του καθήκοντα, σύμφωνα με τις τελευταίες ειδοποιήσεις που έφτασαν στη Νέα Υόρκη, και το βουλγαρικό κοινοβούλιο ανέλαβε να δώσει ένα χαστούκι που ισοδυναμεί με πρόστιμο περίπου 4.000$, και τρεις μήνες φυλάκιση, στον θρασύ αντι-Σέρβο δημοσιογράφο, συγγραφέα ή ιδιωτικό ανταποκριτή, που θα τολμήσει να χρησιμοποιήσει τα απαγορευμένα γράμματα σε έντυπο υλικό.

Μετάφραση: ΔΕΕ