Το τέλος της Ευρώπης...
ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΣΑΒΒΙΔΗΣ
Κάθε καρυδιάς καρύδι, σε επίπεδο ηγεσίας, συγκεντρώθηκε χθες στο Παρίσι για να διαδηλώσει το φόβο του από τον ισλαμικό φονταμενταλισμό, ή να υποκριθεί τη συμπαράστασή του προς τη Δύση αλλά, παράλληλα, και να την νουθετήσει, όπως ο κ. Νταβούτογλου. Η εξουσία, όταν ασκείται στο ανώτατο επίπεδο, δεν συγκινείται από τη δολοφονία αθώων ανθρώπων.
Εκατομμύρια Αρμένιοι, Έλληνες και Ασσύριοι έχασαν τη ζωή τους στη δεύτερη δεκαετία του αιματηρού 20ού αιώνα σε μια εκδήλωση ακραία γενοκτονίας από το τουρκικό κράτος και δεν ίδρωσε το αυτί κανενός. Δεν ιδρώνει και σήμερα. Το ίδιο επαναλήφθηκε πολλές φορές από το Βιετνάμ μέχρι τις ημέρες μας με τις επεμβάσεις των Δυτικών δυνάμεων σε διάφορες περιοχές του πλανήτη.
Δεκαεπτά, συνολικά, άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη Γαλλία τις τελευταίες ημέρες εξαιτίας του θρησκευτικού φανατισμού. Εκδηλώσεις σαν τις χθεσινές δεν αντιμετωπίζουν το πρόβλημα. Οι ρίζες του είναι βαθιές.
Η ιστορία είναι γεμάτη ατυχήματα αλλά και επαναλαμβάνεται. Αν το Βυζάντιο ήταν σε μερικές περιπτώσεις περισσότερο ευέλικτο και δεν περιφρονούσε τους νομάδες της Αραβικής σήμερα χερσονήσου, κι αν δεν εμφανιζόταν ο Μωάμεθ την κρίσιμη εκείνη περίοδο, ο αραβικός κόσμος θα μιλούσε ελληνικά και η θρησκεία του θα ήταν επίσης διαφορετική. Η ιστορία, όμως, δεν γράφεται με τα αν. Ο Μωάμεθ εμφανίστηκε και οι Άραβες τον αποδέχτηκαν ως προφήτη. Οι συνθήκες του βίου του, ο κόσμος στον οποίο απευθυνόταν και, αργότερα, η σταδιακή συνειδητοποίηση των Αράβων ως ευρύτερης ομάδας με κοινά συμφέροντα, διαμόρφωσαν μια παράδοση και μια θεολογία, το Ισλάμ.
Η ανάγκη επέκτασης των Αράβων πέραν της χερσονήσου τους, έπρεπε να εμψυχώσει τους μαχητές και να τους πείσει ότι αν πεθάνουν για την επικράτηση της θεϊκής αλήθειας όπως εκφράστηκε από τον Μωάμεθ, θα πάνε στον παράδεισο όπου θα απολαύσουν το μέλι και το γάλα, παρέα με όμορφες κορασίδες (σούρα 47, 15, βλ. και 43,72-73. 55,46-56 εξ. 56,12-37.77,41-44). Το αραβικό Ισλάμ επεκτάθηκε, έφθασε μέχρι τη Γαλλία, πολιόρκησε και απείλησε να καταλάβει την Κωνσταντινούπολη, υποχώρησε στη συνέχεια και διαμόρφωσε τα σημερινά εθνικά κράτη του. Το περιεχόμενο της θρησκείας του, όμως, είναι το ίδιο. Η κατάκτηση, δια της βίας, του κόσμου των απίστων, περιλαμβάνεται στη θεολογία του.
Έχει όμως και πολλές τάσεις και αιρέσεις. Όλοι οι μουσουλμάνοι δεν ασπάζονται το μαχητικό και βίαιο Ισλάμ. Δεν είναι όμως λίγοι αυτοί που το αποδέχτηκαν και αγωνίζονται για την επικράτησή του σε όλον το χώρο του κόσμου των απίστων. Όλοι οι μουσουλμάνοι δεν είναι βίαιοι τζιχαντιστές, αλλά οι τζιχαντιστές λειτουργούν στο όνομα του Ισλάμ
Η σύγχρονη αναβίωση του ισλαμικού φονταμενταλισμού οφείλεται στη Δύση, και κυρίως στις ΗΠΑ. Στην αρχή για να υπονομεύσουν την παρουσία της ΕΣΣΔ στο Αφγανιστάν, στη συνέχεια για να ανατρέψουν τα αραβικά κοσμικά καθεστώτα. Σήμερα τα πράγματα δεν ελέγχονται. Φαινόμενα σαν και αυτά των Δίδυμων Πύργων και της Charlie Hebdo θα τα συναντούμε συχνά. Η αμφισβήτηση και της Δυτικής πολιτικής και των Δυτικών αξιών είναι έντονη, ακόμη και στο εσωτερικό των Δυτικών, λεγόμενων, κοινωνιών.
Ο πόλεμος, γιατί περί αυτού πρόκειται, οδηγεί ανθρώπους σε απόγνωση και σε αναζήτηση καταφυγίου στη Δύση. Ακόμη και στο περιθώριο των Δυτικών κοινωνιών ζουν καλύτερα απ’ ό,τι στις εμπόλεμες περιοχές της πατρίδας τους. Η ροή των προσφύγων δεν πρόκειται να σταματήσει. Ο παραλογισμός της Δύσης είναι ότι επεδίωξε συνειδητά την ένταση της ροής αυτής με την υπονόμευση των κοσμικών καθεστώτων τους και στη συνέχεια με τις στρατιωτικές επεμβάσεις ή την ενθάρρυνση φυλετικών ή θρησκευτικών αντιπαραθέσεων.
Η επικράτηση, επίσης, πολυπολιτισμικών αντιλήψεων στις Δυτικές χώρες, έχει διαμορφώσει στο εσωτερικό τους μια κρίσιμη μάζα πολιτών που υπερασπίζεται όχι απλώς το δικαίωμα οποιουδήποτε να εισέλθει σ’ αυτές ως μετανάστης, αλλά ακόμη και δολοφονικές εκδηλώσεις όπως αυτή του Παρισιού. Η ώσμωση της Ευρώπης με την Ασία, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή είναι αναπόφευκτη. Μια διαφορετική κοινωνία διαμορφώνεται σιγά-σιγά, και τα πολιτικά προτάγματα αρχίζουν να μεταβάλλονται. Το φαινόμενο δεν μπορεί να ελεγχθεί. Το σημείο ισορροπίας του αναζητείται.
Ακόμη και το «βεστφαλικό κράτος», το κράτος δηλαδή που δημιουργήθηκε στην Ευρώπη μετά την Ειρήνη της Βεστφαλίας το 1648, ήταν αποτέλεσμα αιματηρότατων θρησκευτικών πολέμων. Οι θρησκείες ήταν και παραμένουν το άλλοθι των πολιτικών και κοινωνικών ιστορικών μεταβολών.
Ο Διαφωτισμός, η Γαλλική Επανάσταση, η Βιομηχανική Επανάσταση, η ανάδυση του εμπορίου και της αστικής τάξης ενίσχυσαν το ευρωπαϊκό κρατικό δημιούργημα το οποίο πλέον αμφισβητείται. Δεν είναι οι πολιτικοί που ανοίγουν καινούριους δρόμους αλλά οι άνθρωποι του πνεύματος. Τα κρατικά και πολιτειακά μορφώματα ακολουθούν πνευματικές και πολιτισμικές διεργασίες που συντελούνται επί μακρόν στις κοινωνίες.
Με αυτήν την έννοια, η Ευρώπη βρίσκεται σε πνευματική παρακμή και το αποτέλεσμα της παρακμής αυτής θα είναι η κρίση και στην πολιτειακή της συγκρότηση. Το κράτος έθνος (το «βεστφαλικό κράτος», όπως είπαμε) αμφισβητείται, και το ευρύτερο ευρωπαϊκό μόρφωμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν μπορεί να βρει το στίγμα της. Τα τείχη δεν είναι λύση, ούτε και μπορούν να υψωθούν. Αλλά και η ελεύθερη προσπέλαση αλλάζει τη σύνθεση των πληθυσμών, εισάγει πολλές κουλτούρες στις Δυτικές κοινωνίες. Η Ευρώπη, όμως, σε αντίθεση με την Αμερική, είναι περισσότερο ανελαστική στην αφομοίωσή τους. Ή, καλύτερα, μπορεί να τις αφομοιώσει ως έναν βαθμό ο οποίος φαίνεται να ξεπερνιέται.
Ακροδεξιές εθνικιστικές επιλογές είναι σχεδόν βέβαιον ότι θα υπάρξουν, αλλά η αποτελεσματικότητά τους θα είναι περιορισμένη. Η απογοήτευση και από αυτές τις επιλογές θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη κρίση. Το ίδιο και με τις αριστερές επιλογές. Η εγκατάσταση στις Δυτικές χώρες ανεξέλεγκτου αριθμού μεταναστών θα οξύνει το οικονομικό πρόβλημα και το φαινόμενο της ανεργίας.
Σε ανάλογες περιπτώσεις, στην αρχαία εποχή, οι λαοί οδηγούνταν σε αποικισμούς (τέτοιοι ήταν οι ελληνικοί αποικισμοί) και στη νεότερη εποχή στην αποικιοκρατία. Και από τις δύο επιλογές προέκυψαν λύσεις. Στις ημέρες μας η μόνη λύση που διαφαίνεται είναι η παγκόσμια κινητικότητα όσων έχουν τη δυνατότητα αυτή.
Στην ελληνική περίπτωση, η αλλαγή της σύνθεσης ενός γηρασμένου και μη ανανεούμενου πληθυσμού δημιουργεί και άλλα, οξύτερα προβλήματα.
Όλα αυτά δεν είναι η περιγραφή ενός παραμυθιού που εξελίσσεται στο μέλλον, αλλά η πραγματικότητα που βιώνουμε και θα βιώσουμε στο προσδόκιμο όριο της ζωής μας. Και το ερώτημα είναι: ασχολούνται με αυτά οι πολιτικοί μας; Τα πρόσωπα που διεκδικούν την ψήφο μας σε όλα τα κόμματα έχουν το διανοητικό εκτόπισμα και την πολιτική ευελιξία για να τα αντιμετωπίσουν;
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου