Πετσενέγοι-Κουμάνοι και Πομάκοι

Κουμάνοι

ΠΩΣ ΟΙ ΚΟΥΜΑΝΟΙ
…ΕΣΦΑΞΑΝ ΤΟΥΣ ΠΕΤΣΕΝΕΓΟΥΣ!

Η "Ζαγάλισα" καταρρίπτει έναν ακόμη μεγάλο μύθο του τουρκικού εθνικισμού, ότι οι Πομάκοι δήθεν κατάγονται από τους Πετσενέγους και τους Κουμάνους. Πρόκειται για ένα ψέμα το οποίο επαναλαμβάνουν τουρκόφωνοι βουλευτές, ψευτομουφτήδες, τουρκόφωνες εφημερίδες και διάφοροι άλλοι γενίτσαροι. Η αλήθεια είναι διαφορετική: Οι Πετσενέγοι και οι Κουμάνοι ποτέ δεν εγκαταστάθηκαν στην Θράκη και στα βουνά της Ροδόπης, αλλά ερχόταν μόνο ως επιδρομείς για να λεηλατήσουν και ύστερα γυρνούσαν στις περιοχές τους, που βρισκόταν πάνω από τον ποταμό Δούναβη (πάνω από τη σημερινή Βουλγαρία δηλαδή). Επίσης είναι γνωστό από τις ιστορικές πηγές ότι οι Κουμάνοι έσφαξαν τους Πετσενέγους. Τους έσφαξαν είτε μόνοι τους είτε σε συμμαχία με τους Βυζαντινούς και έτσι βοήθησαν ώστε να εξαφανιστούν οι Πετσενέγοι από το προσκήνιο της ιστορίας για πάντα.

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΤΩΝ ΠΕΤΣΕΝΕΓΩΝ

Οι Πετσενέγοι ήταν ένα βάρβαρο νομαδικό -πιθανόν μογγολικό- φύλο που ξεκίνησε από την Κεντρική Ασία και τον 8ο αιώνα άρχισε να κατεβαίνει στην Ευρώπη. Οι Πετσενέγοι διώχθηκαν από την στέπα της Κεντρικής Ασίας από τα συγγενή τουρκομογγολικά φύλα των Ούζων και των Χαζάρων. Έτσι, κατεβαίνοντας προς την Ευρώπη σταδιακά κατέστρεψαν διάφορους λαούς και τους πολιτισμούς τους και τους υπέταξαν προσωρινά. Ο βυζαντινός αυτοκράτορας και ιστορικός Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος (10ος αι.) διέσωσε τις περιοχές όπου βρίσκονταν τα οκτώ βασίλεια των Πετσενέγων. Το τελευταίο από αυτά βρισκόταν σε απόσταση μισής ημέρας από τη Βουλγαρία, στη σημερινή Ρουμανία. Οι Πετσενέγοι δηλαδή δεν ήταν εγκατεστημένοι στη Θράκη και τα βουνά της Ροδόπης, αλλά κατοικούσαν πάνω από τον ποταμό Δούναβη σε απόσταση μισής ημέρας.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ – ΕΛΛΕΙΨΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Όπως και οι Ούνοι (βλ. τεύχος 39ο της Ζαγάλισα), έτσι και οι Πετσενέγοι δεν προσέφεραν τίποτε στον ανθρώπινο πολιτισμό, αλλά αντίθετα, η μόνη δραστηριότητά τους ήταν οι λεηλασίες, οι μαζικοί φόνοι, οι βιασμοί και οι καταστροφές. Οι Πετσενέγοι ήταν άθεοι και δεν είχαν πρόβλημα να καταστρέψουν όποια θρησκεία έβρισκαν μπροστά τους. Επίσης, είχαν την συνήθεια να πολεμάνε όλοι μαζί: και οι γυναίκες και τα παιδιά τους. Έτσι έσφαζαν όλοι μαζί τους αντιπάλους τους, ακόμα και τα παιδιά τους έσφαζαν στρατιώτες και αμάχους. Όταν νικούσαν έναν στρατό έπαιρναν το κρανίο του αντίπαλου αρχηγού και το έκαναν …ποτήρι! Όλοι οι ιστορικοί που έγραψαν για τους Πετσενέγους (Άραβες, Αρμένιοι, Βυζαντινοί) βεβαιώνουν τις παραπάνω αλήθειες. Ο βυζαντινός ιστορικός Μιχαήλ Ατταλειάτης έγραψε για τους Πετσενέγους: «αυτό το έθνος δεν επιδίδεται σε καμιά άλλη επιστήμη και τέχνη παρά μόνο σε επιδρομές και όλη τους η ζωή ήταν η ενασχόληση με τα ξίφη, τα τόξα και τα βέλη. Η τροφή και τα έθιμά τους είναι απεχθή και δεν διστάζουν να τρέφονται με πράγματα σιχαμερά».

Πετσενέγοι ή Πατζινάκες

ΕΠΙΔΡΟΜΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ

Οι Πετσενέγοι λόγω του ότι η Βυζαντινή αυτοκρατορία ήταν πλούσια, έκαναν συνεχείς επιδρομές εναντίον της λεηλατώντας και καταστρέφοντας τα πάντα και έπειτα γυρνούσαν στην πατρίδα τους. Οι κάτοικοι της σημερινής Θράκης – και κατά συνέπεια οι παλιοί Πομάκοι – υπέφεραν από αυτές τις επιδρομές κατά τη διάρκεια των οποίων οι Πετσενέγοι κατέκλεβαν τους χωρικούς, τους έσφαζαν, βίαζαν τις γυναίκες και τις κόρες τους και δεν άφηναν τίποτε όρθιο. Μάλιστα, ο βυζαντινός ιστορικός Ιωάννης ο Σκυλίτζης γράφει ότι τέτοιο ήταν το μένος των Πετσενέγων εναντίον των χωρικών της Θράκης που σκότωναν εκτός από μικρά παιδιά ακόμη και νεογέννητα βρέφη, ενώ βασάνιζαν με τον πιο άγριο τρόπο τους αιχμαλώτους.

ΠΟΛΕΜΟΙ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΛΑΟΥΣ

Οι Πετσενέγοι διψούσαν για ανθρώπινο αίμα και έτσι έκαναν επιδρομές εναντίον όλων των γειτονικών τους εθνών: Ρώσων, Χαζάρων, Ούζων, Μαγυάρων (σημερινοί Ούγγροι), Βουλγάρων και Βυζαντινών. Οι επιδρομές αυτές προκαλούσαν μεγάλους πολέμους κατά τη διάρκεια των οποίων ο πληθυσμός των Πετσενέγων μειώνονταν συνεχώς: επειδή πολεμούσαν και οι γυναίκες και τα παιδιά τους, δεν μπορούσαν να αναπληρώσουν τον χαμένο πληθυσμό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τα παλιά οχτώ βασίλεια τους να διαλυθούν και ο πληθυσμός τους να μειωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Έτσι, απέμεινε στους Πετσενέγους μια περιοχή στη σημερινή Ρουμανία από την οποία έκαναν μαζικές επιδρομές εναντίον της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.

ΣΦΑΓΗ ΤΩΝ ΠΕΤΣΕΝΕΓΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ...ΚΟΥΜΑΝΟΥΣ!

Μαζικές επιδρομές ξεκίνησαν τον 11ο αιώνα επί βυζαντινού αυτοκράτορα Αλεξίου Α’ του Κομνηνού και πήραν την μορφή ολοκληρωτικής αναμέτρησης. Οι μεγάλες καταστροφές που προξένησαν οι Πετσενέγοι δεν μπορούσαν να μείνουν χωρίς απάντηση. Έτσι, ο αυτοκράτορας Αλέξιος ο Κομνηνός έδωσε μία σειρά μαχών εναντίον τους, προκειμένου να τους σταματήσει. Το 1087 ενώ Πετσενέγοι και Βυζαντινοί πολεμούσαν, εμφανίστηκαν οι Κουμάνοι και έσφαξαν από μόνοι τους χιλιάδες Πετσενέγους. Ύστερα, οι Κουμάνοι επέστρεψαν στα λημέρια τους και αφού προετοιμάστηκαν καλά, επέστρεψαν για να ξανασφάξουν τους Πετσενέγους. Απέστειλαν πρεσβεία στους Βυζαντινούς και ζητούσαν την άδειά τους προκειμένου να αρχίσουν τη σφαγή. Οι Βυζαντινοί όμως δεν τους έδωσαν την άδεια αυτή γιατί είχαν υπογράψει ανακωχή με τους Πετσενέγους. Έτσι οι Κουμάνοι νευριασμένοι που δεν ξαναέσφαξαν τους Πετσενέγους, γύρισαν πίσω. Η πιο κρίσιμη μάχη όμως δόθηκε στο σημερινό βόρειο Έβρο, στην τοποθεσία Λεβούνι στις 29 Απριλίου 1091. Εκεί ο Αλέξιος ο Κομνηνός κάλεσε για συμμάχους του τους Κουμάνους. Οι Κουμάνοι δέχθηκαν με μεγάλη χαρά την πρόσκληση του βυζαντινού αυτοκράτορα. Όπως μας πληροφορεί η βυζαντινή ιστορικός Άννα η Κομνηνή οι Πετσενέγοι στρατοπέδευσαν στο Λεβούνι και απέναντί τους ήταν οι Βυζαντινοί με τους Κουμάνους. Οι Κουμάνοι ήθελαν τόσο πολύ να σφάξουν τους Πετσενέγους που απείλησαν τον Αλέξιο τον Κομνηνό ότι αν δεν αρχίσει την επόμενη μέρα τον πόλεμο εναντίον των Πετσενέγων, εκείνοι (οι Κουμάνοι δηλαδή) θα πήγαιναν να τους σφάξουν μόνοι τους. Όντως, την επόμενη μέρα άρχισε ο πόλεμος και οι Πετσενέγοι σκοτώθηκαν κατά δεκάδες χιλιάδες από τους Κουμάνους και τους Βυζαντινούς. Η ιστορικός Άννα η Κομνηνή έγραψε για την εξολόθρευση των Πετσενέγων από τους Κουμάνους: «Και μπορούσες τότε να δεις θέαμα πρωτοφανές: μυριάδες άνθρωποι ή μάλλον μια ολόκληρη φυλή πιο πολυάνθρωπη από κάθε άλλο γένος να ξεκληρίζεται μέσα σε μια μέρα, μαζί με τις γυναίκες και τα παιδιά τους». Έτσι, καταστράφηκε το έθνος των Πετσενέγων και έμειναν λίγα υπολείμματά τους στην περιοχή της σημερινής Ρουμανίας.

