Για την Κύπρο...

Το Κυπριακό βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού και αναμένονται εξελίξεις. Με αυτήν την αφορμή δημοσιεύουμε δύο ενδιαφέροντα και ιδιαίτερα ενημερωτικά άρθρα.

ΔΕΕ

Για την Κύπρο...

1. Το σχέδιο Άτσεσον, μύθοι και πραγματικότητα

Του Σάκη Μουμτζή

Το Κυπριακό όταν επανεμφανίσθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ‘50, έφερε σε όλα τα στάδια του το στοιχείο του μαξιμαλισμού, καθώς ως τέτοιος μπορεί να χαρακτηρισθεί ο στόχος της «Ένωσης».

Ήταν μαξιμαλιστικός γιατί:

1. Δεν υπήρχε προηγούμενο, περιοχή που βρισκόταν υπό αποικιακό καθεστώς να προσαρτηθεί από άλλη χώρα, την Μητέρα—Πατρίδα. Πάντα μεσολαβούσε η φάση της Ανεξαρτησίας.

2. Με όρους διεθνούς δικαίου οι Τουρκοκύπριοι αποτελούσαν κοινότητα και όχι μειονότητα.

3. Δεν υπήρχε περίπτωση, ούτε δυνατότητα, σε όλα τα επίπεδα, το 80% να επιβάλλει την θέληση του για αυτοδιάθεση στο 17-18%, που δεν επιθυμούσε να προσαρτηθεί σε μια ξένη χώρα.

4. Ήταν προφανές πως το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης το είχε και η άλλη κοινότητα.

Κατόπιν τούτου, ήταν εύλογο να φτάσουμε στο αδιέξοδο μετά τη μονομερή ενέργεια του Μακαρίου (3/12/1963) να τροποποιήσει τις υπογραφείσες συνθήκες της Ζυρίχης και του Λονδίνου. Στην Ελλάδα υπήρχε η κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου η οποία όμως δεν διέθετε κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Μετά την ενέργεια αυτή του Μακαρίου ξέσπασαν, ως γνωστόν, ενδοκοινοτικές συγκρούσεις, επαπειλείτο τουρκική εισβολή και η Μεγαλόνησος γνώρισε την de facto διχοτόμηση. Επειδή όλη αυτή η κατάσταση αποσταθεροποιούσε τη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, οι Ηνωμένες Πολιτείες ανέθεσαν, στις αρχές του καλοκαιριού του 1964, σε έναν έμπειρο και οξυδερκή διπλωμάτη, τον Ντιν Άτσεσον, την μεσολαβητική προσπάθεια για την επίλυση του προβλήματος. Να σημειώσω, πως στην Σοβιετική ηγεσία βρισκόταν ακόμα ο Ν. Χρουτσώφ, που είχε παρέμβει ενεργά υπέρ του Μακαρίου.

Πολλά έχουν γραφεί για το σχέδιο Άτσεσον. Για να καταλάβω τι ακριβώς ήταν αυτό το σχέδιο, προσέφυγα σε δύο πρωτογενείς πηγές, ανεπίδεκτες αμφισβητήσεως. Στην ίδια την επιστολή Άτσεσον προς τον Έλληνα πρωθυπουργό με ημερομηνία 20 Αυγούστου 1964 και την ένδειξη «απόρρητο» και στα αρχεία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αυτής της περιόδου. Την επιστολή έφερε στο φως ο πρέσβης ε.τ. Τζων Σωσσίδης με σημείωμα του στην εφημερίδα το «Βήμα» (Κυριακή 27 Ιανουαρίου 2002) και τα σχετικά  αρχεία τα δημοσίευσε η εφημερίδα « Ελευθεροτυπία» , με επιμέλεια του Κύπριου ερευνητή Μ. Δρουσιώτη, στις 19 Αυγούστου 2002.

Από την επιστολή του Ν. Άτσεσον προς τον Γεώργιο Παπανδρέου δεν προκύπτει η ύπαρξη συγκεκριμένου σχεδίου, παρά οι σκέψεις του συντάκτη της για το εδαφικό, κυρίως. Στο σημείο αυτό να διευκρινίσω πως άλλο πράγμα είναι οι προτάσεις που υποβάλλουν οι δύο πλευρές και ο μεσολαβητής, και άλλο το τελικό σχέδιο.

Στο πλαίσιο αυτών των προτάσεών της, η Ελληνική αντιπροσωπεία (Δ. Νικαλαρεϊζης, Τ. Σωσσίδης) έθεσε και το θέμα των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης και το καθεστώς της Ίμβρου και της Τενέδου, όμως σε καμία περίπτωση αυτές δεν αποτέλεσαν μέρος του σχεδίου. Από τα αρχεία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προκύπτει, πως και η Τουρκική αντιπροσωπεία (Ν. Ερίμ, Τ. Σουνάλπ) κατέθεσε τις δικές της σκέψεις που προέβλεπαν εδαφικά ανταλλάγματα (Καστελόριζο) και τουρκική κυριότητα σε μια περιοχή που κάλυπτε το 28% περίπου της Κύπρου.

Πάνω στο εδαφικό οι δύο πλευρές υπέβαλλαν συνεχώς προτάσεις, που αλληλοαπορρίπτονταν. Όμως αυτές – οι κοινοί τόποι τους- ποτέ δεν αποκρυσταλλώθηκαν σε συγκεκριμένο και σαφώς διατυπωμένο σχέδιο του Αμερικανού μεσολαβητή, που υπεβλήθη σε Ελλάδα και Τουρκία. Η όλη διαπραγμάτευση έληξε άδοξα στις 4/9/1964.

Από τα παραπάνω προκύπτουν:

1. Δεν υπήρξε σχέδιο που ενέκριναν οι δύο πλευρές και απέρριψε ο Μακάριος. Ο Αρχιεπίσκοπος έχει βαρύτατες ευθύνες για άλλα θέματα, όμως όχι γι’ αυτό. Άλλωστε και ο ίδιος το αρνήθηκε στην σύσκεψη που έγινε στην Αθήνα πολύ αργότερα στο πολιτικό γραφείο του πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου. Συνεπώς, πρέπει να ομιλούμε για ιδέες Άτσεσον και όχι για σχέδιο.

2. Το Κυπριακό ήταν πάντα ένα ζήτημα που έθιγε την συνοχή της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ και υπ’ αυτό το πρίσμα, υπήρξε η μεσολάβηση του Ν. Άτσεσον.

3. Η Τουρκία από το 1964 θεωρούσε το Καστελόριζο ζωτικό της χώρο και από τότε είχε διαμορφωμένη την θέση για κατοχή κυπριακού εδάφους περίπου 28-30%.

4. Συνεπώς, δεν χάθηκε καμία ευκαιρία, και δεν μας «χάρισαν πολυκατοικία, υπό τον όρο να παραχωρήσουμε το ρετιρέ». Μια φράση η οποία αποδίδεται στον Γεώργιο Παπανδρέου και δεν αποδείχθηκε ποτέ πως την είπε.

Το Κυπριακό υπήρξε και θα παραμένει ως πρόβλημα, αν δεν αναθεωρηθούν στην συνείδηση των Κυπρίων οι συμπεριφορές συγκεκριμένων ηγετών τους και κυρίως αν δεν πάψει να αποτελεί το εφαλτήριο για καριέρες πολιτικών, πανεπιστημιακών, δημοσιογράφων και από τις δύο πλευρές των συνόρων.

http://www.liberal.gr/arthro/95783/apopsi/s-moumtzis/to-schedio-atseson-muthoi-kai-pragmatikotita.html

2. Η Κύπρος στα πρόθυρα ολοκληρωτικής τουρκοποίησης

Του Γιώργου Καραμπελιά

Η Κύπρος αποτελεί το τελευταίο προπύργιο/υπόλειμμα του ιστορικού ελληνισμού στην ανατολική Μεσόγειο. Και όμως, οι ηγεσίες της Ελλάδας, κλεισμένες στον μικροελλαδισμό και τα φοβικά τους σύνδρομα απέναντι στην Τουρκία, την εκχωρούν σταδιακά, βήμα το βήμα, εδώ και δεκαετίες στη ζώνη επιρροής του νεοθωμανισμού, με προοπτική τον πλήρη εκτουρκισμό της.

Οποιεσδήποτε άλλες ηγέτιδες τάξεις, σε οποιοδήποτε μήκος ή πλάτος του πλανήτη, θα θεωρούσαν την ελληνική Κύπρο ως το σημαντικότερο μέρος του χώρου τους και θα έκαναν τα πάντα για να διασφαλιστεί, τουλάχιστον, η στενή σχέση κυπριακού και ελλαδικού ελληνισμού. Αρκεί να κοιτάξει κανείς τον χάρτη για να διαπιστώσει την τεράστια γεωστρατηγική σημασία της Κύπρου, η οποία με την ύπαρξή της και μόνο καθιστά τον ελληνισμό υπολογίσιμη δύναμη στην ανατολική Μεσόγειο. Αντίθετα η έκλειψή της, ή ακόμα χειρότερα η παράδοσή της στα χέρια των διαχρονικών αντιπάλων του ελληνισμού, θα οδηγήσει στη μεταβολή της Ελλάδας σε συρρικνούμενο και ανίσχυρο βαλκανικό κρατίδιο.

Αυτό το γνωρίζει ολόκληρος ο πλανήτης και πριν απ’ όλους οι μεγάλες αποικιακές δυνάμεις. Ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος, επικεφαλής των σταυροφόρων του, κατέλαβε την Κύπρο το 1192 και οι Άγγλοι συνεχίζουν ακόμα και σήμερα να διατηρούν τις μεγαλύτερες και τελευταίες σημαντικές βάσεις τους στην Κύπρο. Οι Αμερικανοί θεωρούν την Κύπρο αποφασιστικής σημασίας για τον έλεγχο της Μ. Ανατολής, ενώ και οι Ρώσοι έχουν καταδείξει σε αναρίθμητες ευκαιρίες, τα τελευταία εξήντα χρόνια, το ενδιαφέρον τους για το νησί.

Και όμως, οι ελλαδικές ηγεσίες –συνεπικουρούμενες συχνά από κάποιες μικροσυμφεροντολογικές κυπριακές ελίτ– κάνουν ό,τι μπορούν ήδη από το 1956 για να «ξεφορτωθούν» την Κύπρο, αγνοώντας και το εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα της με στόχο την Αυτοδιάθεση-Ένωση και την τεράστια γεωστρατηγική σημασία της.

Έτσι, από υποχώρηση σε υποχώρηση, από ήττα σε ήττα, φθάσαμε στην εισβολή του 1974 και  στη συνέχεια στην εδραίωση της τουρκικής κατοχικής παρουσίας στο νησί. Από τότε μέχρι σήμερα πέρασαν σαράντα δύο χρόνια, στη διάρκεια των οποίων η Κύπρος απομακρύνεται όλο και περισσότερο από την Ελλάδα και προσεγγίζει πλησίστια στην τουρκοποίησή της. Από το ενιαίο αμυντικό δόγμα και τα κοινά εκπαιδευτικά προγράμματα Ελλάδας-Κύπρου, φθάσαμε σε μια υλική και ψυχολογική απομάκρυνση χωρίς προηγούμενο και μια σταδιακή αποσύνδεση των δύο τμημάτων του ελληνισμού.

Το ελληνικό κράτος δεν τόλμησε ποτέ, ούτε για μία ημέρα, «έστω και για τα μάτια», να ανακαλέσει τον Έλληνα πρέσβη από την Άγκυρα, παρά την εισβολή και παρά τις αναρίθμητες τουρκικές προκλήσεις, παραμονή των τούρκικων στρατευμάτων, εποικισμός, εξαφάνιση των «αγνοουμένων», δολοφονίες Ελλήνων – Σολωμός Σολωμού, Τάσος Ισαάκ, Θεόφιλος Γεωργιάδης. Αντ’ αυτού, απομακρύνεται σταδιακά και ανοίγει τον δρόμο για την πλήρη τουρκοποίηση του νησιού.

Και τα τεκταινόμενα είναι προφανή. Οι μεγάλες δυνάμεις και κατ’ εξοχήν οι αγγλοαμερικανοί χρησιμοποιούν την Κύπρο τόσο σαν βάση για τον έλεγχο της Μ. Ανατολής όσο και ως ενέχυρο για την εξασφάλιση της πρόσδεσης της Τουρκίας στο δυτικό άρμα. Και όσο πιο ισχυρή και επιθετική γίνεται η Τουρκία τόσο περισσότερα της παραχωρούν, έτσι ώστε να μην στραφεί προς τη Ρωσία ή προς την Ασία. Το ίδιο είχε γίνει με το σχέδιο Ανάν, όταν οι Τούρκοι δεν είχαν συναινέσει στη χρήση των βάσεων τους από τις «συμμαχικές» δυνάμεις κατά την επίθεσή τους στο Ιράκ. Από τότε, η παραχώρηση της Κύπρου αποτελεί το μόνιμο αντάλλαγμα για την τουρκική δυτικοφροσύνη.

Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα, σε ακόμα χειρότερες συνθήκες. Η Τουρκία έχει ενισχυθεί ακόμα περισσότερο, η Ελλάδα βρίσκεται σε μια μακροχρόνια και καθολική κρίση, η Μ. Ανατολή φλέγεται και απειλείται με οριστική ρήξη ο άξονας Τουρκίας-Ισραήλ. Παράλληλα, ο Ερντογάν χρησιμοποιεί την απειλή της ενίσχυσης των σχέσεων με την Ρωσία και της προσχώρησης στο ρωσοκινεζικό σύμφωνο της Σαγκάης, για να κερδίσει, σε αντάλλαγμα της νομιμοφροσύνης του, όσα περισσότερα μπορεί έναντι της Ελλάδας και του ελληνισμού, αρχικώς στην Κύπρο και εν συνεχεία στη Θράκη, το Αιγαίο και τα νησιά.

Ένας από τους βασικούς ίσως ο βασικότερος λόγος της επίσκεψης Ομπάμα στην Αθήνα ήταν η επίσπευση των επονείδιστων συνομιλιών μεταξύ ενός κυρίαρχου κράτους, όπως η Κυπριακή Δημοκρατία που μεταβάλλεται σε μια εθνοτική κοινότητα, και των τουρκικών στρατευμάτων και των εποίκων, που εμφανίζονται ως «τουρκοκυπριακή κοινότητα».

Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, επιχειρείται να οργανωθεί και το τελευταίο βήμα στην τελεσίδικη απομάκρυνση του ελληνικού κράτους από την Κύπρο, έτσι ώστε να μπορούν ανενόχλητοι να την ελέγχουν οι Τούρκοι. Με κατάργηση της παρουσίας –έστω και ισχνής– του ελληνικού στρατού, ως εγγυήτριας δύναμης, από την Κύπρο, ενώ θα παραμένουν σε μια «μεταβατική περίοδο», όπως είπε και ο «φιλέλληνας» Ομπάμα, οι τουρκικές δυνάμεις. Πρόκειται, εάν αυτές οι συνομιλίες ευοδωθούν, για την τελική πράξη της απομάκρυνσης των δύο τελευταίων ιστορικών υπολειμμάτων του ελληνισμού, έτσι ώστε το μικρότερο, η Κύπρος, να παραδοθεί άμεσα στους Τούρκους και το μεγαλύτερο, η Ελλάδα, να μεταβληθεί σε τουρκικό προτεκτοράτο, διακόσια χρόνια μετά την επανάσταση του 1821.

Αν οι ελληνικές άρχουσες τάξεις στην Ελλάδα και την Κύπρο διέθεταν κουκούτσι μυαλό θα έκαναν τα πάντα για να διατηρηθούν και να ενισχυθούν οι δεσμοί των δύο ελληνικών κρατών. Διότι μόνο έτσι θα μπορούσαν να επιβιώσουν και οι ίδιες. Όμως, επειδή το μυαλό τους είναι απαίδευτο και προσκολλημένο αποκλειστικά σε ό,τι τους υπαγορεύουν οι κύριοί τους, αγωνίζονται να ξεφορτωθούν την ταυτότητά τους. Πράγματι, ο ελληνισμός κατέστη ένα ασήκωτο φορτίο για τους ώμους τους και βαδίζουν ασύγγνωστα προς την τελική πράξη: τη συρρίκνωση μέχρις εξαφανίσεως.

Και όμως, τα πράγματα είναι πολύ απλά. Η Τουρκία έχει διαπράξει στην Κύπρο εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, εισβολή, εθνοκάθαρση, εποικισμό. Αυτά έχουν αναγνωριστεί και από τον ΟΗΕ και αποτελούν τη βάση πάνω στην οποία έπρεπε και μπορούσαν να κινηθούν τόσο οι ελλαδίτες όσο και οι ελληνοκύπριοι. Και δεν θα πρέπει να αφήσουμε αυτή την πραγματική βάση να την εκμηδενίσουν ανίκανοι και μικρονοϊκοί ηγέτες, που δεν θεωρούν την εξαφάνιση της Κυπριακής Δημοκρατίας ως αφανισμό αλλά ως «ευκαιρία». «Κύπρον ού μ’ εθέσπισεν».

*Ο Γ. Καραμπελιάς είναι συγγραφέας, επικεφαλής του Κινήματος Άρδην

Η Δύση, το μεταναστευτικό ρεύμα και το μέλλον

Η Δύση, το μεταναστευτικό ρεύμα 

και το μέλλον

Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου

Γίνονται σημαντικές ανακατατάξεις στην πολιτική καρδιά της Δύσης. Στις ΗΠΑ, Βρετανία και πιθανότατες αλλαγές σε Γαλλία, Ιταλία κ.ά. Άξονες αλλαγής είναι: η ριζική καταδίκη της «πολιτικής ορθότητας», η φροντίδα της καρδιάς της κοινωνίας, δηλ. αστικά και μεσο-αστικά στρώματα και γενικά η ταλαιπωρούμενη μεσαία τάξη, κι όχι οι αυτο-αποκαλούμενες «θυματοποιημένες» μειονότητες και η αγνόηση των κραυγών των κάθε είδους κοινωνικών ελίτ.

Σημαντικές μεταβολές σε προσανατολισμούς αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Συνεργασία με Ρωσία, ξεκάθαρες κουβέντες με παραδοσιακούς συμμάχους κι αποσαφήνιση θέσεων τελικής αντιπαράθεσης απέναντι στο μαχητικό Ισλάμ.

Με τη Ρωσία οι καλές προοπτικές είναι η σιωπηρή αναγνώριση μιας ντε φάκτο προσάρτησης της Κριμαίας, η ανάκληση των οικονομικών κυρώσεων εναντίον της, η συμφωνία για ματαίωση κάθε παραπέρα επέκτασης του ΝΑΤΟ και στενότερη συνεργασία στη Συρία και σε ζητήματα ισλαμικής απειλής. Σε ανταπόδοση η Ρωσία θα σταματήσει την ένταση στο Ντονμπάς της Ουκρανίας και θα χαμηλώσει ριζικά τους τόνους στη Βαλτική και γύρω από το Καλίνινγκραντ. Η επιλογή του Στρατηγού Φλιντ για τη θέση του Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας και της ανάθεσης στον Χ. Κίσινγκερ μεσολαβητικών ρόλων (σύμφωνα και με πληροφορίες των Financial Times) επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις αυτές.

Με τους συμμάχους της η Αμερική θα δείξει πως δεν είναι «αγαθιάρα» (pushover). Πολλές σκληρές τους κουβέντες θα πρέπει να συνοδεύονται και με βαθύτερο μακροβούτι στα πορτοφόλια τους. Δεν θα συρθούν οι ΗΠΑ σε μικρούς η μεγάλους πολέμους σε απομακρυσμένα μέρη του κόσμου (αυτό ενδεχόμενα να αφορά και την περιοχή μας) αν δεν διακυβεύονται ζωτικά της συμφέροντα. Τέρμα οι ενστάσεις για αντιπαθή καθεστώτα και οι διεθνείς κρίσεις για ατομικά δικαιώματα. Εξίσου και οι διεθνείς αναμίξεις σε ζητήματα μετανάστευσης και ρητορικής για πρόσφυγες, όταν τα ζητήματα αφορούν στην ουσία μετακινήσεις για οικονομικούς λόγους.

Η πολιτική ορθότητα έχει πλέον πλημμυρίσει το ζήτημα της μετανάστευσης. Χώρες όπως η Ελλάδα έχουν αφεθεί στην τύχη τους από όλους, στην οποία την ίδια όμως στιγμή εκ τους ασφαλούς ασκούν κριτική για καταστάσεις και χειρισμούς. Η επικείμενη αλλαγή στο ζήτημα της αντιμετώπισης του μαχητικού Ισλάμ αναπόφευκτα θα έχει συνέπειες –και σοβαρότατες μάλιστα– στο μεταναστευτικό.

Πιθανότατα ο δυτικός κόσμος στη μεγάλη του πλειοψηφία θα αρχίσει να βλέπει την κατακλυσμική ροή εκατοντάδων χιλιάδων –νεαρών κατά βάση – μουσουλμάνων όχι σαν ζήτημα ανθρωπισμού, αλλά γι' αυτό που είναι – μια επιθετική κίνηση ενός νεαρού ακόμη και δυναμικά βίαιου θρησκευτικού δόγματος. Το ίδιο το Κοράνι περιέχει 93 στίχους όπου περιγράφει την επεκτατική «φυγή» (Hijrah) σαν υποχρέωση των μουσουλμάνων σε ανάμνηση της μετακίνησης του Προφήτη από τη Μεντίνα πίσω στη Μέκκα. Ένα γεγονός μάλιστα που σηματοδοτεί την εκκίνηση του ισλαμικού ημερολογίου. Κι αρχίζουν τις βίαιες αναφορές τους το Κοράνι και τα Χαντίντ.

Πολιτικοί ηγέτες στη Δύση που αντιμετωπίζουν τη βία του Ισλάμ καθησυχαστικά, πως αυτό δήθεν «δεν είναι το Ισλάμ», εγκληματούν. Πώς ξέρουν κάτι τέτοιο; Έχουν διαβάσει τη Σαρία; Γνωρίζουν τα Χαντίντ (ισλαμικές παραδόσεις); Το Ισλάμ δεν είναι μια θρησκεία ειρήνης όταν βλέπει ολόκληρο τον μη μουσουλμανικό κόσμο σαν Οίκο του Πολέμου. Σαν αντικείμενο δηλ μελλοντικής βίαιης κατάκτησης. Είναι μια θρησκεία που στην καθημερινή της εκδοχή δέχεται τους ακρωτηριασμούς, τους αποκεφαλισμούς, την περιφρόνηση και τη βία κατά των γυναικών σαν φυσικό ενδεχόμενο. Όταν όλοι σχεδόν οι τρομοκράτες τα τελευταία χρόνια είναι ισλαμιστές, πώς μπορούμε να είμαστε καθησυχαστικοί γι' αυτά που όλοι βλέπουμε; Δεν είναι όλοι οι μουσουλμάνοι τρομοκράτες. Εύκολα όμως παρασύρονται από τις διδασκαλίες μουλάδων που μεταφέρουν μηνύματα ενδημικής βίας του Ισλάμ. Μιας θρησκείας που ευαγγελίζεται την καταπίεση (Ισλάμ σημαίνει «υποταγή») και που είναι και στη θεωρία αλλά και στην πράξη ασύμβατη με τη Δημοκρατία. Οι θεωρητικοί της τζιχάντ επιμένουν πως δεν μπορεί να υπάρξει πιστός μουσουλμάνος που να είναι δημοκράτης.

Είναι αλήθεια πως οι μονοθεϊστές Χριστιανοί και Εβραίοι (άνθρωποι της Βίβλου, όπως αποκαλούνται) γίνονται ανεκτοί. Αλλά σαν υποδεέστεροι (Ντζιμμις) υποταγμένοι στην ανωτερότητα των μουσουλμάνων. Οφείλουν να πληρώνουν φόρους σε αυτούς και να ασκούν δικαιώματα που αυτοί τους έχουν παραχωρήσει κι όπως εκείνοι θέλουν. Στα δικαστήρια η φωνή τους δεν έχει την ίδια αξία με των πιστών και μπορούν να έχουν ναούς (δίχως βέβαια καμπάνες) εφόσον εκείνοι τους το επιτρέπουν. Όλοι οι άλλοι (πολυθεϊστές, κατά το Κοράνι) έχουν δυο μόνο επιλογές: προσηλυτισμός ή θάνατος. Σε αυτούς υπάγονται και οι άλλες, πλην Σουνιτών, εκδοχές του Ισλάμ δηλ. Σιίτες, Αλεβίτες κ.ά. –όπως εξ αλλού και οι κομμουνιστές.

