Ουγγαρία: Η αναβίωση
του Παντουρανισμού
Μετάφραση-απόδοση κειμένου Le beau Danube noir, par Evelyne Pieiller, Le Monde Diplo, Novembre 2016, 22-23 από τον Μανώλη Γ. Βαρδή.
Ποια είναι η ουγγρική εθνική ταυτότητα; Με αφετηρία τη δική τους ανάγνωση της ιστορίας τα δύο μεγάλα κόμματα της χώρας που τοποθετούνται στα δεξιά, την περιγράφουν με τον δικό τους τρόπο. Τα πολιτικά και κοινωνικά τους προγράμματα εμπνέονται από αυτήν για να προτείνουν ένα σύνολο από αρχές, που βρίσκουν την έκφρασή τους σε μία «αντι-κουλτούρα» - από συναυλίες ροκ μέχρι έφιππες διαδηλώσεις.
Κρανίο ξυρισμένο ή μακριά παντελόνια σε στυλ Κόναν ο Βάρβαρος, tee-shirt με γοτθικά μοτίβα, φυσιγγιοθήκες και δακτυλίδια με το κεφάλι του θανάτου, τατουάζ ζωγραφισμένα πάνω σε δικέφαλους, μία μπουκάλα μπύρα στο χέρι…οι «μεταλλάδες» δεν γνωρίζουν σύνορα. Ήταν μαζικά παρόντες, αυτό το απόγευμα στα μέσα Αυγούστου του 2016, σε ένα μικρό χωριό στη λίμνη Balaton, στην Ουγγαρία, για μία συναυλία που θα δινόταν σε ένα τεράστιο αμφιθέατρο. Όπως παντού. Με τη διαφορά ότι υπήρχαν περισσότερες οικογένειες απ’ ό,τι είναι συνηθισμένο και ότι τα tee-shirts απεικόνιζαν συχνά κάπως παράξενους με την πρώτη ματιά γεωγραφικούς χάρτες και αστεία γράμματα, που αργότερα θα ταυτοποιούσαμε ως ρουνική γραφή. Περίπου οκτακόσια άτομα ήταν μαζεμένα εδώ για να δουν ένα συγκρότημα του είδους της «πατριωτικής ροκ», σύμφωνα με την ουγγρική ονομασία: Karpatia. Στο φόντο της σκηνής η εικόνα του σκελετού ενός πουλιού, που θυμίζει έναν αετό εραλδικό, αλλά στην πραγματικότητα αναφέρεται στο turul, το μυθολογικό πτηνό που είχε συνοδέψει τους Μαγυάρους στην κατάκτηση των πεδιάδων του Δούναβη.
Το συγκρότημα φθάνει. Τα κλασικά: κιθάρες, μπάσο, ηλεκτρισμός. Τα τραγούδια είναι σύντομα, διασκεδαστικά. Ο Janos Petras, ο τραγουδιστής- μπασίστας, με κρανίο ξυρισμένο και πλούσιο μουστάκι, έχει τον αέρα ενός σταρ. Ο κιθαρίστας γυρνά την μακριά του κόμη. Το κοινό κάνει σπασμωδικά το σήμα του διαβόλου. Όλα είναι αναμενόμενα. Όλα εκτός από το γεγονός ότι ξαφνικά ξεδιπλώνονται σημαίες, φυλαγμένες για ποδοσφαιρικά παιχνίδια. Η πλειοψηφία αυτών είναι αινιγματική διότι δεν αντιστοιχούν στην εθνική σημαία. Μερικές της μοιάζουν, αλλά περισσότερο από τις κόκκινες, λευκές και πράσινες οριζόντιες λωρίδες, δύο άγγελοι με ένα οικόσημο φιγουράρουν στο κέντρο τους. Πρόκειται για την σημαία του βασιλείου της Ουγγαρίας.
Άλλες παρουσιάζουν διάφορες παραλλαγές γύρω από τις οριζόντιες λωρίδες, πράγμα που συνήθως προκαλεί ασφυξία στον πολίτη που δεν είναι οικείος με την ακροδεξιά. Διότι αυτά εδώ τα χρώματα, που αντιστοιχούν στη δυναστεία των Arpad, των ιδρυτών του βασιλείου, χρησιμοποιούνται από αυτούς που διατείνονται ότι είναι οι «αληθινοί Ούγγροι»· και βέβαια, είναι αυτές των Arrow Cross, ενός κινήματος που δημιουργήθηκε το 1939, ουγγρική μεταφορά του ναζισμού που όταν ανήλθε στην εξουσία μεταξύ του Οκτωβρίου του 1944 και Μαρτίου του 1945, συνεργάστηκε πολύ στενά για την εξόντωση των Εβραίων. Όμως οι πιο παράξενες σημαίες είναι αυτές που, γεμάτες δροσιά, μπλε με κίτρινο, σηκώνουν έναν ήλιο και ένα μισοφέγγαρο. Το μυστήριο θα παραμείνει μέχρι το τέλος της συναυλίας.
Η ατμόσφαιρα είναι ταυτόχρονα παιδική και με ένταση. Έχεις την καθαρή εντύπωση ότι ακούς πάντα το ίδιο τραγούδι, πολεμικό αλλά και χορευτικό, ακόμα και όταν η κιθάρα γλιστρά σε λυρικά σόλο. Στην πραγματικότητα, το κοινό κάνει το σόου, τραγουδώντας με φωνή τα ρεφραίν. Karpatia είναι ένα φαινόμενο. Ένα συγκρότημα υπερβολικά γνωστό, δημιουργήθηκε το 2003, και διακηρύσσει τη «δικαιοσύνη για την Ουγγαρία» - τίτλος ενός από τα άλμπουμ του. Αποκηρύσσει τη Συνθήκη του Trianon, η οποία στις 4 Ιουνίου του 1920, επισημοποίησε τον διαμελισμό του βασιλείου: η χώρα τότε απώλεσε περίπου τα δύο τρίτα του εδάφους της και τα τρία πέμπτα του πληθυσμού της.
Ο Janos Petras θυμάται στη σκηνή ένα τραγούδι που του το τραγουδούσε η μητέρα του, Η Μεγάλη Ουγγαρία, αυτή ήταν ο Παράδεισος, και το όνομα του συγκροτήματος είναι αυτό για να θυμίζει ότι και τα Καρπάθια ήταν κάποτε ουγγρικά. Ξαφνικά καταλαβαίνει κανείς κάποιες από τις παραστάσεις των tee-shirts των θεατών: παρουσιάζουν αυτήν την Ουγγαρία του άλλοτε. Και όταν όλο το κοινό, στο άκουσμα ενός τραγουδιού, σηκώνεται ταυτόχρονα και μένει παγωμένο σε όρθια στάση, νομίζει ότι το συγκρότημα παίζει τον εθνικό ύμνο. Λάθος. Παίζει τον ύμνο της Τρανσυλβανίας, μίας περιοχής στο κέντρο των Καρπαθίων της σημερινής Ρουμανίας. Ένας πλασματικός ύμνος, που προέρχεται από μία λαϊκή οπερέτα, αλλά που όλοι γνωρίζουν, ακόμα και αν δεν είναι φαν του Karpatia. Η περίφημη μπλε και κίτρινη σημαία είναι αυτή της χαμένης Τρανσυλβανίας.