Οι Κουμάνοι πάντως δεν σταμάτησαν και σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες ξαναέσφαξαν για τρίτη φορά τους Πετσενέγους, το 1094. Τα τελευταία υπολείμματα των Πετσενέγων, παρακινημένα από δίψα για ανθρώπινο αίμα, θέλησαν να ξανασυγκρουστούν με τους Βυζαντινούς. Ο βυζαντινός αυτοκράτορας Ιωάννης Β’ ο Κομνηνός έδωσε την τελική μάχη μαζί τους, στη βουλγαρική Βερόη (σημερινή Στάρα Ζαγόρα) το 1122. Σύμφωνα με τους βυζαντινούς ιστορικούς Νικήτα Χωνιάτη και Ιωάννη Κίνναμο, οι βυζαντινοί διέλυσαν τους Πετσενέγους και έτσι το έθνος τους εξαφανίστηκε από προσώπου γης.

ΟΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΙ ΠΕΤΣΕΝΕΓΟΙ

Οι ελάχιστοι Πετσενέγοι που απέμειναν ζωντανοί, μπήκαν στο βυζαντινό στρατό. Σύμφωνα με τον ιστορικό Ιωάννη Κίνναμο οι βυζαντινοί επί αυτοκράτορα Μανουήλ Α’ Κομνηνού τους χρησιμοποίησαν ως στρατιώτες στην Ιταλία για να πολεμήσουν τους Νορμανδούς. Λίγοι ακόμη τοποθετήθηκαν από τους Βυζαντινούς στα δυτικά σύνορα της αυτοκρατορίας (σημερινή Αλβανία) και έγιναν χριστιανοί. Κάποιοι άλλοι πήγαν στην σημερινή Ουγγαρία και ανακατώθηκαν με τους Μαγυάρους και έγιναν επίσης χριστιανοί. Οι Πετσενέγοι ως έθνος δεν ξανακούστηκαν ποτέ στην ιστορία.

ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΜΑΣ ΟΙ...ΣΦΑΓΕΙΣ ΜΑΣ;

Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι οι τουρκοφανείς στην ελληνική Θράκη επινοούν ψεύτικες ιστορίες για την καταγωγή των Πομάκων: Ως πρόγονοι των Πομάκων εμφανίζονται είτε εκείνοι που έσφαξαν τους παλιούς Πομάκους (οι Πετσενέγοι δηλαδή) είτε εκείνοι που έσφαξαν τους παππούδες μας Πομάκους (οι Οθωμανοί Τούρκοι)! Και, μας έσφαξαν δηλαδή, και μας βίασαν τις γυναίκες μας, και εμείς σήμερα πρέπει να λέμε ότι καταγόμαστε από εκείνους! Είναι η γνωστή τουρκική τακτική του ψέματος. Όλη η τουρκική ιστορία είναι βασισμένη σε ψέματα και συκοφαντίες για τους άλλους λαούς και φυσικά δεν γλύτωσαν ούτε οι Πομάκοι. Για αυτό η Ζαγάλισα ξεσκεπάζει τους τουρκικούς μύθους στην ελληνική Θράκη. Σε επόμενο τεύχος μας θα καταρρίψουμε και το δεύτερο μέρος του μύθου για την καταγωγή των Πομάκων, ότι δηλαδή δήθεν καταγόμαστε από τους Κουμάνους. Πάντως για εκείνους που επιμένουν να πιστεύουν στα τουρκικά ψέματα ότι καταγόμαστε δήθεν από τους Πετσενέγους και τους Κουμάνους, τους έχουμε ως Ζαγάλισα ένα ...απολαυστικό ερώτημα: Τελικά εσείς από ποιους κατάγεστε; Από τους Πετσενέγους (που τους έσφαξαν οι Κουμάνοι) ή από τους Κουμάνους (που έσφαξαν τους Πετσενέγους);

(Ζαγάλισα: τεύχος 43, Ιούλιος 2010)

Πηγή: http://www.zagalisa.gr/content/pos-oi-koymanoi-%E2%80%A6esfaksan-toys-petsenegoys