Περί Ισλάμ και ισλαμιστών (5)

Περί Ισλάμ και ισλαμιστών (5)

Βασικές πληροφορίες για το Ισλάμ, 

που οφείλουμε να γνωρίζουμε...

Από το βιβλίο του Δημήτρη Ε. Ευαγγελίδη: «Η καταγωγή των Αλβανών και οι αρβανιτόφωνοι Έλληνες - Συμβολή στο ζήτημα της εθνογένεσης του Αλβανικού λαού» 
(Αθήνα 2014)

Κεφάλαιο 5. Οθωμανική κυριαρχία – Νεώτεροι χρόνοι

               

β. Η Αλβανία υπό οθωμανική κυριαρχία

[………………………………………………]

 Ο Σουλτάνος, ο απόλυτος και υπέρτατος άρχων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας θεωρούσε τον εαυτό του εκπρόσωπο του Θεού στην Γη, πνευματικό ηγέτη μιας  θεοκρατικής κοινωνίας και όχι ενός εθνικού κράτους, βασικός στόχος του οποίου ήταν η διάδοση του Ισλάμ.

Σύμφωνα με βασική αρχή του ισλαμισμού ο κόσμος διαιρείται σε δύο τμήματα: Στην επικράτεια του Ισλάμ (Dar el Islam) και στην επικράτεια των απίστων (Dar el Harb). Ο ιερός πόλεμος εναντίον των απίστων, το τζιχάντ (jihad), για την συνεχή επέκταση της επικράτειας του Ισλάμ αποτελεί, μαζί με το καθήκον της καθημερινής προσευχής, την ουσία της μωαμεθανικής θρησκείας. Αυτός ο πόλεμος πρέπει να συνεχίζεται διαρκώς μέχρι την πλήρη εξολόθρευσή τους και μόνον τα γυναικόπαιδα και οι γέροντες εξαιρούνται από την σφαγή, ενώ οι περιουσίες τους περιέρχονται στους πιστούς. Ο μοναδικός τρόπος για να αποφύγουν οι άπιστοι αυτές τις συνέπειες ήταν να ζητήσουν, πριν από την έναρξη των εχθροπραξιών, των έλεος των μουσουλμάνων και να δεχθούν να γίνουν φόρου υποτελείς κάτω από την προστασία του μουσουλμάνου ηγεμόνα. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η δυνατότητα δεν παρεχόταν σε όλους τους απίστους. Οι ειδωλολάτρες έπρεπε να διαλέξουν ανάμεσα στην σφαγή και τον εξισλαμισμό. Μόνον οι οπαδοί θρησκειών που βασίζονται σε «Άγιες Γραφές» (Χριστιανοί, Ιουδαίοι και αργότερα Ζωροαστριστές) είχαν την δυνατότητα να σώσουν την ζωή τους χωρίς να ασπαστούν τον ισλαμισμό.

Η διάκριση αυτή εφαρμόσθηκε αρχικά από τον ίδιο τον ιδρυτή του Μωαμεθανισμού κατά την περίοδο των κατακτήσεών του όταν διαπιστώθηκε η πρακτική αδυναμία να σφαγούν ή να εξανδραποδιστούν συμπαγείς χριστιανικοί, εβραϊκοί και ζωροαστρικοί πληθυσμοί.³⁷⁸

Οι «λαοί της Βίβλου» που περιήλθαν στην επικράτεια του Ισλάμ μπορούσαν να συνάψουν ένα είδος συνθήκης με τους μουσουλμάνους κατακτητές, με την οποία εξαγόραζαν την ζωή τους έναντι εκπλήρωσης ποικίλων υποχρεώσεων, η βασικότερη από τις οποίες ήταν η καταβολή του φόρου υποτελείας. Από την αραβική λέξη για την συνθήκη (djimma), έγιναν γνωστοί ως «τζιμμήδες».³⁷⁹

Συνοπτικά λοιπόν, μετά την υποταγή τους, οι μη μουσουλμάνοι, θεωρούμενοι ως  υπήκοοι δεύτερης κατηγορίας, πλήρωναν φόρους υποτελείας, τον κεφαλικό (τουρκ. cizye - τζιζιγιέ) και τον έγγειο φόρο (τουρκ. haraç - χαράτς), ενώ οι πιστοί θεωρητικά πλήρωναν μόνον το ένα δέκατο του εισοδήματός τους ως ελεημοσύνη υπέρ της ισλαμικής κοινότητας.  Στα ώριμα χρόνια της αυτοκρατορίας, κυρίως όμως όταν άρχισε η παρακμή της, η ανυπαρξία διοικητικού μηχανισμού στο αχανές οθωμανικό κράτος έκανε αναγκαία την αποδοχή στοιχειωδών αυτοδιοικητικών παραχωρήσεων προς τους κατακτημένους λαούς. Παράλληλα, θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι βίαιοι εξισλαμισμοί σταδιακά ατόνησαν για καθαρά πρακτικούς λόγους (ανάγκη είσπραξης φόρων). 

 Βεβαίως η εκούσια προσχώρηση των απίστων στο Ισλάμ επιτρεπόταν πάντα και υπήρξαν αρκετοί που επεδίωξαν να αναρριχηθούν κοινωνικά με την ένταξή τους στο κυρίαρχο στρώμα της αυτοκρατορίας. Επί πλέον, από την εποχή του Μουράτ Ι (1361-1389), άρχισε να εφαρμόζεται ο φρικτός θεσμός του Παιδομαζώματος (devşirme), του Φόρου του αίματος, με την αρπαγή παιδιών ηλικίας συνήθως 10-15 ετών Χριστιανικών οικογενειών από τις βαλκανικές χώρες, τα οποία εξισλαμίζονταν και εκπαιδεύονταν, αναλόγως των προσόντων τους, είτε ως στρατιωτικοί στα διαβόητα τάγματα των Γενιτσάρων είτε ως ανώτατοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι.

[……………………………………………………….]

  

Σημειώσεις

378. Ιστορία Ελληνικού Έθνους (Ι.Ε.Ε.), ό. π. τομ. Ι΄ σελ. 39-40

      379.  Ι.Ε.Ε. ό.π. σελ. 40