Θυρεός της Τρανσυλβανίας
Ο Janos Petras τραγουδά με τον ίδιο ζήλο την εξέγερση του 1956 για να υμνήσει το κουράγιο αυτών που αντιστάθηκαν στη «κομμουνιστική δικτατορία», και εορτάζει τους υπεύθυνους Arrow Cross, που στην πλειοψηφία τους εκτελέστηκαν για προδοσία από τον επελαύνοντα κόκκινο στρατό. Διότι ο Janos Petras εορτάζει μία αρχαϊκή Ουγγαρία, μία χώρα φασματικά «καθαρή», κατοικημένη από τους απογόνους πολεμιστών που πολεμούσαν για τη γη τους. Αφηγείται εθελοντικά ότι στη Βουδαπέστη κανένα κτίριο δεν ξεπερνά τα 96 μέτρα, για να θυμίσει το έτος 896 όταν η συνένωση των μαγυάρικων φύλων είχε νικήσει τους προγενέστερους και είχε εγκατασταθεί στη πεδιάδα του Δούναβη, στην Παννονία, σηματοδοτώντας την κατάκτηση- που στα ουγγρικά λέγεται «κατάκτηση της πατρίδας». Έχει σημασία να διαφυλαχθούν οι αρχαίες αξίες αυτού του λαού που «επιλέχθηκε», καθώς και τα σύμβολα της επιλογής αυτής: το turul αγάλματα του οποίου υπάρχουν παντού όπου υπάρχουν ουγγρικές μειονότητες σε Ρουμανία, Αυστρία και Ουκρανία· το ρουνικό αλφάβητο, που χρησιμοποιήθηκε μέχρι το 1850 σε κάποιες περιοχές και που το βρίσκουμε σήμερα σε πανό των ακροδεξιών δήμων· αλλά κυρίως η χριστιανική θρησκεία, που συνδέεται με τον Στέφανο τον Α΄ που δημιούργησε το 1000 το βασίλειο, και του οποίου θα γίνει ο προστάτης άγιος αργότερα.
Το συγκρότημα Karpatia δεν είναι το μόνο. Ο Romantikus Eroszak για παράδειγμα συμμετέχει σε αυτές τις αντιλήψεις. Και αυτός στη μουσική του διηγείται ένα είδος ιστορίας. «Το όνειρό μου είναι η Ουγγαρία που υπήρχε εδώ και αιώνες, ανεξάρτητη, δυνατή, διοικούμενη από τους Ούγγρους, και που λειτουργούσε με αυτό- κυβέρνηση». Το όνομα του συγκροτήματος «Ρομαντική Βία» είναι ενδεικτικό αυτής της κίνησης. Εάν αυτή η βία εδώ εμφανίζεται ξεκάθαρα ως ρήξη με μία υπάρχουσα τάξη, είναι ίσως κάπως δύσκολο να της αποδώσεις έναν ρομαντισμό. Όμως, φαίνεται ότι αυτός ο φρενετικός και χορευτικός εθνικισμός φέρει ένα ιδανικό. Στο φόντο της νοσταλγίας, αλλά με γλώσσα μοντέρνα, εκφράζει μία αναζήτηση ηρωισμού, μίας επιστροφής σε αρσενικές αξίες, ενώνοντας μία κοινωνία αδελφών.
«Μία χαρακτηριστική απουσία σε όλες τις προτάσεις: το κοινωνικό πρόβλημα. Και μία σχέση με την ιστορία που έχει την τάση να μην χαρακτηρίζει σαν «κατοχή» τίποτα άλλο παρά τη Λαϊκή Δημοκρατία της Ουγγαρίας, και όχι αυτή των στρατιών του Ράιχ από τις αρχές του 1944, ξεχνώντας εντελώς τις δύο μεγάλες περιόδους κατά τις οποίες η χώρα κυριαρχήθηκε αρχικά από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, και μετά από τη Βιέννη.
Η μανία «Trianon» δεν παύει να είναι γεμάτη από αντιφάσεις. Διότι είναι ο στρατηγός Miklos Horthy, αντιβασιλέας από το 1920 μέχρι το 1944, σύμμαχος του Άξονα, που επαναδιαπραγματεύθηκε τη Συμφωνία μαζί με τους Χίτλερ και Μουσολίνι, με σκοπό να «επανενσωματώσει» το 1940 ένα μέρος των εδαφών που είχαν περιέλθει στη Ρουμανία το 1918. Τα εδάφη αναδιανεμήθηκαν μετά τον πόλεμο, και κατά την κομμουνιστική περίοδο, κανείς δεν μιλούσε πλέον για Trianon. Όμως τα αυτοκόλλητα της Μεγάλης Ουγγαρίας (1867-1918) αφθονούν στο πίσω μέρος των αυτοκινήτων, οι ιδιοκτήτες των οποίων δεν ανήκουν αναγκαστικά στην άκρα δεξιά.
Αυτό που εκφράζεται επίσης σε αυτό το είδος τη διαδήλωση, είναι η απόρριψη μίας άλλης πιο πρόσφατης κατοχής, αυτής του καπιταλισμού. Η Μεγάλη Ουγγαρία θυμίζει τα χρόνια, φασματικά αλλά τόσο έντονα, της εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας. Πρέπει ν’ αναγνωρίσουμε ότι η χώρα έχει βίαια υποφέρει από το «άνοιγμα» της στη Δύση. Ο συνασπισμός σοσιαλιστών- φιλελευθέρων στην εξουσία τα χρόνια της δεκαετίας του 1990 είχε ακολουθήσει χωρίς ανάσα τις απαιτήσεις του ΔΝΤ και είχε επιβάλλει μία σκληρή δημοσιονομική πειθαρχία. Η ανεργία ανέβηκε στα ύψη και το έτος 2004, έτος εισόδου στην ΕΕ, το 80% των μεγάλων εταιρειών ήταν ξένων συμφερόντων, όπως και το 80% των τραπεζών. Εάν σε όλα αυτά προσθέσουμε τις τρανταχτές ιστορίες διαφθοράς, καταλαβαίνουμε ότι οι ελίτ της αριστεράς δημιούργησαν τα συναισθήματα της απαξίωσης και της μη εμπιστοσύνης, το ίδιο όπως και οι επαγγελίες της ευτυχίας που είχαν να κάνουν με την απελευθέρωση των αγορών.
Όταν το Fidesz, το κόμμα του Viktor Orban, μοιράζεται κοινά με τις φαντασιώσεις του Karpatia, αυτό βασίζεται σε αυτά τα συναισθήματα. Το 2010, κατά την επιστροφή στην εξουσία μετά από οκτώ χρόνια απουσίας, δεν αρκείται στο να διακηρύξει την 4η Ιουνίου, ημερομηνία της υπογραφής της Συνθήκης, «ημέρα της εθνικής συνοχής»: προσδιορίζει ότι αυτή η επέτειος ήθελε να ενισχύσει την «εθνική ταυτότητα». Περισσότερο: χορήγησε στις ουγγρικές μειονότητες που ζούσαν στις επαρχίες που κάποτε ανήκαν στη Μεγάλη Ουγγαρία την υπηκοότητα, μιλάμε για δύο με τρία εκατομμύρια άτομα. Δεν αρκείται στο να φλερτάρει με τον αλυτρωτισμό; υπόσχεται μία εθνικοποίηση της υπηκοότητας και υπόσχεται τη δημιουργία μίας «Ουγγρικής Ευρωζώνης», θυμίζοντας το όνειρο των Arrow Cross για τα «ενωμένα εδάφη της Ουγγαρίας». Προσθέτει σε αυτό το πάθος της «ουγγρικότητας» την άρνηση των ξένων (ευρωπαϊκών) νόμων, κηρύσσει τον «οικονομικό πατριωτισμό» και τον «αντι- φιλελευθερισμό». Διακηρύσσει επίσης έναν έντονο αντικομμουνισμό, που κάνει να κοκκινίζουν οι μάρτυρες της εξέγερσης της Βουδαπέστης του 1956….
Τίποτα λοιπόν το περίεργο όταν ο Janos Petras παρασημοφορείται από την κυβέρνηση Orban. Σε όλα αυτά επίσης το ότι είχε συνθέσει τον ύμνο μίας παραστρατιωτικής οργάνωσης που ιδρύθηκε το 2007, διαλύθηκε το 2009, τυπικά απαγορευμένη- αλλά τέλεια προστατευμένη. Αυτή η Magyar Garda, πρόεδρος της οποίας είναι ο Gabor Vona, ο αρχηγός του κόμματος της άκρας δεξιάς Jobbik, αφιερώνεται στην προστασία των παραδόσεων, της εθνικής κουλτούρας και του πληθυσμού. Έχει σαν σκοπό, σύμφωνα με το καταστατικό της, να «υπερασπίζεται φυσικά, πνευματικά και διανοητική την Ουγγαρία χωρίς άμυνα».
Το μετάλλιο που δόθηκε στον Janos Petras δηλώνει τέλεια την εγγύτητα μεταξύ Jobbik και Fidesz. Όμως οι τόνοι που δίνονται όσον αφορά στον προσδιορισμό της ουγγρικής ταυτότητας διαφέρουν κάπως. «Αγαπητοί απόγονοι του Αττίλα», έτσι ο Vona απευθύνεται στους εκλογείς του, που του έχουν δώσει 20,5% των ψήφων στις εκλογές του 2014. Το φεστιβάλ Kurultaj, του οποίου η πρώτη έκδοση έλαβε χώρα στο Καζακστάν το 2010, έχει σαν στόχο να ενώσει τους λεγόμενους απογόνους των Ούννων. Αυτό το Kurultaj, «φυλετική ένωση»- μετάφραση του αρχικού τουρκικού όρου- λαμβάνει χώρα εδώ και χρόνια, τον Αύγουστο, 120 χιλιόμετρα από τη Βουδαπέστη, κοντά στο Bugac, μέσα στη μεγάλη πεδιάδα- την puszta- και μαζεύει σε τρείς μέρες δώδεκα έθνη, είκοσι επτά εθνικές ομάδες και 250.000 θεατές για «το πιο μεγάλο παραδοσιακό γεγονός της Ευρώπης».
Ο αντιπρόεδρος της εθνικής αντιπροσωπείας πατρονάρει το γεγονός, που σύμφωνα με τα λόγια του έχει σαν σκοπό να αναπτύξει την έννοια της αδελφότητας ανάμεσα σε λαούς τουρκομογγολικής καταγωγής, των οποίων μέρος αποτελούν οι Ούννοι.
Για να φτάσεις, πεζοπορείς για πολύ σε ένα μικρό δρόμο που διασχίζει ένα δάσος. Κοντά στην είσοδο Harley-Davidson. Είναι πιθανό ότι τα μέλη της Ένωσης των Goj Motorosok, με άλλα λόγια οι «μοτοσυκλετιστές Goy» [Goy στη γλώσσα γίντις σημαίνει τον «εθνικό», τον «μη εβραίο»), είναι εκεί. Γιατί «goys»; Μία πλάκα, απαντά ο ιδρυτής, που φέρει ένα κρεμαστό με τη Μεγάλη Ουγγαρία και φορά μία μπλούζα διακοσμημένη με την «αγία κορώνα» του Στέφανου του Α’. Η Ένωση προτείνει γύρους με μηχανές και μία αναμνηστική τουρνέ για το Trianon. Οι Goj Motorosok είναι διάσημοι και πολλές φορές αναζητούνται για να συνοδεύουν πολιτικά πρόσωπα.
Μπαίνουμε τελικά δωρεάν στον χώρο του φεστιβάλ υπό το σοβαρό βλέμμα ενός τεράστιου Αττίλα, του οποίου το πορτρέτο κυριαρχεί σε μία τεράστια πλατεία. Σκόνη και ζέστη- πρέπει να έχει 40 βαθμούς το καλοκαίρι. Παντού κυκλοφορούν ανάμεσα σε σκηνές με πολύχρωμα στρώματα και stands στα οποία μπορείς να αγοράσεις μογγολικά σουβενίρ και αρχαία τόξα, άνθρωποι με κολιέ, με μπρασελέ, με φυλαχτά, φορώντας κεντημένα γιλέκα, χιτώνες με ρώσικα κολάρα, μεγάλα λευκά παντελόνια, μακριά δερμάτινα παλτά, σκούφους με πέτρες, γούνες, μερικές φορές και πανοπλίες ή δέρματα ζώων. Τα μαλλιά συχνά μακριά, σκουλαρίκια, τατουάζ και μακριά μουστάκια. Λίγοι είναι αυτοί που είναι ντυμένοι «πολιτικά»: περπατάς ανάμεσα σε επαν-ανακαλύψεις των κατακτητών νομάδων. Οι γυναίκες φοράνε φολκλορικές φούστες ή ακολουθούν τη μόδα «Bocskai», από το όνομα του πρίγκιπα της Τρανσυλβανίας που ηγήθηκε της εξέγερσης κατά των Αψβούργων στις αρχές του 18ου αιώνα.
Ένας επαναλαμβανόμενος θόρυβος ακούγεται με κανονικότητα. Θα έλεγε κανείς για πυροβολισμούς. Δεν είναι παρά χτυπήματα από μαστίγιο. Ένα μαστίγιο πολύ μεγάλο, δύσκολο στον χειρισμό, πιο πολύ όπλο παρά όργανο, και είναι πολλοί που το τινάζουν με ρυθμικό τρόπο. Παντού αντηχήσεις, κυρίως ταμπούρλα.
Η σκηνή στην οποία δεσπόζει μία φωτογραφία του Ατατούρκ μοιάζει κλειστή. Σε μία άλλη, εκτίθενται τα πιο μεγάλα σκυλιά (ιρλανδικά) του κόσμου. Αλλά, σε μερικές δεν μπαίνει όποιος θέλει. Όταν παρουσιάζεσαι μπροστά σε κάποια απ’ αυτές που μοιάζουν να μαζεύουν τους θεατές, η τέντα ξαναπέφτει, και ο υπεύθυνος υποδοχής μας ζητά αυτό που θα πάμε να δούμε. Απαντάμε με κέφι ότι ακριβώς επειδή το αγνοούμε, θέλουμε να μπούμε. Απαντά ότι για αυτόν τον λόγο ακριβώς μας δίνεται η άδεια. Καλά…
Βλέπεις να κυκλοφορούν αρκετοί αστυνομικοί και άνθρωποι με μαύρα, των οποίων τα μόνα χρώματα είναι μία μπορντούρα κόκκινη-λευκή-πράσινη πάνω στο ένδυμά τους: θυμίζουν έντονα την Magya Garda. Οι σημαίες κυματίζουν παντού. Εδώ, υπάρχουν Ουϊγούροι, Τουρκμένοι, Τσουβάσοι, Τούρκοι, Κιργίζιοι, Γιακούτοι. Το θέαμα είναι για τον κόσμο, όμως ο κόσμος έχει έλθει για το πρόγραμμα του φεστιβάλ, της κεντρικής σκηνής του «πεδίου της μάχης»: ο κύκλος των σαμάνων με φόντο τα τύμπανα, οι ουγγρικές γκάιντες, οι μονομαχίες με τα ξίφη, οι έφιππες παραστάσεις. Χωρίς να ξεχνάμε τις διεθνείς συνεδρίες για τους ευρασιατικούς, νομαδικούς πολιτισμούς.
Διότι το Kurultaj είναι επικεντρωμένο στον «τουρανισμό»: ο όρος δηλώνει αρχικά την γλωσσική ομάδα της ουραλο- αλταϊκής (γλώσσες τουρκικές, ουγγρικές, φινλανδικές), ακολούθως μία πολιτική ιδεολογία η οποία διακηρύσσει την κυριαρχία των ομοιοτήτων ανάμεσα σε λαούς που κατάγονται από την κεντρική Ασία. Αυτό το ρεύμα άνθησε στον Μεσοπόλεμο και εμψύχωσε τον «ουγγαρισμό» των Arrow Cross - στην Τουρκία αντίστοιχο είναι ο Παντουρκισμός. Σήμερα, το Jobbik είναι ο κύριος αντιπρόσωπος.
Το να χαρακτηρίζεσαι ως απόγονος του Αττίλα, που ίδρυσε μία αυτοκρατορία στην κεντρική Ασία και στην κεντρική Ευρώπη τον 5ο αιώνα, και που πέθανε σε μία μάχη ενάντια στους Ρωμαίους, είναι ένας προσδιορισμός ταυτότητας ιδιαίτερος και κάπως διαφορετικός από αυτήν του Fidesz. Βέβαια, το νέο Σύνταγμα του 2011 που ήθελε ο Orban, περιγράφει το έθνος με όρους πολιτιστικούς. Αλλά η αγία κορώνα των Ούγγρων βασιλιάδων αναφέρεται ως έννοια ενότητας, ο χριστιανισμός και η οικογένεια είναι οι πυλώνες της κοινωνίας.