Στην Ελλάδα, ζούμε ζωντανά το πρόβλημα. Άσχετα αν κάτω από την πίεση της πολιτικής ορθότητας επιδιώκουμε να το κρύψουμε. Το θέμα είναι πως οι μουσουλμάνοι δεν ενσωματώνονται ομαλά σε μια κοινωνία. Βλέπουμε τα αποτελέσματα στο Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Βρετανία (μεταξύ άλλων, μουσουλμάνος δήμαρχος στο Λονδίνο) και τελευταία στη Σουηδία και τη Γερμανία. Γιατί να ανοίξουμε νέες πληγές και αλλού; Κανείς από όσους φθάνουν στις ακτές μας –ανεξάρτητα από νομικούς τύπους– δεν είναι πρόσφυγας. Αφού δεν κινδυνεύει άμεσα η ζωή του. Αν κάποιες χώρες το βλέπουν διαφορετικά, ας τους παραλάβουν στο έδαφος τους. Πώς γίνεται κατά βάση νεαροί να φεύγουν κινδυνεύοντες. Σχεδόν ποτέ οι ηλικιωμένοι –οι άνω των 40 δηλ. Κι ελάχιστες γυναίκες. Και χιλιάδες παιδιά να μετακινούνται ασυνόδευτα ρισκάροντας τη ζωή τους. Πώς το επιτρέπουν, στο όνομα του Προφήτη πάντα, οι μανάδες τους;

Γιατί οι μεγάλες ροές εντάθηκαν μόνο μετά τα σχετικά κηρύγματα του ηγέτη του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ) Αλ Μπαγκντάντι; Γιατί οι «πρόσφυγες» κινούνται προς τη Δύση κι όχι προς τις εύπορες χώρες της Αραβίας και του Κόλπου; Γιατί διακινδυνεύουν τη ζωή τους στη θάλασσα καταστρέφοντας συνάμα και τα χαρτιά τους και δεν περνούν από τα νόμιμα σημεία εισόδου (η ενδεχόμενα με καθορισμένα πλοία) όπου θα είναι ευκολότατος ο εντοπισμός οικονομικών μεταναστών; Και γιατί εμείς δεν επιλέξαμε ένα (ή και παραπάνω) ουσιαστικά ακατοίκητα νησιά για την εγκατάστασή τους; Που με χρήματα του ΟΗΕ και της Ευρώπης θα μπορούσαν να διαμορφωθούν σε χώρο ικανοποιητικής εγκατάστασης και/η προσωρινής φιλοξενίας; Από τα πράγματα τέτοιες καταστάσεις σαν τις τωρινές δεν είναι δυνατόν να συνεχισθούν. Δεν μπορεί να καταστρέφεται μια χώρα και να διαλύεται ο κοινωνικός της ιστός λόγω γεωπολιτικών αναταράξεων σε άλλες περιοχές η εξαιτίας της φτώχειας που κάπου αλλού κυριαρχεί. Αν κάποιοι άλλοι αισθάνονται φιλάνθρωποι, παραπάνω από εμάς, δεν έχουν παρά να ανοίξουν τα δικά τους σύνορα και να βάλουν το χέρι βαθιά στην τσέπη.

Μια επικείμενη συναντίληψη Ουάσιγκτον - Μόσχας για την αντιμετώπιση του Ισλάμ θα μεταβάλει οπωσδήποτε τα δεδομένα. Η κατάργηση της διάκρισης καλών και κακών ισλαμιστών σε Συρία κυρίως και Ιράκ θα ανατρέψει την κατάσταση. Και πιθανότατα θα υιοθετηθεί γενικότερα η ρωσική «τακτική Γκρόζνυ» για την αντιμετώπιση του ΙΚ. Για πολλούς η τακτική Γκρόζνυ είναι «απάνθρωπη» με πολλές παράπλευρες απώλειες. Σύμφωνα με παλαιότερα δημοσιεύματα του Δυτικού Τύπου, δήθεν ενθαρρύνει τη στρατολόγηση νέων τζιχαντιστών. Μετά όμως την εφαρμογή της σε Νταγκεστάν και Τσετσενία, εμφανίστηκε ξανά ισλαμικό πρόβλημα στην περιοχή;

Η συντριβή του ΙΚ σε συνεργασία Δύσης, Ρωσίας και μουσουλμάνων Σιιτών της περιοχής μαζί και με τους Κούρδους μαχητές Πεσμεργκά θα εξαλείψει τις ρίζες της ακατάπαυστης μεταναστευτικής ροής. Και θα αντιμετωπισθούν και οι παράγοντες (Ουαχαμπις, με στήριγμα στη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και περιοχές άλλες του Κόλπου) που αθώα σήμερα κερδίζουν εκατομμύρια από τη Δύση ενώ την ίδια ώρα απεργάζονται την ολική της καταστροφή.

Οι μετακινούμενοι πλέον μουσουλμάνοι προς την Ευρώπη θα υποχρεωθούν να αποδείξουν πως είναι πράγματι πρόσφυγες και θα πρέπει να αναγκασθούν να αποδεχθούν τις κοινωνικές και ηθικές αξίες των χωρών στις οποίες έρχονται καθώς και τον δικό τους νομικό πολιτισμό. Κανείς δεν τους φέρνει δια της βίας. Όπως και κανείς δεν τους εμποδίζει, αν δεν τους αρέσει, να γυρίσουν πίσω. Πλημμυρίδα παράνομων μετακινήσεων και διαμαρτυρίες στη συνέχεια –όπως και παραβατικές σχετικές συμπεριφορές– πως «δεν περνάνε καλά» ανήκουν στον χώρο της ψυχιατρικής –κι όχι της μεταναστευτικής πολιτικής.

Οι γειτονιές μας δεν θα μετατραπούν σε κέντρα ισλαμικής κατήχησης ούτε και θα διοικούνται από τη Σαρία. Όποιος διαφωνεί ας αναζητήσει τα αγαθά του Ουαχαμπισμου και τις πρακτικές των Σαλαφιστών στον αραβικό κόσμο ή ακόμα και σε περιοχές της Ασίας. Η Ευρώπη του πολιτισμού, της ανοχής, της ελευθερίας και της ανοιχτής κοινωνίας δεν θα βυθισθεί στο σκοτάδι προς χάριν κάποιων φανατικών και των άμυαλων θυμάτων τους. Η εποχή μας τώρα δείχνει να μπαίνει, στον τομέα αυτόν τουλάχιστον, σε ένα κλίμα αισιοδοξίας. Ας κινηθούμε όλοι ώστε να γίνει πραγματικότητα.

http://www.liberal.gr/arthro/95116/apopsi/arthra/i-dusi-to-metanasteutiko-reuma-kai-to-mellon.html

Περί Έθνους

Πολύ ενδιαφέρον κείμενο.

ΔΕΕ   

Περί Έθνους

Παλαιότερα, κατά την κλασσική περίοδο, καθώς και την ελληνιστική, ήταν σε ισχύ η Ηροδότειος άποψη (Ιστορίαι, 8, 144) περί έθνους. Ο «πατέρας της Ιστορίας» αναφερόμενος στο ελληνικό έθνοε έγραφε: 

«…αὖτις δὲ τὸ Ἑλληνικόν, ἐὸν ὅμαιμόν τε καὶ ὁμόγλωσσον, καὶ θεῶν ἱδρύματά τε κοινὰ καὶ θυσίαι ἤθεά τε ὁμότροπα…»

(…και κατόπιν το ελληνικό έθνος, όντας όμαιμον και ομόγλωσσον και με κοινά τα λατρευτικά κέντρα των θεών και θυσίες και τα ίδια ήθη και έθιμα…)

Οι κατακλυσμικές μεταβολές, εθνολογικές και πολιτισμικές, που επέφεραν στην σύνθεση των πληθυσμών οι κατακτήσεις του Μ. Αλεξάνδρου και της Ρώμης, αλλά και οι μεγάλες βαρβαρικές μεταναστεύσεις που ξεκίνησαν από τον 4ο αιώνα μ.Χ. (Ούννοι, Γερμανικά φύλα, Άβαροι, Σλάβοι, Άραβες, Μογγόλοι, Τούρκοι) είχαν ως αποτέλεσμα την εξαφάνιση πολλών λαών οι οποίοι είχαν παραμείνει στο φυλετικό επίπεδο πριν εξελιχθούν σε έθνη (Ιλλυριοί, Θράκες κλπ), ενώ παράλληλα προέκυψαν νέα έθνη από τις συγχωνεύσεις διαφορετικών λαών (π.χ. Γάλλοι, από την συγχώνευση κελτικών φυλών με Λατίνους και στην συνέχεια με γερμανικά φύλα – Φράγκοι, Βουργουνδοί κλπ).

Μετά τον Μεσαίωνα και την Αναγέννηση, η έλευση των Νέων Χρόνων είχε ως αποτέλεσμα την αυξημένη κινητικότητα μεταξύ των λαών με αποκορύφωμα την περίοδο από το δεύτερο μισό του 20ο αιώνα μέχρι σήμερα.

Αυτή κινητικότητα αποτελούσε μέρος του γενικότερου φαινομένου της παγκοσμίωσης, που διαφέρει από την παγκοσμιοποίηση, στην οποία θα αναφερθούμε σε άλλον κύκλο συζήτησης πιο αναλυτικά. Προς το παρόν θεωρούμε σκόπιμο να αναφερθούμε, έστω και συνοπτικά, στο φαινόμενο της «παγκοσμιοποίησης» (globalization) ή, σε σωστότερα ελληνικά, «παγκοσμίωσης» λόγω των επιπτώσεων στην έννοια του έθνους.

Χρησιμοποιούμε και τους δύο όρους, δίνοντάς τους όμως διαφορετικό περιεχόμενο, για την πληρέστερη και πιο ξεκάθαρη περιγραφή αυτής της διαδικασίας. Έτσι, ως παγκοσμίωση (natural globalization), ορίζουμε την φυσιολογική εξέλιξη του φαινομένου, που είναι προϊόν της διαρκώς αυξανόμενης επικοινωνίας μεταξύ των ανθρωπίνων κοινωνιών, ατομικά και συλλογικά, αλλά και της τεχνολογικής εξέλιξης (συγκοινωνίες, επικοινωνίες, διαδίκτυο κ.λπ.), ενώ ως παγκοσμιοποίηση (forced globalization) ορίζουμε την σκόπιμη, στρεβλή και κατευθυνόμενη επιτάχυνση των διαδικασιών, ιδιαίτερα στον χρηματο-οικονομικό τομέα, την επονομαζόμενη και νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση. Εξ άλλου, η παγκοσμίωση, ως φαινόμενο και διαδικασία, ξεκινάει, όπως τουλάχιστον υποστηρίζουν οι ανθρωπολόγοι, από τότε που πρωτοεμφανίστηκαν οι πρώτες ομάδες ανθρώπων στον πλανήτη μας και άρχισαν να προσεγγίζουν τους γείτονές τους, είτε για να συνεργασθούν, είτε για να πολεμήσουν μεταξύ τους. 

Τα έθνη πάντως προϋπήρχαν των εθνικιστικών ιδεολογιών, οι οποίες έδιναν διαφορετικούς ορισμούς μέχρι τα μέσα περίπου του 20ου αιώνα. 

Σύμφωνα με τους Γάλλους διανοητές το έθνος αποτελεί υποκειμενική πραγματικότητα δημοψηφισματικού τύπου όπου η πλειοψηφία μιας πληθυσμιακής ομάδας αποφασίζει ότι επιθυμεί να είναι μέλη ενός συγκεκριμένου έθνους διαμορφώνοντας βαθμιαία κοινή εθνική συνείδηση. 

Αντίθετα η Γερμανική Σχολή υποστήριζε ότι το έθνος είναι μια πραγματικότητα που δεν εξαρτάται από την θέλησή μας και η εθνική συνείδηση αποτελεί πνευματικό γεγονός που συντελείται με την μετεξέλιξη μιας ή περισσοτέρων συγγενικών φυλών στο επίπεδο του έθνους.

Το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα άρχισε μια συστηματική επιστημονική ενασχόληση με το εθνικό φαινόμενο και να αναπτύσσονται θεωρίες αποδόμησής του. Θα παραθέσουμε ορισμένα αποσπάσματα από το κείμενο του κορυφαίου και διεθνούς κύρους Έλληνα βυζαντινολόγου και ακαδημαϊκού Σπύρου Βρυώνη που αναγνώσθηκε στην ημερίδα με θέμα «Ο Νέος Ελληνισμός: Έννοια, περιεχόμενο, χρονικά όρια» την οποία διοργάνωσε η Ακαδημία Αθηνών, στις 19 Οκτωβρίου 2010 που οφείλουμε να μελετήσουμε προσεκτικά:

«...Συχνά, οι κοινωνικές επιστήμες, ως συνειδητές επιστημονικές ειδικότητες, δεν περιορίζονται στα όρια που θέτει η έρευνα, αλλά ενδύονται ένα είδος προφητικού μανδύα. Οι επαγγελματίες κάθε μιας από αυτές τις κοινωνικές επιστήμες συχνά διακηρύσσουν ότι διακονούν «επιστήμες», που, όπως υποστηρίζουν στον ακαδημαϊκό κόσμο, η ειδικότητά τους προσομοιάζει περισσότερο με τις φυσικές επιστήμες παρά με εκείνες της φιλολογίας και των άλλων ανθρωπιστικών επιστημών. Έτσι, ο τελικός σκοπός των περισσότερων κοινωνικών επιστημών είναι να επικυρώσουν και να καθορίσουν τους νόμους που διέπουν την ανθρώπινη συμπεριφορά. Με τον τρόπο αυτό ισχυρίζονται ότι μπορούν να προβλέψουν πώς θα συμπεριφερθούν υπό δεδομένες συνθήκες, όχι μόνο τα άτομα, αλλά και μεγαλύτερες ομάδες, η οικογένεια, η φυλή, ή και ακόμα μεγαλύτερες συσσωματώσεις. Επίσης, ο ρόλος των διακεκριμένων και προβεβλημένων επαγγελματιών απολαμβάνει ένα είδος αναγνώρισης, ως αξιόπιστη πηγή και αυθεντία για την ανάλυση της ανθρώπινης συμπεριφοράς. [...]

Με την αύξηση των πληθυσμών, την πολυπλοκότητα των οικονομικών και πολιτικών κρίσεων, τις απαιτήσεις της κοινωνίας, το «έθνος» και οι «εθνικισμοί» συχνά αναζητούν λύσεις από τους κοινωνικούς επιστήμονες. [...]

Όμως, ακόμη και στις περιπτώσεις αυτές, η αξία της πρακτικής γνώσης είναι συγκεκριμένη και δύσκολα επιτρέπει στους κοινωνιολόγους να ισχυρίζονται ότι ο κλάδος τους συνιστά μια «επιστήμη» στα θέματα της θεωρίας και της ανάλυσης των εννοιών του «έθνους» και του «εθνικισμού». Διότι, εδώ, αυτές οι ειδικότητες πρέπει να βασιστούν στην ιστορία, ενώ οι θεωρίες τους δεν μπορούν να γενικευτούν σε τέτοιο βαθμό, διότι έχουν συγκεκριμένο ειδικό επιστημονικό προσανατολισμό και ο υποκειμενισμός πάντα ελλοχεύει. Οι μεθοδολογίες τους είναι επιρρεπείς στην «εφεύρεση» γενικών νόμων για τον καθορισμό της ανθρώπινης συμπεριφοράς.

Από την άλλη πλευρά, και αυτό είναι το παράδοξο, η συμβολή τους στη συνεχιζόμενη ανάλυση των εννοιών και θεωριών σχετικά με το «έθνος» και τον «εθνικισμό» είχε βαθιά επίδραση σε εκείνους τους κύκλους που συζητούν αυτά τα ειδικά σύγχρονα ζητήματα. Πολλοί είναι οι κοινωνικοί επιστήμονες οι οποίοι έχουν κληθεί, ως ειδικοί, ενώπιον του Κογκρέσου των Ηνωμένων Πολιτειών και της Γερουσίας, να αποφανθούν σχετικά με τις κρίσεις που αντιμετωπίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. 

Οι πανταχού παρόντες πολιτικοί επιστήμονες, οι οποίοι έχουν διεισδύσει ιδιαίτερα στα Υπουργεία Εθνικής Ασφάλειας, Εξωτερικών, Άμυνας, στη CIA και άλλα ομοσπονδιακά όργανα, καθώς και στα πληθωρικά λεγόμενα «think-tanks», αποτελούν μια στρατιά (αριθμητικά) και, όπως ο στρατός, καταναλώνουν μεγάλα κεφάλαια που προέρχονται από την κυβέρνηση, τις ιδιωτικές επιχειρήσεις και τα ξένα συμφέροντα. Έτσι, οι κοινωνικοί επιστήμονες δεν έχουν μόνο τη θεωρητική πλευρά τους, αλλά απολαμβάνουν πρακτικές και οικονομικές ανταμοιβές, οι οποίες επιτείνουν την υποκειμενικότητα τους.[...]

Επιπλέον, προχωρούν στην κατασκευή ή τη δημιουργία τεχνικών όρων (σε τέτοια έκταση ώστε χρειάζεται κανείς να προσφύγει σε εξειδικευμένα λεξικά για να βρει τις έννοιες πολλών τέτοιων όρων) και στηρίζονται σε ιστορικούς εξειδικευμένους σε περιοχές με τις οποίες οι κοινωνικοί επιστήμονες δεν είναι εξοικειωμένοι. Μπορούμε επί πλέον να διαπιστώσουμε την ισχυρή επίδραση των κοινωνικών επιστημόνων πάνω στην ιστορική επιστήμη, παράλληλα με την αδυναμία των κοινωνικών επιστημόνων να καταλήξουν σε οριστικά συμπεράσματα ως προς το «πότε» και το «πώς» του έθνους και του εθνικισμού, καθώς και την αποτυχία τους να διευκρινίσουν τον όρο και την έννοια του πολιτισμού. [...]

Στην συνέχεια ο Σπ. Βρυώνης μνημονεύει τις θεωρίες του λεγόμενου «μοντερνισμού» και τους τρεις «πατριάρχες» του, Ernest Gellner, Eric Hobsbaum και Benedict Anderson, καθώς και στην περίοδο 1970-2003, η οποία αναφέρεται ως περίοδος «ανόδου και πτώσης του κλασικού μοντερνισμού». Φθάνουμε έτσι σε μια νέα και σημαντική φάση του συνεχιζόμενου διαλόγου για την προέλευση και τη φύση του έθνους και του εθνικισμού, με τη νέα ερμηνεία περί «εθνοσυμβολισμού» που διατύπωσε ο Anthony D. Smith, ο οποίος υπήρξε ο ίδιος μαθητής του Gellner.

Όπως τονίζει ο Σπ. Βρυώνης: «Στη διαμάχη που ακολούθησε και μπροστά στα αδιαμφισβήτητα επιχειρήματα του Smith, ο Anderson, σε αντίθεση με τον Gellner, υπήρξε πιο δεκτικός στις κριτικές που ασκήθηκαν στο έργο του και, τελικά, παραδέχτηκε ότι το έργο του είχε πλέον καταστεί περιθωριακό».

Σήμερα υπάρχουν διαμορφωμένες τρεις σχολές σκέψης για την θεώρηση της έννοιας του έθνους:

1. Οι μεταμοντέρνοι «εθνο-νεωτεριστές», κυρίως πρώην μαρξιστές και νεομαρξιστές, αλλά και νέο-φιλελεύθεροι οπαδοί της εθνοαποδόμησης, που υποστηρίζουν ότι τα έθνη είναι τεχνητές κατασκευές τις οποίες δημιούργησαν τα κράτη με τους μηχανισμούς τους, εκπαιδευτικό σύστημα, κρατική γραφειοκρατία, εκκλησία κλπ μετά την Γαλλική επανάσταση (1789). Πρόκειται επομένως για πρόσφατες κατασκευές της «νεωτερικότητας», όπως ισχυρίζονται. Οι γνωστότεροι εκπρόσωποι αυτών των αντιλήψεων είναι οι Ernest Gellner, Eric Hobsbaum και Benedict Anderson. Στην Ελλάδα ο «γενάρχης» του εθνομηδενισμού είναι ο διαβόητος Αντώνης Λιάκος και οι Βερέμης, Άννα Φραγκουδάκη, Δραγώνα, Κουλούρη, Σία Αναγνωστοπούλου, Ρεπούση και εν γένει ολόκληρος ο εσμός των Συριζαίων και του ΚΚΕ, καθώς και πλείστοι νεοφιλελεύθεροι της ΝΔ. Αναφέρονται συνήθως ως «εθνομηδενιστές». 

2. Οι φιλελεύθεροι εθνοσυμβολιστές, που υποστηρίζουν τις θέσεις του Anthony D. Smith, καθηγητή στο London School of Economics, ο οποίος υπήρξε μαθητής του Gellner που τον αμφισβήτησε στην συνέχεια και απέρριψε τις θεωρίες του. Ο Σμίθ διατύπωσε την θεωρία του εθνοσυμβολισμού σύμφωνα με την οποία: 

"...το έθνος μπορεί να οριστεί ως κατονομασμένος ανθρώπινος πληθυσμός που μοιράζεται μια ιστορική εδαφική επικράτεια, κοινούς μύθους και ιστορικές μνήμες, μια μαζική, δημόσια κουλτούρα, κοινή οικονομία και κοινά για όλα τα μέλη νομικά δικαιώματα και υποχρεώσεις".

3. Οι αποκαλούμενοι από τους προηγούμενους «αρχεγονιστές» (primordialists), ενώ οι ίδιοι αυτοπροσδιορίζονται ως «εθνο-πολιτισμιστές» (ethnoculturalists). Σύμφωνα με τις θέσεις τους η ανθρωπότητα ανέκαθεν αποτελούνταν από έθνη, αφού το έθνος θεωρείται προέκταση της οικογένειας, του γένους, της φυλής και υποστηρίζουν τις εξής βασικές αρχές:

α) H ανθρωπότητα διαιρείται σε έθνη, καθένα από τα οποία διατηρεί τη μοναδικότητά του, όσον αφορά τον χαρακτήρα του (που είναι ο σκληρός πυρήνας της εθνικής του ταυτότητας) και την ιστορική του διαδρομή. 

β) H ελευθερία και η αυτοπραγμάτωση των ανθρώπων εξασφαλίζεται μόνο με την ένταξη και ταύτισή τους με το έθνος.

γ) H αφοσίωση προς το έθνος είναι ανώτερη από κάθε άλλη μορφή αφοσίωσης.

δ) Το έθνος είναι η αυθεντική πηγή νομιμοποίησης κάθε πολιτικής και κοινωνικής εξουσίας.

ε) H ανεξαρτησία και η ασφάλεια των εθνών συνιστούν τις βασικότερες προϋποθέσεις για την επικράτηση της ειρήνης και της δικαιοσύνης παγκοσμίως.

Κορυφαίος εκπρόσωπος αυτής της Σχολής είναι ο Βέλγος Καθηγητής Ανθρωπολογίας και Κοινωνιολογίας Pierre L. van den Berghe (1933 - ), συγγραφέας του σημαντικότατου βιβλίου «Το εθνοτικό φαινόμενο» The Ethnic Phenomenon, New York: Elsevier, 1981. Ένας άλλος σπουδαίος εκπρόσωπος είναι ο Αυστραλός Καθηγητής Frank Salter ερευνητής στο περίφημο Ινστιτούτο Μαξ Πλάνκ και συγγραφέας του εξαιρετικού έργου: On Genetic Interests: Family, Ethnicity, and Humanity in an Age of Mass Migration,2003.

Από την ελληνική βιβλιογραφία θεωρούμε ως πλέον δόκιμο τον ορισμό του έθνους όπως είχε διατυπωθεί στο λεξικό όρων «ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ» (1979):

Έθνος = Μια ιστορικώς διαμορφωμένη κοινότης ανθρώπων, την οποία χαρακτηρίζουν τα κοινά πολιτιστικά στοιχεία, η κοινή εθνική συνείδησις, το κοινόν εθνικόν συναίσθημα* και η κοινή εθνική βούλησις. Κατά τους περισσότερους συγγραφείς όμως, απαραίτητον συστατικόν στοιχείον είναι η κοινή καταγωγή, η οποία είναι πρωτογενής εάν από της εμφανίσεως του Έθνους εις την Ιστορίαν ενυπάρχει φυλετική ομοιογένεια (π.χ. Έλληνες, Γερμανοί, Βάσκοι κλπ), δευτερογενής δε εάν η φυλετική ομοιογένεια επετεύχθη εις μετέπειτα ιστορικούς χρόνους (π.χ. Άγγλοι, Ιταλοί, Γάλλοι κλπ).

Η ύπαρξις του Έθνους είναι φαινόμενον κυρίως ψυχολογικόν αποτελεί δε πνευματικόν γεγονός αναπτυσσόμενον εντός των κόλπων μιας ομοιογενούς κατά το μάλλον ή ήττον ανθρωπολογικής ομάδος, η οποία ως εκ τούτου είναι και ο υλικός φορέας του κατά την συγκεκριμμένην χρονικήν περίοδον. Δεδομένου δε ότι η έννοια του Έθνους είναι διαχρονική, δια του όρου νοούνται πλην της υφισταμένης γενεάς τόσον αι παρελθούσαι όσον και αι μελλοντικαί, γεγονός αποδιδόμενον δια του ορισμού: Έθνος είναι ο Λαός εις την ιστορικήν του πορείαν. Παραστατικώτατα εκφράζεται η έννοια του Έθνους και εις τους στίχους του ποιητού Κωστή Παλαμά:

…Χρωστάμε σ΄όσους ήρθαν, πέρασαν,

θα ‘ρθούνε, θα περάσουν

κριτές θα μας δικάσουν

οι αγέννητοι, οι νεκροί…

Το Έθνος δημιουργείται δια της ανόδου της Φυλής εις ανωτέραν πολιτιστικήν στάθμην, αποτελεί δε τελείωσιν του βιολογικού φαινομένου της Φυλής.

Εις τα προαναφερθέντα κύρια χαρακτηριστικά συχνά προστίθενται και δευτερεύοντα όπως η κοινή γλώσσα, θρησκεία, ενιαία πολιτική οργάνωσις εις κράτος κλπ. Τα δευτερεύοντα αυτά χαρακτηριστικά δεν έχουν αποφασιστικήν σημασίαν δια τον προσδιορισμόν ενός Έθνους αποτελούν όμως αναμφισβητήτως σοβαρούς υποβοηθητικούς παράγοντας δια την θεμελίωσιν της Εθνικής Ενότητος.

Οφείλουμε τέλος να ξεκαθαρίσουμε και το ζήτημα των αλλόφωνων Ελλήνων, με το οποίο το φαιδρό και ανίκανο ελλαδικό κράτος ουδέποτε ασχολήθηκε, ώστε οι πολίτες του να είναι επαρκώς ενημερωμένοι, με αποτέλεσμα να έχουν προκύψει τεράστια προβλήματα, που εκμεταλλεύονται ξένοι επεκτατισμοί και προπαγάνδες.

Ο ελληνισμός, στην ιστορική του πορεία των 4000 χρόνων, δημιούργησε τεράστιες πολυεθνικές αυτοκρατορίες (πολυεθνικές, αλλά ποτέ πολυ-πολιτισμικές, ο πολιτισμός ήταν ένας, ο ελληνικός), αχανή Βασίλεια, είχε εμπορικές σχέσεις με δεκάδες λαούς και χώρες, αλλά συχνότατα υπέστη και επιδρομές βαρβάρων λαών, κατακτήθηκε πλήρως ή εν μέρει από ξένους στρατούς, ενώ εκτοπίσθηκαν τμήματά του από προαιώνια ελληνικά εδάφη. Αποτέλεσμα όλων αυτών των ιστορικών εξελίξεων ήταν κάποιοι ελληνικοί πληθυσμοί, σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους και για διαφορετικούς λόγους, να αλλοφωνήσουν, όπως ορισμένοι μικρασιάτες (τουρκόφωνοι Έλληνες), να λατινοφωνήσουν (βλαχόφωνοι Έλληνες), να σλαβοφωνήσουν (σλαβόφωνοι Έλληνες), να αλβανοφωνήσουν (αρβανιτόφωνοι Έλληνες) ή να ιταλοφωνήσουν (οι Γρεκάνοι της Magna Grecia). 

Το ότι κάποια τμήματα του πληθυσμού είχαν παλαιότερα ως μέσα γλωσσικής επικοινωνίας τους αλλόφωνα ιδιώματα ή γλώσσες, δεν αποτελεί ικανό και επαρκές κριτήριο για την επιχειρηθείσα στο παρελθόν και επιχειρούμενη και σήμερα, τοποθέτησή τους εκτός του ελληνικού έθνους. 

Μετά τα παραπάνω ανακεφαλαιώνοντας υποστηρίζουμε ότι: 

Το έθνος αποτελεί μια αντικειμενική πραγματικότητα δηλ. πέρα και εκτός από την συνείδηση, η οποία όμως αποτελεί αποφασιστικό παράγοντα εθνικής ενότητας και ο συνοπτικός ορισμός είναι ο ακόλουθος: 

Έθνος = Μία ομοιογενής ανθρωπολογικά, πνευματικά και πολιτισμικά κοινότητα ανθρώπων, την οποία χαρακτηρίζει η ενιαία εθνική συνείδηση.

Κλείνοντας υπενθυμίζουμε ότι οφείλουμε να διατυπώσουμε έναν ορισμό του έθνους με γενική εμβέλεια εφαρμογής που να ανταποκρίνεται στα σημερινά δεδομένα και όχι έναν ορισμό προσαρμοσμένο αποκλειστικά στο ελληνικό Έθνοςκαι με παρωχημένες αντιλήψεις που θα δώσουν εύκολα επιχειρήματα στους αντιπάλους.

(*ΣΗΜΕΙΩΣΗ: εθνικό συναίσθημα: ο στενός συναισθηματικός δεσμός των μελών προς το έθνος τους, προϊόν της εθνικής συνείδησης)

«ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ» 

ΚE.Μ.ΕΘ.Α.

https://cfnrc.blogspot.gr/

Ουγγαρία: Η αναβίωση του Παντουρανισμού

Ουγγαρία: Η αναβίωση 

του Παντουρανισμού

Μετάφραση-απόδοση κειμένου Le beau Danube noir, par Evelyne Pieiller, Le Monde Diplo, Novembre 2016, 22-23 από τον Μανώλη Γ. Βαρδή.

Ποια είναι η ουγγρική εθνική ταυτότητα; Με αφετηρία τη δική τους ανάγνωση της ιστορίας τα δύο μεγάλα κόμματα της χώρας που τοποθετούνται στα δεξιά, την περιγράφουν με τον δικό τους τρόπο. Τα πολιτικά και κοινωνικά τους προγράμματα εμπνέονται από αυτήν για να προτείνουν ένα σύνολο από αρχές, που βρίσκουν την έκφρασή τους σε μία «αντι-κουλτούρα» - από συναυλίες ροκ μέχρι έφιππες διαδηλώσεις.

Κρανίο ξυρισμένο ή μακριά παντελόνια σε στυλ Κόναν ο Βάρβαρος, tee-shirt με γοτθικά μοτίβα, φυσιγγιοθήκες και δακτυλίδια με το κεφάλι του θανάτου, τατουάζ ζωγραφισμένα πάνω σε δικέφαλους, μία μπουκάλα μπύρα στο χέρι…οι «μεταλλάδες» δεν γνωρίζουν σύνορα. Ήταν μαζικά παρόντες, αυτό το απόγευμα στα μέσα Αυγούστου του 2016, σε ένα μικρό χωριό στη λίμνη Balaton, στην Ουγγαρία, για μία συναυλία που θα δινόταν σε ένα τεράστιο αμφιθέατρο. Όπως παντού. Με τη διαφορά ότι υπήρχαν περισσότερες οικογένειες απ’ ό,τι είναι συνηθισμένο και ότι τα tee-shirts απεικόνιζαν συχνά κάπως παράξενους με την πρώτη ματιά γεωγραφικούς χάρτες και αστεία γράμματα, που αργότερα θα ταυτοποιούσαμε ως ρουνική γραφή. Περίπου οκτακόσια άτομα ήταν μαζεμένα εδώ για να δουν ένα συγκρότημα του είδους της «πατριωτικής ροκ», σύμφωνα με την ουγγρική ονομασία: Karpatia. Στο φόντο της σκηνής η εικόνα του σκελετού ενός πουλιού, που θυμίζει έναν αετό εραλδικό, αλλά στην πραγματικότητα αναφέρεται στο turul, το μυθολογικό πτηνό που είχε συνοδέψει τους Μαγυάρους στην κατάκτηση των πεδιάδων του Δούναβη.

Το συγκρότημα φθάνει. Τα κλασικά: κιθάρες, μπάσο, ηλεκτρισμός. Τα τραγούδια είναι σύντομα, διασκεδαστικά. Ο Janos Petras, ο τραγουδιστής- μπασίστας, με κρανίο ξυρισμένο και πλούσιο μουστάκι, έχει τον αέρα ενός σταρ. Ο κιθαρίστας γυρνά την μακριά του κόμη. Το κοινό κάνει σπασμωδικά το σήμα του διαβόλου. Όλα είναι αναμενόμενα. Όλα εκτός από το γεγονός ότι ξαφνικά ξεδιπλώνονται σημαίες, φυλαγμένες για ποδοσφαιρικά παιχνίδια. Η πλειοψηφία αυτών είναι αινιγματική διότι δεν αντιστοιχούν στην εθνική σημαία. Μερικές της μοιάζουν, αλλά περισσότερο από τις κόκκινες, λευκές και πράσινες οριζόντιες λωρίδες, δύο άγγελοι με ένα οικόσημο φιγουράρουν στο κέντρο τους. Πρόκειται για την σημαία του βασιλείου της Ουγγαρίας.

Άλλες παρουσιάζουν διάφορες παραλλαγές γύρω από τις οριζόντιες λωρίδες, πράγμα που συνήθως προκαλεί ασφυξία στον πολίτη που δεν είναι οικείος με την ακροδεξιά. Διότι αυτά εδώ τα χρώματα, που αντιστοιχούν στη δυναστεία των Arpad, των ιδρυτών του βασιλείου, χρησιμοποιούνται από αυτούς που διατείνονται ότι είναι οι «αληθινοί Ούγγροι»· και βέβαια, είναι αυτές των Arrow Cross, ενός κινήματος που δημιουργήθηκε το 1939, ουγγρική μεταφορά του ναζισμού που όταν ανήλθε στην εξουσία μεταξύ του Οκτωβρίου του 1944 και Μαρτίου του 1945, συνεργάστηκε πολύ στενά για την εξόντωση των Εβραίων. Όμως οι πιο παράξενες σημαίες είναι αυτές που, γεμάτες δροσιά, μπλε με κίτρινο, σηκώνουν έναν ήλιο και ένα μισοφέγγαρο. Το μυστήριο θα παραμείνει μέχρι το τέλος της συναυλίας.

Η ατμόσφαιρα είναι ταυτόχρονα παιδική και με ένταση. Έχεις την καθαρή εντύπωση ότι ακούς πάντα το ίδιο τραγούδι, πολεμικό αλλά και χορευτικό, ακόμα και όταν η κιθάρα γλιστρά σε λυρικά σόλο. Στην πραγματικότητα, το κοινό κάνει το σόου, τραγουδώντας με φωνή τα ρεφραίν. Karpatia είναι ένα φαινόμενο. Ένα συγκρότημα υπερβολικά γνωστό, δημιουργήθηκε το 2003, και διακηρύσσει τη «δικαιοσύνη για την Ουγγαρία» - τίτλος ενός από τα άλμπουμ του. Αποκηρύσσει τη Συνθήκη του Trianon, η οποία στις 4 Ιουνίου του 1920, επισημοποίησε τον διαμελισμό του βασιλείου: η χώρα τότε απώλεσε περίπου τα δύο τρίτα του εδάφους της και τα τρία πέμπτα του πληθυσμού της.

Ο Janos Petras θυμάται στη σκηνή ένα τραγούδι που του το τραγουδούσε η μητέρα του, Η Μεγάλη Ουγγαρία, αυτή ήταν ο Παράδεισος, και το όνομα του συγκροτήματος είναι αυτό για να θυμίζει ότι και τα Καρπάθια ήταν κάποτε ουγγρικά. Ξαφνικά καταλαβαίνει κανείς κάποιες από τις παραστάσεις των tee-shirts των θεατών: παρουσιάζουν αυτήν την Ουγγαρία του άλλοτε. Και όταν όλο το κοινό, στο άκουσμα ενός τραγουδιού, σηκώνεται ταυτόχρονα και μένει παγωμένο σε όρθια στάση, νομίζει ότι το συγκρότημα παίζει τον εθνικό ύμνο. Λάθος. Παίζει τον ύμνο της Τρανσυλβανίας, μίας περιοχής στο κέντρο των Καρπαθίων της σημερινής Ρουμανίας. Ένας πλασματικός ύμνος, που προέρχεται από μία λαϊκή οπερέτα, αλλά που όλοι γνωρίζουν, ακόμα και αν δεν είναι φαν του Karpatia. Η περίφημη μπλε και κίτρινη σημαία είναι αυτή της χαμένης Τρανσυλβανίας.

Θυρεός της Τρανσυλβανίας

Ο Janos Petras τραγουδά με τον ίδιο ζήλο την εξέγερση του 1956 για να υμνήσει το κουράγιο αυτών που αντιστάθηκαν στη «κομμουνιστική δικτατορία», και εορτάζει τους υπεύθυνους Arrow Cross, που στην πλειοψηφία τους εκτελέστηκαν για προδοσία από τον επελαύνοντα κόκκινο στρατό. Διότι ο Janos Petras εορτάζει μία αρχαϊκή Ουγγαρία, μία χώρα φασματικά «καθαρή», κατοικημένη από τους απογόνους πολεμιστών που πολεμούσαν για τη γη τους. Αφηγείται εθελοντικά ότι στη Βουδαπέστη κανένα κτίριο δεν ξεπερνά τα 96 μέτρα, για να θυμίσει το έτος 896 όταν η συνένωση των μαγυάρικων φύλων είχε νικήσει τους προγενέστερους και είχε εγκατασταθεί στη πεδιάδα του Δούναβη, στην Παννονία, σηματοδοτώντας την κατάκτηση- που στα ουγγρικά λέγεται «κατάκτηση της πατρίδας». Έχει σημασία να διαφυλαχθούν οι αρχαίες αξίες αυτού του λαού που «επιλέχθηκε», καθώς και τα σύμβολα της επιλογής αυτής: το turul αγάλματα του οποίου υπάρχουν παντού όπου υπάρχουν ουγγρικές μειονότητες σε Ρουμανία, Αυστρία και Ουκρανία· το ρουνικό αλφάβητο, που χρησιμοποιήθηκε μέχρι το 1850 σε κάποιες περιοχές και που το βρίσκουμε σήμερα σε πανό των ακροδεξιών δήμων· αλλά κυρίως η χριστιανική θρησκεία, που συνδέεται με τον Στέφανο τον Α΄ που δημιούργησε το 1000 το βασίλειο, και του οποίου θα γίνει ο προστάτης άγιος αργότερα.

Το συγκρότημα Karpatia δεν είναι το μόνο. Ο Romantikus Eroszak για παράδειγμα συμμετέχει σε αυτές τις αντιλήψεις. Και αυτός στη μουσική του διηγείται ένα είδος ιστορίας. «Το όνειρό μου είναι η Ουγγαρία που υπήρχε εδώ και αιώνες, ανεξάρτητη, δυνατή, διοικούμενη από τους Ούγγρους, και που λειτουργούσε με αυτό- κυβέρνηση». Το όνομα του συγκροτήματος «Ρομαντική Βία» είναι ενδεικτικό αυτής της κίνησης. Εάν αυτή η βία εδώ εμφανίζεται ξεκάθαρα ως ρήξη με μία υπάρχουσα τάξη, είναι ίσως κάπως δύσκολο να της αποδώσεις έναν ρομαντισμό. Όμως, φαίνεται ότι αυτός ο φρενετικός και χορευτικός εθνικισμός φέρει ένα ιδανικό. Στο φόντο της νοσταλγίας, αλλά με γλώσσα μοντέρνα, εκφράζει μία αναζήτηση ηρωισμού, μίας επιστροφής σε αρσενικές αξίες, ενώνοντας μία κοινωνία αδελφών.

«Μία χαρακτηριστική απουσία σε όλες τις προτάσεις: το κοινωνικό πρόβλημα. Και μία σχέση με την ιστορία που έχει την τάση να μην χαρακτηρίζει σαν «κατοχή» τίποτα άλλο παρά τη Λαϊκή Δημοκρατία της Ουγγαρίας, και όχι αυτή των στρατιών του Ράιχ από τις αρχές του 1944, ξεχνώντας εντελώς τις δύο μεγάλες περιόδους κατά τις οποίες η χώρα κυριαρχήθηκε αρχικά από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, και μετά από τη Βιέννη.

Η μανία «Trianon» δεν παύει να είναι γεμάτη από αντιφάσεις. Διότι είναι ο στρατηγός Miklos Horthy, αντιβασιλέας από το 1920 μέχρι το 1944, σύμμαχος του Άξονα, που επαναδιαπραγματεύθηκε τη Συμφωνία μαζί με τους Χίτλερ και Μουσολίνι, με σκοπό να «επανενσωματώσει» το 1940 ένα μέρος των εδαφών που είχαν περιέλθει στη Ρουμανία το 1918. Τα εδάφη αναδιανεμήθηκαν μετά τον πόλεμο, και κατά την κομμουνιστική περίοδο, κανείς δεν μιλούσε πλέον για Trianon. Όμως τα αυτοκόλλητα της Μεγάλης Ουγγαρίας (1867-1918) αφθονούν στο πίσω μέρος των αυτοκινήτων, οι ιδιοκτήτες των οποίων δεν ανήκουν αναγκαστικά στην άκρα δεξιά.

Αυτό που εκφράζεται επίσης σε αυτό το είδος τη διαδήλωση, είναι η απόρριψη μίας άλλης πιο πρόσφατης κατοχής, αυτής του καπιταλισμού. Η Μεγάλη Ουγγαρία θυμίζει τα χρόνια, φασματικά αλλά τόσο έντονα, της εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας. Πρέπει ν’ αναγνωρίσουμε ότι η χώρα έχει βίαια υποφέρει από το «άνοιγμα» της στη Δύση. Ο συνασπισμός σοσιαλιστών- φιλελευθέρων στην εξουσία τα χρόνια της δεκαετίας του 1990 είχε ακολουθήσει χωρίς ανάσα τις απαιτήσεις του ΔΝΤ και είχε επιβάλλει μία σκληρή δημοσιονομική πειθαρχία. Η ανεργία ανέβηκε στα ύψη και το έτος 2004, έτος εισόδου στην ΕΕ, το 80% των μεγάλων εταιρειών ήταν ξένων συμφερόντων, όπως και το 80% των τραπεζών. Εάν σε όλα αυτά προσθέσουμε τις τρανταχτές ιστορίες διαφθοράς, καταλαβαίνουμε ότι οι ελίτ της αριστεράς δημιούργησαν τα συναισθήματα της απαξίωσης και της μη εμπιστοσύνης, το ίδιο όπως και οι επαγγελίες της ευτυχίας που είχαν να κάνουν με την απελευθέρωση των αγορών.

Όταν το Fidesz, το κόμμα του Viktor Orban, μοιράζεται κοινά με τις φαντασιώσεις του Karpatia, αυτό βασίζεται σε αυτά τα συναισθήματα. Το 2010, κατά την επιστροφή στην εξουσία μετά από οκτώ χρόνια απουσίας, δεν αρκείται στο να διακηρύξει την 4η Ιουνίου, ημερομηνία της υπογραφής της Συνθήκης, «ημέρα της εθνικής συνοχής»: προσδιορίζει ότι αυτή η επέτειος ήθελε να ενισχύσει την «εθνική ταυτότητα». Περισσότερο: χορήγησε στις ουγγρικές μειονότητες που ζούσαν στις επαρχίες που κάποτε ανήκαν στη Μεγάλη Ουγγαρία την υπηκοότητα, μιλάμε για δύο με τρία εκατομμύρια άτομα. Δεν αρκείται στο να φλερτάρει με τον αλυτρωτισμό; υπόσχεται μία εθνικοποίηση της υπηκοότητας και υπόσχεται τη δημιουργία μίας «Ουγγρικής Ευρωζώνης», θυμίζοντας το όνειρο των Arrow Cross για τα «ενωμένα εδάφη της Ουγγαρίας». Προσθέτει σε αυτό το πάθος της «ουγγρικότητας» την άρνηση των ξένων (ευρωπαϊκών) νόμων, κηρύσσει τον «οικονομικό πατριωτισμό» και τον «αντι- φιλελευθερισμό». Διακηρύσσει επίσης έναν έντονο αντικομμουνισμό, που κάνει να κοκκινίζουν οι μάρτυρες της εξέγερσης της Βουδαπέστης του 1956….

Τίποτα λοιπόν το περίεργο όταν ο Janos Petras παρασημοφορείται από την κυβέρνηση Orban. Σε όλα αυτά επίσης το ότι είχε συνθέσει τον ύμνο μίας παραστρατιωτικής οργάνωσης που ιδρύθηκε το 2007, διαλύθηκε το 2009, τυπικά απαγορευμένη- αλλά τέλεια προστατευμένη. Αυτή η Magyar Garda, πρόεδρος της οποίας είναι ο Gabor Vona, ο αρχηγός του κόμματος της άκρας δεξιάς Jobbik, αφιερώνεται στην προστασία των παραδόσεων, της εθνικής κουλτούρας και του πληθυσμού. Έχει σαν σκοπό, σύμφωνα με το καταστατικό της, να «υπερασπίζεται φυσικά, πνευματικά και διανοητική την Ουγγαρία χωρίς άμυνα».

Το μετάλλιο που δόθηκε στον Janos Petras δηλώνει τέλεια την εγγύτητα μεταξύ Jobbik και Fidesz. Όμως οι τόνοι που δίνονται όσον αφορά στον προσδιορισμό της ουγγρικής ταυτότητας διαφέρουν κάπως. «Αγαπητοί απόγονοι του Αττίλα», έτσι ο Vona απευθύνεται στους εκλογείς του, που του έχουν δώσει 20,5% των ψήφων στις εκλογές του 2014. Το φεστιβάλ Kurultaj, του οποίου η πρώτη έκδοση έλαβε χώρα στο Καζακστάν το 2010, έχει σαν στόχο να ενώσει τους λεγόμενους απογόνους των Ούννων. Αυτό το Kurultaj, «φυλετική ένωση»- μετάφραση του αρχικού τουρκικού όρου- λαμβάνει χώρα εδώ και χρόνια, τον Αύγουστο, 120 χιλιόμετρα από τη Βουδαπέστη, κοντά στο Bugac, μέσα στη μεγάλη πεδιάδα- την puszta- και μαζεύει σε τρείς μέρες δώδεκα έθνη, είκοσι επτά εθνικές ομάδες και 250.000 θεατές για «το πιο μεγάλο παραδοσιακό γεγονός της Ευρώπης».

Ο αντιπρόεδρος της εθνικής αντιπροσωπείας πατρονάρει το γεγονός, που σύμφωνα με τα λόγια του έχει σαν σκοπό να αναπτύξει την έννοια της αδελφότητας ανάμεσα σε λαούς τουρκομογγολικής καταγωγής, των οποίων μέρος αποτελούν οι Ούννοι.

Για να φτάσεις, πεζοπορείς για πολύ σε ένα μικρό δρόμο που διασχίζει ένα δάσος. Κοντά στην είσοδο Harley-Davidson. Είναι πιθανό ότι τα μέλη της Ένωσης των Goj Motorosok, με άλλα λόγια οι «μοτοσυκλετιστές Goy» [Goy στη γλώσσα γίντις σημαίνει τον «εθνικό», τον «μη εβραίο»), είναι εκεί. Γιατί «goys»; Μία πλάκα, απαντά ο ιδρυτής, που φέρει ένα κρεμαστό με τη Μεγάλη Ουγγαρία και φορά μία μπλούζα διακοσμημένη με την «αγία κορώνα» του Στέφανου του Α’. Η Ένωση προτείνει γύρους με μηχανές και μία αναμνηστική τουρνέ για το Trianon. Οι Goj Motorosok είναι διάσημοι και πολλές φορές αναζητούνται για να συνοδεύουν πολιτικά πρόσωπα.

Μπαίνουμε τελικά δωρεάν στον χώρο του φεστιβάλ υπό το σοβαρό βλέμμα ενός τεράστιου Αττίλα, του οποίου το πορτρέτο κυριαρχεί σε μία τεράστια πλατεία. Σκόνη και ζέστη- πρέπει να έχει 40 βαθμούς το καλοκαίρι. Παντού κυκλοφορούν ανάμεσα σε σκηνές με πολύχρωμα στρώματα και stands στα οποία μπορείς να αγοράσεις μογγολικά σουβενίρ και αρχαία τόξα, άνθρωποι με κολιέ, με μπρασελέ, με φυλαχτά, φορώντας κεντημένα γιλέκα, χιτώνες με ρώσικα κολάρα, μεγάλα λευκά παντελόνια, μακριά δερμάτινα παλτά, σκούφους με πέτρες, γούνες, μερικές φορές και πανοπλίες ή δέρματα ζώων. Τα μαλλιά συχνά μακριά, σκουλαρίκια, τατουάζ και μακριά μουστάκια. Λίγοι είναι αυτοί που είναι ντυμένοι «πολιτικά»: περπατάς ανάμεσα σε επαν-ανακαλύψεις των κατακτητών νομάδων. Οι γυναίκες φοράνε φολκλορικές φούστες ή ακολουθούν τη μόδα «Bocskai», από το όνομα του πρίγκιπα της Τρανσυλβανίας που ηγήθηκε της εξέγερσης κατά των Αψβούργων στις αρχές του 18ου αιώνα.

Ένας επαναλαμβανόμενος θόρυβος ακούγεται με κανονικότητα. Θα έλεγε κανείς για πυροβολισμούς. Δεν είναι παρά χτυπήματα από μαστίγιο. Ένα μαστίγιο πολύ μεγάλο, δύσκολο στον χειρισμό, πιο πολύ όπλο παρά όργανο, και είναι πολλοί που το τινάζουν με ρυθμικό τρόπο. Παντού αντηχήσεις, κυρίως ταμπούρλα.

Η σκηνή στην οποία δεσπόζει μία φωτογραφία του Ατατούρκ μοιάζει κλειστή. Σε μία άλλη, εκτίθενται τα πιο μεγάλα σκυλιά (ιρλανδικά) του κόσμου. Αλλά, σε μερικές δεν μπαίνει όποιος θέλει. Όταν παρουσιάζεσαι μπροστά σε κάποια απ’ αυτές που μοιάζουν να μαζεύουν τους θεατές, η τέντα ξαναπέφτει, και ο υπεύθυνος υποδοχής μας ζητά αυτό που θα πάμε να δούμε. Απαντάμε με κέφι ότι ακριβώς επειδή το αγνοούμε, θέλουμε να μπούμε. Απαντά ότι για αυτόν τον λόγο ακριβώς μας δίνεται η άδεια. Καλά…

Βλέπεις να κυκλοφορούν αρκετοί αστυνομικοί και άνθρωποι με μαύρα, των οποίων τα μόνα χρώματα είναι μία μπορντούρα κόκκινη-λευκή-πράσινη πάνω στο ένδυμά τους: θυμίζουν έντονα την Magya Garda. Οι σημαίες κυματίζουν παντού. Εδώ, υπάρχουν Ουϊγούροι, Τουρκμένοι, Τσουβάσοι, Τούρκοι, Κιργίζιοι, Γιακούτοι. Το θέαμα είναι για τον κόσμο, όμως ο κόσμος έχει έλθει για το πρόγραμμα του φεστιβάλ, της κεντρικής σκηνής του «πεδίου της μάχης»: ο κύκλος των σαμάνων με φόντο τα τύμπανα, οι ουγγρικές γκάιντες, οι μονομαχίες με τα ξίφη, οι έφιππες παραστάσεις. Χωρίς να ξεχνάμε τις διεθνείς συνεδρίες για τους ευρασιατικούς, νομαδικούς πολιτισμούς.

Διότι το Kurultaj είναι επικεντρωμένο στον «τουρανισμό»: ο όρος δηλώνει αρχικά την γλωσσική ομάδα της ουραλο- αλταϊκής (γλώσσες τουρκικές, ουγγρικές, φινλανδικές), ακολούθως μία πολιτική ιδεολογία η οποία διακηρύσσει την κυριαρχία των ομοιοτήτων ανάμεσα σε λαούς που κατάγονται από την κεντρική Ασία. Αυτό το ρεύμα άνθησε στον Μεσοπόλεμο και εμψύχωσε τον «ουγγαρισμό» των Arrow Cross - στην Τουρκία αντίστοιχο είναι ο Παντουρκισμός. Σήμερα, το Jobbik είναι ο κύριος αντιπρόσωπος.

[Σημ. ΔΕΕ: Η Γαλλίδα δημοσιογράφος προφανώς αγνοεί ότι σήμερα έχει απορριφθεί ο ξεπερασμένος όρος "ουραλο-αλταϊκή" διότι αποδείχθηκε ότι η Ουραλική οικογένεια γλωσσών (ουγγρο-φιλλανδικές) ουδεμία σχέση έχει με την Αλταϊκή οικογένεια (τουρκο-μογγολικές γλώσσες).]

Το να χαρακτηρίζεσαι ως απόγονος του Αττίλα, που ίδρυσε μία αυτοκρατορία στην κεντρική Ασία και στην κεντρική Ευρώπη τον 5ο αιώνα, και που πέθανε σε μία μάχη ενάντια στους Ρωμαίους, είναι ένας προσδιορισμός ταυτότητας ιδιαίτερος και κάπως διαφορετικός από αυτήν του Fidesz. Βέβαια, το νέο Σύνταγμα του 2011 που ήθελε ο Orban, περιγράφει το έθνος με όρους πολιτιστικούς. Αλλά η αγία κορώνα των Ούγγρων βασιλιάδων αναφέρεται ως έννοια ενότητας, ο χριστιανισμός και η οικογένεια είναι οι πυλώνες της κοινωνίας.

Το Jobbik (Κίνημα για μία καλύτερη Ουγγαρία), που προσδιορίζεται λιγότερο ως κόμμα και περισσότερο ως «κοινότητα», επικαλείται και αυτό τον χριστιανισμό. Όμως φαίνεται ότι οι εκλογείς του και η ιδιαίτερη κουλτούρα τους είναι νέο- παγανιστικές, με έφεση σε μία πνευματικότητα που συνδέεται με τις μαγικές δυνάμεις και τις αρχαίες εκδηλώσεις του πνεύματος. Ομοίως, απομακρύνεται από τη «Δύση» που πρόδωσε την Ουγγαρία με τη Συνθήκη του Trianon, για να πάει να βρει τους αρχαίους φυσικούς συμμάχους: τους ανθρώπους της Ασίας.

Ο ένας από τους τρεις ευρωβουλευτές του Jobbik υποστηρίζει μία «μεγάλη τουρανική συμμαχία» ανάμεσα στην Ουγγαρία και στα «κόκκινα χανάτα» της κεντρικής Ασίας, και το κόμμα προσκλήθηκε στην Τουρκία από το κόμμα του Ερντογάν. Το Jobbik διατηρεί εχθρότητα απέναντι στους Τσιγγάνους, όχι σαν τέτοιους, όπως προσδιορίζει το site του κόμματος, αλλά γιατί θα είναι θύματα κακών κοινωνικο- πολιτιστικών συνθηκών, κάνοντας επίθεση στη συλλογικότητα. Από την άλλη, δεν έχουν τίποτε κατά του Ισλάμ, «της τελευταίας ελπίδας της ανθρωπότητας μέσα στα σκοτάδια της παγκοσμιοποίησης και του φιλελευθερισμού».

Το να βαδίσεις προς μία «καλύτερη Ουγγαρία» περνά επίσης μέσα από την επιστροφή σε παραδόσεις περισσότερο ή λιγότερο επανεπινοημένες, γεμάτες αντίθεση στον «δυτικό» μοντερνισμό, εμβαπτισμένες σε μεσαιωνικά φαντάσματα, που βάζουν μπροστά την αρρενωπότητα, την αδελφότητα ανάμεσα στα μέλη του ίδιου στρατού, τον ηρωισμό, τη σύνδεση με τις πρωταρχικές δυνάμεις της φύσης. Γύρω απ’ ένα τραπέζι ενός bistrot που βρεθήκαμε μετά το σοκ Kurultaj, δύο Ούγγροι με τατουάζ αναλύθηκαν σε ένα έντονο εγκώμιο του θρυλικού betyar, του ληστή εκείνου που μοιάζει με τον Ρομπέν των Δασών. Ξάφριζε τους πλούσιους, απήγαγε τις γυναίκες αλλά τις σαγήνευε, πάνω στο άλογό του, ήταν ένας κατακτητής. Ληστής τιμής. Λοφίο, επιλογή της παρανομίας, δύναμη και δικαιοσύνη: τόσες αρετές για τους τουρανικούς ήρωες.

Το σλόγκαν Jobbik «100% Ούγγροι» εμπεριέχει την απόρριψη της Δύσης, του φιλελευθερισμού, της υποταγής στην ΕΕ, για να βρεθεί και πάλι μία ταυτότητα, ουγγρική βέβαια αλλά βασισμένη στον ευρωασιατισμό, ζωντανή, αλληλέγγυα και πνευματική: το σύνολο συνθέτει επίσης ένα ρομαντικό ιδεώδες, φορέα αυθεντικότητας και ηθικής. «Δεν μπορούμε να σταματήσουμε το μέλλον», δηλώνει στη σελίδα του στο Facebook το Jobbik, κόμμα δημοφιλές στους νέους- 33% των σπουδαστών είναι εκλογείς του ή συμπαθούντες. Αυτό το μέλλον περνά, με τρόπο απρόσμενο, μέσα από την αποκατάσταση των δημοσίων υπηρεσιών και την έννοια του κοινού αγαθού, όπως επίσης και με την επέκταση των εθνικών πηγών «που περιλαμβάνουν την φυσική και πνευματική συνθήκη του έθνους, το πατριωτικό συναίσθημα και την αλληλεγγύη…., την τροφοδοσία με νερό πόσιμο και τις υποδομές των μεταφορών»

Οι «μεσαιωνισμοί» είναι λιγότερο έκφραση μίας ελπίδας να ξαναβρεθούν οι ρίζες μίας χώρας όσο η συμβολική απεικόνιση της αναζήτησης της προσωπικής και συλλογικής ακμής και ανάπτυξης. Για να πούμε την αλήθεια, αυτή η αναζήτηση ενός νοήματος για τη ζωή που δεν θα έχει να κάνει με τα χρήματα, την αγορά, μία αναζήτηση της εγγραφής του υποκειμένου σε έναν κόσμο σταθερό αλλά ανοιχτό στην «υπέρβαση», εξηγεί πιθανώς την επιτυχία μίας σειράς από παιχνίδια video, Και όπως η συμμετοχή στην χριστιανοσύνη κάποτε θεωρείτο ότι προέχει σε σχέση με άλλες συμμετοχής και τους δίνει νόημα, το Kurultaj και ο τουρανισμός εγκιβωτίζουν την «πατρίδα» σε ένα πιο ευρύ σύνολο, όπου τα σύνορα έχουν μικρότερη σημασία απ’ ό,τι έχει η κοινότητα.

Με άλλα λόγια, ο πατριώτης τείνει να διαλυθεί σε έναν υπερεθνικό λαό, με τον οποίον επιλέγει να ταυτισθεί. Οι επιλογές αυτού του είδους ρέπουν προς έναν αρχαϊσμό που παρουσιάζεται ως μέλλον, στο όνομα της εξύμνησης υπέρτερων αξιών- η πνευματικότητα, η υπεράσπιση των αδυνάτων, το ξεπέρασμα των προσωπικών ενδιαφερόντων- που ακυρώθηκαν από τον μοντερνισμό, που εκπροσωπείται ιδιαίτερα από τη δημοκρατία και τον καπιταλισμό.

Μερικές απ’ αυτές τις επιλογές δεν βρίσκονται μόνο στην ταυτοτική δεξιά, αντιδραστική ή συντηρητική, αλλά μπορούν να βρεθούν και στο φαντασιακό κινημάτων που θεωρούνται προοδευτικά: μερικές ομάδες στην αναζήτηση ενός εναλλακτικού τρόπου ζωής, οι υποστηρικτές μίας πολιτισμικής ιδιαιτερότητας περισσότερο ή λιγότερο επαπειλούμενης που έχει σημασία να προστατεύσουν, οι θιασώτες μίας ηθικής αντίθετης στον ναρκισσισμό κα.

Στην Ουγγαρία αυτό το κάλεσμα σε επιστροφή σε ένα παρελθόν πηγή ευτυχισμένου μέλλοντος προβάλλεται και από δύο ανταγωνιστικά κόμματα. Οι διαφορές τους απασχολούν λιγότερο απ’ ό,τι οι συγκλίσεις τους: όταν ο Orban έδωσε παραγγελία για έναν ύμνο στους «μάρτυρες του 1956», αυτή δόθηκε σε έναν ρόκερ, συνθέτη και παραγωγό, τον Desmond Child, γεννημένο στην Αμερική από γονείς Ούγγρους και πρόσφατα με υπηκοότητα ουγγρική. Τον θυμόμαστε πιο αγριεμένο, όταν συνέθετε για τους εκκεντρικούς Alice Cooper και Kiss, και όχι για να διεγείρει την επιθυμία να «περπατήσουμε χέρι με χέρι στα αχνάρια των ηρώων». Όμως το πιο απίθανο είναι ότι το Fidesz, που στηρίζεται στην έννοια της οικογένειας άνδρας- γυναίκα, συμβιβάζεται με έναν ακτιβιστή ομοφυλόφιλο, παντρεμένο με έναν άνδρα.

Κοντά στη Βουδαπέστη, την ίδια ώρα λαμβάνει χώρα το φεστιβάλ του Sziget, πατροναρισμένο από την Pepsi και ένα από τα μεγαλύτερα ροκ φεστιβάλ της Ευρώπης. Τα εισιτήρια είναι απαγορευτικά. Οι Ούγγροι δεν θα πάνε καθόλου

ΤΕΛΟΣ

https://manolisgvardis.wordpress.com/2016/11/20/%CE%BF-%CF%8C%CE%BC%CE%BF%CF%81%CF%86%CE%BF%CF%82-%CE%BC%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%82-%CE%B4%CE%BF%CF%8D%CE%BD%CE%B1%CE%B2%CE%B7%CF%82-4/

ΔΥΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΝΑΟΥΣΑΣ

Ένα κείμενο που ξεκαθαρίζει τα όσα ανιστόρητα κυκλοφορούν για την καταστροφή της Νάουσας και την αποτύπωση του γεγονότος στο δημοτικό τραγούδι.

ΔΕΕ

ΔΥΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΓΙΑ 

ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΝΑΟΥΣΑΣ

Μανώλης Βαλσαμίδης

Τα τραγούδια για την καταστροφή της Νάουσας είναι η "Μακρυνίτσα" και το "Ανάθεμα στους αίτιους". Σχετικά με την Μακρυνίτσα σε δημοσίευμά μου στον τοπικό και περιφερειακό τύπο, που έχει συμπεριληφθεί στον Ε΄ τόμο των Ψηφίδων, 2014, σελ. 85, παρμένο από την παρουσίαση του βιβλίου του Νίκου Σπάρτση "Παραδοσιακή μουσική και τραγούδια στη Νάουσα", έγραφα τα εξής:

"Στη Νάουσα όλα τα θέλουμε εξ ολοκλήρου δικά μας. Έτσι το Μακρυνίτσα που δεν υπάρχει στη Νάουσα, ως όνομα ή τοπωνύμιο, έγινε Κρινίτσα και το τραγούδι επιγράφτηκε της Κρινιώς, με την προσθήκη μάλιστα, ότι η Κρινιώ ήταν η κόρη του Ζαφειράκη! Και προστέθηκαν και άλλα θεατρικά, και γράφτηκαν, όπως: Τον έναν μιλώ, αμάν, είναι νεκρός! Τον άλλο μιλώ, πω, πω, τα ίδια!

ΛΑΘΟΣ! Και επειδή ουδείς αναμάρτητος, ας μην είναι τα λόγια μου προς κακοφανισμόν ουδενός!

Ο Νίκος αποκαθιστά το ορθό στη σελίδα 264 του βιβλίου του.

«Μας πάτησαν, μας χάλασαν, μας πήραν τις γυναίκις

«Μακρυνίτσα μου, 

«καημό πόχει η καρδίτσα μου.

«Ένα μήλο, αμάν κι άλλο μήλο, αμάν,

«βράδιασε και πού θα μείνω.

Μας λέει ότι πρόκειται για τη Μακρυνίτσα του Πηλίου και αναφέρει ότι της ίδιας άποψης είναι η αφεντιά μου και ο Θωμάς Γαβριηλίδης.

Τα πράγματα είναι απλά. Το τραγούδι στηρίζεται σε τραγούδι της Μακρυνίτσας, ευρύτερα γνωστό στον Θεσσαλικό κάμπο που τραγουδιέται μέχρι σήμερα. Είναι τραγούδι της ξενιτιάς. Νοσταλγεί ο ξενιτεμένος το χωριό του, τον γενέθλιο τόπο, θυμάται τις ομορφιές του, την ξακουστή βρύση με το κρύο της νερό.

Ακούστε την αρχή της πρώτης του στροφής:

«Να πιω νερό απ’ τουν Κακουνά, από την κρύα βρύση κλπ. και το γύρισμα:

«Ένα μήλο, αμάν κι άλλο μήλο, αμάν,

«βράδιασε και που θα μείνω.

Σημειώνω ότι βρισκόμαστε στο Πήλιο, με τα ονομαστά μήλα του. Επίσης στη Μακρυνίτσα, όπου υπάρχει μέχρι και σήμερα η κρύα βρύση του Κακουνά.

Σημειώνω, ακόμη, ότι εκεί, στο Πήλιο, στη Μακρυνίτσα, λίγο πιο κάτω, στο Τρίκερι, βρήκαν ερείσματα τα υπολείμματα των υπερασπιστών της Νάουσας μετά το χαλασμό της. Εκεί ανασυντάχθηκαν οι δυνάμεις των Ναουσαίων αγωνιστών, εκεί ο Γερο-Καρατάσσος διορίζεται στρατηγός Θετταλο-Μαγνησίας, εκεί κατέφθαναν πολλοί κατατρεγμένοι Ναουσαίοι και σχεδόν κάθε μέρα το στρατόπεδο είχε αφίξεις και κλάματα. Τα πορίσματα επιτόπιας έρευνας που έκανα εκεί, στη Μακρυνίτσα, νέος κάποτε, τα έχω δημοσιεύσει στη «Φωνή της Ναούσης»".

Εκτός από την αλλαγή στα λόγια του τραγουδιού, έχουμε αλλαγή και στο ρυθμό. Ευχάριστος χορευτικός ρυθμός στον τύπο του συρτού ο ρυθμός στο τραγούδι της ξενιτιάς, αργός, πένθιμος χορευτικός ρυθμός στο τραγούδι του χαλασμού. Οι πόδες, διατηρούνται και στα δυο τραγούδια δάκτυλοι, εννιάμετροι στο πρώτο, τετράμετροι στο δεύτερο, με τετράμετρη την επωδό, που είναι η ίδια και στα δύο.

Το δεύτερο τραγούδι έχει καταγραφεί και περιληφθεί στον βιβλίο του Τάκη Μπάιτση "Ο κύκλος της ζωής και το δημοτικό τραγούδι της Νάουσας", το οποίο προλογίζει η αείμνηστη Ναουσαία λογοτέχνιδα Θάλεια Σαμαρά. Το τραγούδι το βρίσκουμε και στη συλλογή του Νίκου Σπάρτση με τον ίδιο τίτλο "Ανάθεμα στους αίτιους". Αυτό είναι γραμμένο στη Νάουσα, πιθανώς, την πρώτη περίοδο του ανασυνοικισμού της, εποχή που οι λιγοστοί κάτοικοί της είχαν συμβιβαστεί με την ιδέα ότι είναι ραγιάδες υπό την εξουσία βάρβαρου δυνάστη. Η διαφορά στο ύφος των δυο τραγουδιών και μιας παραλλαγής του δεύτερου, που έχω προσωπικά υπόψη μου, δείχνουν την διαφορετική γωνία θεώρησης των πραγμάτων. το πώς δηλαδή βλέπουν την επανάσταση της Νάουσας οι ελεύθεροι αγωνιστές της, αφ' ενός, και πώς οι σκλάβοι από την άλλη πλευρά. Η παραλλαγή που έχω υπόψη μου ξεκινάει με τους στοίχους "Το κρίμα να χει ο Μοριάς και όλα τα βιλαέτια που σήκωσαν επανάσταση, που σήκωσαν κεφάλι. Χαλάστηκεν η Νιάουστα που ήταν κεφαλοχώρι που ήταν αγκίτσι στον ντουνιά και φλάμπουρο στην πόλη". Στις συλλογές των φίλων Τάκη και Νίκου τα τραγούδια έχουν, κατά τη δομή τους, με λίγες επεμβάσεις, όπως παρακάτω:

ΜΑΚΡΥΝΙΤΣΑ

Τρία πουλάκια κάθονταν στης Νιάουστας το Κάστρο

Μακρυνίτσα μου καημό πόχει η καρδίτσα μου

Τόνα τηράει τα Βοδενά τ' άλλο τη Σαλονίκη 

Μακρυνίτσα μου καημό πόχει η καρδίτσα μου 

(Γύρισμα) Ένα μήλο αμάν κι άλλο μήλο αμάν βράδιασε και που θα μείνω

Το τρίτο το μικρότερο μοιριολογάει και λέει

Μακρυνίτσα μου καημό πόχει η καρδίτσα μου

Μας πάτησαν μας χάλασαν μας πήραν τις γυναίκες

Μακρυνίτσα μου καημό πόχει η καρδίτσα μου

Γύρισμα: Ένα μήλο αμάν...

Πήραν μανούλες με παιδιά και πεθερές με νύφες (Μακρυνίτσα..)

Πήραν κι μιαν αρχόντισσα και μια κυρά μεγάλη (Μακρυνίτσα..)

απ' το φλουρί δε φαίνονταν κι απ' το μαργαριτάρι

-Περπάτα μήλο κόκκινο και ρόιδο μου βαμμένο

μήνα τα ρούχα σε βαρούν μήνα τα κοντογούνια;

-Μήτε τα ρούχα με βαρούν μήτα τα κοντογούνια 

μον' με βαρεί το ντέρτι μου που έχω στην καρδιά μου

μ' άρπαξαν τον άντρα μου μέσα απ' την αγκαλιά μου

Γύρισμα: Ένα μήλο αμάν...

ΑΝΑΘΕΜΑ ΣΤΟΥΣ ΑΙΤΙΟΥΣ

Ανάθεμα στους αίτιους και στους Μοραϊτάδες, 

που σήκωσαν επανάσταση που σήκωσαν κεφάλι,

που χάλασαν το Αϊβαλί, που χάλασαν τη Χίο,

που χάλασαν τη Νιάουστα πούταν κεφαλοχώρι

πούταν λουλούδι στο ντουνιά αγγίτσι μες την πόλη.

(γύρισμα) Άιντι μάτια άιντι φως μου σύρε στο καλό

και στο γύρισμά σου φως μου πέρασ' από δω.

Πήραν μανούλες με παιδιά και πεθερές με νύφες

Πήραν και μιαν αρχόντισσα και μια κυρά μεγάλη,

απ' το φλουρί δε φαίνονταν κι απ' το μαργαριτάρι.

Περπάτα μήλο κόκκινο και ρόιδο μου βαμμένο.

Μήνα τα ρούχα σε βαρούν μήνα τα κοντογούνια.

Μήτε τα ρούχα με βαρούν μήτε τα κοντογούνια.

Μον' με βαρούν το ντέρτι μου που έχω στην καρδιά μου.

Μου πήραν τον αντρούλη μου μέσα π' την αγκαλιά μου

Αέρας τα φυσάει τα πλατανόφυλλα 

Θεός να τα φυλάγει τα Ελληνόπουλα.

Μετά τα παραπάνω, θεωρώ υποχρεωμένο τον εαυτό μου να απαντήσω στα ερωτήματα που μου τέθηκαν από τον φίλο κ. Γεώργιο Τάνο. 1) "Ποιο ήταν γενικά το κλίμα στον πληθυσμό της Ναούσης πριν από την άφιξη των αντιπροσώπων της "επανάστασης" στον πύργο του Ζαφειράκη; Αισθανόταν πράγματι ο κόσμος καταπιεσμένος και ήθελε την ελευθερία του;"

Ειδικά για τη Νάουσα οι συνθήκες ήταν οι καλύτερες σε σύγκριση με τις άλλες πόλεις. Η Νάουσα είχε το προνόμιο να μη θεωρείται κατακτημένη. Δεν είχε τζαμί, δεν υπήρχε εγκατάσταση Τούρκων στην πόλη. Ήταν ελεύθερη πόλη μέσα στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Θα κατακτηθεί 369 χρόνια μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης, το 1822. Μετά την κατάπνιξη της επανάστασης θα ανασυνοικισθεί, θα κτιστεί στην πόλη τζαμί, θα εγκατασταθούν Τούρκοι, θα επιτραπεί τελικά η εγκατάσταση και Χριστιανών, αλλά πλέον οι Τούρκοι έχουν το πάνω χέρι και η ζωή των Χριστιανών είναι αφόρητη κατά τη μαρτυρία εγγράφων που έχω στη διάθεσή μου.

Κατά τη γνώμη μου, παρά τα προνόμια, το κλίμα στη Νάουσα ήταν εξαιρετικά θετικό υπέρ του εθνικού ξεσηκωμού. Υπήρχαν και οι οθωμανοφρονούντες, για να χρησιμοποιήσω την έκφραση του Γερο Καρατάσσου, αλλά ήταν πολλοί ολιγότεροι από τους σκεπτικιστές των άλλων διαμερισμάτων. Γι αυτό και επαναστάτησε η πόλη. Υπέρμαχοι της ελευθερίας είναι οι ελεύθεροι!

2) Για το άλλο θέμα, την αναφορά σε λόγους του Πατριάρχη Βαρθολομαίου, δεν έχω υπ' όψη μου το τι και κάτω από ποιες συνθήκες λέχθηκε κάτι σχετικό με την ύπαρξη κάποτε καλών σχέσεων μεταξύ των δύο λαών, των Ελλήνων και των Τούρκων. Γνωρίζω όμως πολύ καλά τη θέση του Πατριαρχείου στην Κωνσταντινούπολη. Βρέθηκα στην Κωνσταντινούπολη με τους τελειοφοίτους της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και τους καθηγητές μας με αρχηγό τον Πρύτανη, τότε, τον αείμνηστο Βασίλειο Ιωαννίδη. Και είχαμε ελάχιστοι εκ των φοιτητών, οι πλέον ανήσυχοι, την ευκαιρία να συναντηθούμε στη Σχολή της Χάλκης με τον Πατριάρχη Αθηναγόρα. Εκείνον τον διάλογο δεν θα τον ξεχάσω. Η θέση του Πατριαρχείου είναι τραγική. Το Πατριαρχείο έχει ανάγκη της κατανόησης και της στήριξής μας.

Μ.Β.

Σημ. ΔΕΕ: Προτείνω στους ενδιαφερόμενους να ακούσουν την συγκλονιστική ερμηνεία της "Μακρυνίτσας" από την Μαίρη Δούτση εδώ: 

https://www.youtube.com/watch?v=Bfd6pQaFLIE