Το Jobbik (Κίνημα για μία καλύτερη Ουγγαρία), που προσδιορίζεται λιγότερο ως κόμμα και περισσότερο ως «κοινότητα», επικαλείται και αυτό τον χριστιανισμό. Όμως φαίνεται ότι οι εκλογείς του και η ιδιαίτερη κουλτούρα τους είναι νέο- παγανιστικές, με έφεση σε μία πνευματικότητα που συνδέεται με τις μαγικές δυνάμεις και τις αρχαίες εκδηλώσεις του πνεύματος. Ομοίως, απομακρύνεται από τη «Δύση» που πρόδωσε την Ουγγαρία με τη Συνθήκη του Trianon, για να πάει να βρει τους αρχαίους φυσικούς συμμάχους: τους ανθρώπους της Ασίας.
Ο ένας από τους τρεις ευρωβουλευτές του Jobbik υποστηρίζει μία «μεγάλη τουρανική συμμαχία» ανάμεσα στην Ουγγαρία και στα «κόκκινα χανάτα» της κεντρικής Ασίας, και το κόμμα προσκλήθηκε στην Τουρκία από το κόμμα του Ερντογάν. Το Jobbik διατηρεί εχθρότητα απέναντι στους Τσιγγάνους, όχι σαν τέτοιους, όπως προσδιορίζει το site του κόμματος, αλλά γιατί θα είναι θύματα κακών κοινωνικο- πολιτιστικών συνθηκών, κάνοντας επίθεση στη συλλογικότητα. Από την άλλη, δεν έχουν τίποτε κατά του Ισλάμ, «της τελευταίας ελπίδας της ανθρωπότητας μέσα στα σκοτάδια της παγκοσμιοποίησης και του φιλελευθερισμού».
Το να βαδίσεις προς μία «καλύτερη Ουγγαρία» περνά επίσης μέσα από την επιστροφή σε παραδόσεις περισσότερο ή λιγότερο επανεπινοημένες, γεμάτες αντίθεση στον «δυτικό» μοντερνισμό, εμβαπτισμένες σε μεσαιωνικά φαντάσματα, που βάζουν μπροστά την αρρενωπότητα, την αδελφότητα ανάμεσα στα μέλη του ίδιου στρατού, τον ηρωισμό, τη σύνδεση με τις πρωταρχικές δυνάμεις της φύσης. Γύρω απ’ ένα τραπέζι ενός bistrot που βρεθήκαμε μετά το σοκ Kurultaj, δύο Ούγγροι με τατουάζ αναλύθηκαν σε ένα έντονο εγκώμιο του θρυλικού betyar, του ληστή εκείνου που μοιάζει με τον Ρομπέν των Δασών. Ξάφριζε τους πλούσιους, απήγαγε τις γυναίκες αλλά τις σαγήνευε, πάνω στο άλογό του, ήταν ένας κατακτητής. Ληστής τιμής. Λοφίο, επιλογή της παρανομίας, δύναμη και δικαιοσύνη: τόσες αρετές για τους τουρανικούς ήρωες.
Το σλόγκαν Jobbik «100% Ούγγροι» εμπεριέχει την απόρριψη της Δύσης, του φιλελευθερισμού, της υποταγής στην ΕΕ, για να βρεθεί και πάλι μία ταυτότητα, ουγγρική βέβαια αλλά βασισμένη στον ευρωασιατισμό, ζωντανή, αλληλέγγυα και πνευματική: το σύνολο συνθέτει επίσης ένα ρομαντικό ιδεώδες, φορέα αυθεντικότητας και ηθικής. «Δεν μπορούμε να σταματήσουμε το μέλλον», δηλώνει στη σελίδα του στο Facebook το Jobbik, κόμμα δημοφιλές στους νέους- 33% των σπουδαστών είναι εκλογείς του ή συμπαθούντες. Αυτό το μέλλον περνά, με τρόπο απρόσμενο, μέσα από την αποκατάσταση των δημοσίων υπηρεσιών και την έννοια του κοινού αγαθού, όπως επίσης και με την επέκταση των εθνικών πηγών «που περιλαμβάνουν την φυσική και πνευματική συνθήκη του έθνους, το πατριωτικό συναίσθημα και την αλληλεγγύη…., την τροφοδοσία με νερό πόσιμο και τις υποδομές των μεταφορών»
Οι «μεσαιωνισμοί» είναι λιγότερο έκφραση μίας ελπίδας να ξαναβρεθούν οι ρίζες μίας χώρας όσο η συμβολική απεικόνιση της αναζήτησης της προσωπικής και συλλογικής ακμής και ανάπτυξης. Για να πούμε την αλήθεια, αυτή η αναζήτηση ενός νοήματος για τη ζωή που δεν θα έχει να κάνει με τα χρήματα, την αγορά, μία αναζήτηση της εγγραφής του υποκειμένου σε έναν κόσμο σταθερό αλλά ανοιχτό στην «υπέρβαση», εξηγεί πιθανώς την επιτυχία μίας σειράς από παιχνίδια video, Και όπως η συμμετοχή στην χριστιανοσύνη κάποτε θεωρείτο ότι προέχει σε σχέση με άλλες συμμετοχής και τους δίνει νόημα, το Kurultaj και ο τουρανισμός εγκιβωτίζουν την «πατρίδα» σε ένα πιο ευρύ σύνολο, όπου τα σύνορα έχουν μικρότερη σημασία απ’ ό,τι έχει η κοινότητα.
Με άλλα λόγια, ο πατριώτης τείνει να διαλυθεί σε έναν υπερεθνικό λαό, με τον οποίον επιλέγει να ταυτισθεί. Οι επιλογές αυτού του είδους ρέπουν προς έναν αρχαϊσμό που παρουσιάζεται ως μέλλον, στο όνομα της εξύμνησης υπέρτερων αξιών- η πνευματικότητα, η υπεράσπιση των αδυνάτων, το ξεπέρασμα των προσωπικών ενδιαφερόντων- που ακυρώθηκαν από τον μοντερνισμό, που εκπροσωπείται ιδιαίτερα από τη δημοκρατία και τον καπιταλισμό.
Μερικές απ’ αυτές τις επιλογές δεν βρίσκονται μόνο στην ταυτοτική δεξιά, αντιδραστική ή συντηρητική, αλλά μπορούν να βρεθούν και στο φαντασιακό κινημάτων που θεωρούνται προοδευτικά: μερικές ομάδες στην αναζήτηση ενός εναλλακτικού τρόπου ζωής, οι υποστηρικτές μίας πολιτισμικής ιδιαιτερότητας περισσότερο ή λιγότερο επαπειλούμενης που έχει σημασία να προστατεύσουν, οι θιασώτες μίας ηθικής αντίθετης στον ναρκισσισμό κα.
Στην Ουγγαρία αυτό το κάλεσμα σε επιστροφή σε ένα παρελθόν πηγή ευτυχισμένου μέλλοντος προβάλλεται και από δύο ανταγωνιστικά κόμματα. Οι διαφορές τους απασχολούν λιγότερο απ’ ό,τι οι συγκλίσεις τους: όταν ο Orban έδωσε παραγγελία για έναν ύμνο στους «μάρτυρες του 1956», αυτή δόθηκε σε έναν ρόκερ, συνθέτη και παραγωγό, τον Desmond Child, γεννημένο στην Αμερική από γονείς Ούγγρους και πρόσφατα με υπηκοότητα ουγγρική. Τον θυμόμαστε πιο αγριεμένο, όταν συνέθετε για τους εκκεντρικούς Alice Cooper και Kiss, και όχι για να διεγείρει την επιθυμία να «περπατήσουμε χέρι με χέρι στα αχνάρια των ηρώων». Όμως το πιο απίθανο είναι ότι το Fidesz, που στηρίζεται στην έννοια της οικογένειας άνδρας- γυναίκα, συμβιβάζεται με έναν ακτιβιστή ομοφυλόφιλο, παντρεμένο με έναν άνδρα.
Κοντά στη Βουδαπέστη, την ίδια ώρα λαμβάνει χώρα το φεστιβάλ του Sziget, πατροναρισμένο από την Pepsi και ένα από τα μεγαλύτερα ροκ φεστιβάλ της Ευρώπης. Τα εισιτήρια είναι απαγορευτικά. Οι Ούγγροι δεν θα πάνε καθόλου
ΤΕΛΟΣ
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου