Ποια ήταν η Μίρκα Γκίνοβα, η «ηρωίδα» των Σκοπίων;

Ο κρατικός ξενώνας σπουδαστών "Μίρκα Γκίνοβα"

στο Μοναστήρι (Βιτώλια) FYROM

Ποια ήταν η Μίρκα Γκίνοβα, 

η «ηρωίδα» των Σκοπίων;

Δημήτρης Ε. Ευαγγελίδης

Η θλιβερή ιστορία και η προπαγανδιστική εκμετάλλευση μιας νεαρής γυναίκας, μιας απλής χωριατοπούλας, με πολλά σκοτεινά σημεία και αλληλοσυγκρουόμενες πληροφορίες για την ζωή της. Είχε την ατυχία να εμπλακεί σε γεγονότα και καταστάσεις που την ξεπερνούσαν σε υπέρτατο βαθμό και της οποίας οι ιδεοληψίες και ο φανατισμός της, την οδήγησαν στην καταστροφή με τραγικό τέλος.

Το 2006 υπήρξε πρόταση από Δημοτ. Σύμβουλο της παράταξης τού τότε Δημάρχου Έδεσσας Γιάννη Σόντρα (ΠΑΣΟΚ-ΣΥΝ) να ονομαστεί μια οδός της πόλης με το όνομα της Ειρήνης Γκίνη, της γνωστής στην περιοχή (και όχι μόνον) αυτονομίστριας, η οποία θεωρείται η «εθνική ηρωίδα» των Σκοπιανών και τιμάται μέχρι σήμερα με το όνομα Μίρκα Γκίνοβα. Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην σκοπιανή Βικιπαίδεια:

«Σήμερα προς τιμήν της σε όλη τη Mακεδονία* έχει δεκάδες ιδρύματα, οργανισμούς και οδούς που φέρουν το όνομά της (για παράδειγμα, το κτίριο του κρατικού ξενώνα για μαθητές του λύκειου και φοιτητές του πανεπιστήμιου στη Μπίτολα,** το Πολιτιστικό Κέντρο στο Ντεμίρ Καπίγια κ.λπ.) και στον κεντρικό δρόμο της πόλης (που έχει το όνομά της) στην Μπίτολα βρίσκεται προτομή στη μνήμη της από τον γλύπτη Ντράγκαν Ποπόφσκι-Ντάντα».

_______________

* Εννοεί το κράτος των Σκοπίων

 ** Το ελληνικότατο κάποτε Μοναστήρι, τα βυζαντινά Βιτώλια

Η προαναφερθείσα πρόταση υπερψηφίσθηκε όχι μόνον από την παράταξη Σόντρα, αλλά και από τον εκπρόσωπο της παράταξης του ΚΚΕ όπως αναμενόταν. Τελικώς, η πρόταση απορρίφθηκε από την αρμόδια τοπική Επιτροπή ονοματοδοσίας του ΥΠ. Εσωτερικών (Επιτροπή του άρθρου 12 του Π. Δ/τος 410/95) το 2010, όπου μειοψήφησαν οι τότε Δήμαρχοι-μέλη της Επιτροπής, Σόντρας, Έδεσσας και Χρήστος Παλίκογου, δήμαρχος Εξαπλατάνου Αλμωπίας.  

Ποια ήταν όμως τελικά η Ειρήνη Γκίνη, που κατέληξε Μίρκα Γκίνοβα; 

Οι πληροφορίες είναι εντελώς συγκεχυμένες. Το μόνο βέβαιο είναι ότι γεννήθηκε στο χωριό Ξανθόγεια (παλιά: Ρουσίλοβο), άγνωστο πότε ακριβώς, ίσως το 1923. Στις επίσημες βιογραφίες της, τόσο στα ελληνικά (ΚΚΕ), όσο και στις σκοπιανές, πουθενά δεν υπάρχει ακριβής ημερομηνία, αλλά μόνον έτος.

Αντίθετα εδώ:

https://www.youtube.com/watch?v=Q2B9G2L6CMU 
υπάρχει φωτ. άρθρου από σκοπιανό περιοδικό ("Makedonka") που αναγράφει: Мирка Гинова, 1916-1946.

Κατά τα αμφιβόλου εγκυρότητας στοιχεία του ΚΚΕ, τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο του χωριού της το 1931 και στην συνέχεια φοίτησε στην Οικοκυρική Σχολή Έδεσσας (1932-34) και στην συνέχεια στην Σχολή Νηπιαγωγών Καστοριάς (προφανώς τα έτη 1935-36).

Στην σκοπιανή βιογραφία της όμως αναφέρεται ότι σπούδασε δασκάλα στην Καστοριά (teacher's college in Kostur) απ’ όπου αποφοίτησε το 1939. Τέλος, στην βιογραφία της από το ΚΚΕ αναφέρεται ότι εργάστηκε ως Νηπιαγωγός στα Δημοτικά Σχολεία του Λουτροχωρίου (1936-39), Καισαρειανών Έδεσσας (1939-41) και Λύκων (1941-42), λεπτομέρειες που έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την σκοπιανή προπαγανδιστική αγιογράφησή της, η οποία αναφέρει τα εξής: «η φασιστική κυβέρνηση Μεταξά αρνείται να την διορίσει προβάλλοντας διάφορα εμπόδια. Η Μίρκα έχασε έναν ολόκληρο χρόνο πηγαίνοντας από Γραφείο σε Γραφείο αναζητώντας διορισμό». (The fascist regime of Metaxas would not appoint her to a position - it imposed many obstacles on her. Mirka lost an entire year going from one office to another seeking to gain an appointment).
[For Sacred National Freedom: Portraits Of Fallen Freedom Fighters, 2009 “Pollitecon Publications”, Translated by: Elizabeth Kolupacev Stewart - Wareemba NSW 2046 Australia (First published: Skopje, 1962)].
«…Τελικά διορίστηκε προσωρινά το 1940 δασκάλα σε ένα χωριό της Έδεσσας…». 

Τελικά ποια είναι η πραγματική εκδοχή; Αυτή του ΚΚΕ ή των Σκοπίων;

Ανάλογη σύγχυση ως προς τις ημερομηνίες προκαλεί και η αφήγηση, πιθανότατα κατασκευασμένη, κάποιας συντρόφισσας Ουρανίας Μπουκοβίνα, που υπάρχει στο πολυτελές λεύκωμα που κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 2016 η Τομεακή Οργάνωση Πέλλας του ΚΚΕ με την ευκαιρία σχετικής εκδήλωσης στην Έδεσσα, όπου στην σελ. 13 αναφέρει ότι τον «Γενάρη του 1939» είδε μια κοπέλλα «περίπου 18 χρονών» να αναζητά μέρος να μείνει και όπως της διηγήθηκε η Μίρκα «σπουδάζω εδώ στο διδασκαλείο της Καστοριάς και θέλουν να με διώξουν από το οικοτροφείο του διδασκαλείου επειδή είμαι μακεδονοπούλα»!

Που βρίσκεται τελικά η αλήθεια άγνωστον…

Λεύκωμα ΚΚΕ

       

Σύμφωνα πάντα με την εκδοχή του ΚΚΕ «πριν την λήξη της σχολικής χρονιάς το 1942 εγκαταλείπει το Σχολείο των Λύκων και αφιερώνεται [….] στον αγώνα». Και παρακάτω: «Σαν μέλος της Αχτιδικής Επιτροπής Άρνισσας του ΚΚΕ, ανέλαβε την καθοδήγηση της Νεολαίας των 15 ορεινών χωριών της».

Αλλού (ελλην. Βικιπαίδεια) αναφέρεται ότι εντάχθηκε αρχικά στην ΟΚΝΕ (Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας, η οποία αυτοδιαλύθηκε το 1943 με την ίδρυση της ΕΠΟΝ* στις 23-2 1943).

Εκείνο πάντως που αποσιωπείται συστηματικά από τις διάφορες αγιογραφίες που κυκλοφορούν είναι το γεγονός ότι η Ειρήνη Γκίνη υπήρξε όχι απλό μέλος (φαλαγγίτισσα) της Εθνικής Οργάνωσης Νεολαίας (ΕΟΝ) του καθεστώτος Μεταξά, αλλά υψηλόβαθμο στέλεχος (φαλαγγάρχισσα) σύμφωνα με την καταγραφή του πρώην Βουλευτού Πέλλας αείμνηστου Βασ. Μουράτογλου, όπως αναφέρει στο βιβλίο του «Παραλειπόμενα» (1998), επικαλούμενος και σχετική φωτογραφία.

Ο ίδιος την περιγράφει ως «πληθωρική, με ύψος πάνω από 1,80 και βάρος πάνω από 100 κιλά». Και παρακάτω: «στην διάρκεια της κατοχής γνώρισε έναν Γιουγκοσλάβο αυτονομιστή αντάρτη […] εμυήθη στο αυτονομιστικό κίνημα και αργότερα ανέλαβε την ηγεσία του ΝΟΦ** γυναικών».

_________________

* ΕΠΟΝ = Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων

**ΝΟΦ (NOF = Narodno Osloboditelniot Front - Народно ослободителниот фронт) Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο. Η μετεξέλιξη του, βραχύβιου (Νοέμβριος 1943-Μάιος 1944) και καθοδηγούμενου από τον Τίτο, ΣΝΟΦ  

Σύμφωνα με την εφημερίδα του "Ουράνιου Τόξου" «ΝΟΒΑ ΖΟΡΑ» (Ιούνιος 2010): «…Στην πρώτη συνδιάσκεψη του Народно ослободителниот фронт-НОФ (σ.σ.: «Λαϊκού Απελευθερωτικού Μετώπου), στις 20 Ιουνίου 1945, η Μίρκα εκλέχτηκε ως μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου και υπεύθυνη για ζητήματα γυναικών. Με δική της πρωτοβουλία εξαπλώθηκαν τα δίκτυα του НОФ και АФЖ (Антифашистички фронт на жените-Αντιφασιστικό μέτωπο γυναικών), στα χωριά του Воден (σ.σ.: Έδεσσας)…».

Η Γκίνοβα με άλλους 8 συνελήφθησαν το μεσημέρι στις 7 Ιουλίου 1946 στο δάσος μεταξύ των χωριών Μαργαρίτας (Πότσεπ) και Λύκων. Οι υπόλοιποι της ομάδας της την εγκατέλειψαν και διέφυγαν προς την κατεύθυνση των χωριών Σαρακηνοί-Μοναστηράκι.

Το συμβάν αυτό επιβεβαιώνεται και από την μαρτυρία ενός από τους πρωταγωνιστές του γεγονότος, του Φ. Αδαμίδη. Ο Φιλώτας Αδαμίδης – ο καπετάν Κατσώνης της περιοχής του Πάικου, του Βέρμιου και του Καϊμάκτσαλαν – ήταν αξιωματικός εξ εφέδρων του ελληνικού στρατού, έλαβε μέρος στον πόλεμο της Αλβανίας και στη μάχη της Κρήτης, καπετάνιος και διοικητής τάγματος στο 30ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ στο Πάικο και το Καϊμάκτσαλαν και πολέμησε με το μέρος του ΔΣΕ. Μέλος του ΚΚΕ, έζησε για 33 χρόνια εξόριστος στην Τσεχοσλοβακία. Σε συνέντευξή του τον Μάρτιο του 2010, που δημοσιεύθηκε στο τεύχος 133 (Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2010) του τριμηνιαίου περιοδικού «Νιάουστα» αναφέρονται τα εξής:

«…Με τον χαρακτηριστικά γήινο τρόπο της περιοχής ο Κατσώνης μας μεταφέρει τη σύγχυση, τις απλές αμέλειες, αλλά και τη λιγοψυχία που κατέληξαν στην εκτέλεση της Ειρήνης Γκίνη και των άλλων συντρόφων της το τραγικό πρωινό της 26ης Ιουλίου 1946. Αυτός οδήγησε τη Μίρκα και τους υπόλοιπους πολιτικούς έξω από τον πρώτο κλοιό του κυβερνητικού αποσπάσματος στο Καϊμάκτσαλαν. Οι μικρές λεπτομέρειες της αφήγησής του, ειπωμένες λαϊκά, δίνουν ένα μοναδικό υπόβαθρο αυθεντικότητας στα ιστορικά γεγονότα. Ο Κατσώνης φοράει το καφέ παλτό που ανήκε στον περίφημο καπετάν Λασσάνη (Θανάση Γκένιο) και του το είχε χαρίσει ο ίδιος, όταν ο Κατσώνης βγήκε στην περιοχή του Πάικου για το δεύτερο αντάρτικο. Τον δυσκολεύει όμως στο κράτημα της ιταλικής αραβίδας, καθώς σιωπηλά οδηγεί τους πολιτικούς μέσα από μια χαράδρα προσπαθώντας να τους πάει στα ασφαλή δασωμένα. Το βγάζει, λοιπόν, και το δίνει στη Μίρκα για να μπορέσει να συγκεντρωθεί στην αποστολή του, μέχρι να καταφέρει τελικά να τους παραδώσει στο ένοπλο τμήμα που βρισκόταν ψηλότερα. Νομίζοντας ότι η ομάδα των πολιτικών είναι πια ασφαλής, γυρίζει πίσω στο δικό του τμήμα μέσα στον κλοιό. Αλλά δεν έχει λογαριάσει τη δειλία και την ανικανότητα άλλων που με τις πρώτες τουφεκιές εγκατέλειψαν τους άοπλους πολιτικούς στην τύχη τους. Φορώντας το παλτό του Λασσάνη πιάσαν οι ΜΑΥδες τη Μίρκα…».

Στην σκοπιανή εκδοχή της βιογραφίας της που αναφέραμε και παραπάνω* υπάρχει ο ισχυρισμός ότι η Ομάδα της Γκίνοβα ήταν άοπλη και μόνον αυτή ήταν οπλισμένη (Mirka was with six of her comrades, who were all unarmed. Only she was armed). 

Και παρακάτω: «…However, the brave Macedonian woman did not lose her courage. She lifted the scope and took aim. One gendarme fell dead. She shot again. Another one fell. She aimed well. Each one of her bullets hit flesh and planted death in the slaves of the new occupiers. But there were too few bullets and too many of them. And that is why she fell into their hands along with her comrades…».

Δηλαδή με λίγα λόγια η «γενναία μακεδόνισσα» σκότωσε 2 χωροφύλακες και τραυμάτισε κι άλλους πριν της τελειώσουν οι σφαίρες.

________________________

* From: For Sacred National Freedom: Portraits Of Fallen Freedom Fighters  2009

Μετά την σύλληψή της οδηγήθηκε στην Έδεσσα όπου ανακρίθηκε ώστε να σχηματισθεί η δικογραφία. Τα περί βασανιστηρίων είναι φαντασίες των αρρωστημένων εγκεφάλων του προπαγανδιστικού μηχανισμού του ΚΚΕ και δεν τεκμηριώνονται. Εξ άλλου, όπως τονίζει και ο Βασ. Μουράτογλου στο προαναφερθέν βιβλίο του: «Δεν ασκήθηκε καμμία βία στην ανάκριση, άλλωστε δεν χρειάσθηκε γιατί οι κατηγορούμενοι απεκάλυψαν τον σκοπό της παρουσίας τους στο δάσος των Λύκων. Ιδιαίτερα στην Γκίνη έγινε επίμονη σύσταση να αλλάξει την κατάθεσή της (σ.σ. ότι αγωνίστηκε για την "απελευθέρωση" της Μακεδονίας από την Ελλάδα, δηλ. απόσχιση) ώστε να αποφύγει τις συνέπειες του Γ΄ ψηφίσματος…».

Υπενθυμίζουμε ότι το Γ΄ Ψήφισμα της Βουλής τον Ιούνιο του 1946 προέβλεπε την ποινή του θανάτου για εγκλήματα εσχάτης προδοσίας που αποσκοπούσαν στην απόσπαση τμημάτων του ελληνικού εδάφους.

Η δίκη της Γκίνοβα στο Έκτακτο Στρατοδικείο της 38ης Ορεινής ταξιαρχίας με έδρα τα Γιαννιτσά ολοκληρώθηκε στις 23 Ιουλίου 1946 και στις 26 Ιουλίου εκτελέσθηκε μαζί με 5 άλλους συνεργάτες της.

Στην διάρκεια της δίκης ήταν προκλητικότατη και όπως αναφέρει ο Βασ. Μουράτογλου: «…σε βαθμό που ανάγκαζε τον Βασιλικό Επίτροπο να διαμαρτυρηθεί στον Πρόεδρο…». 

Αξιοσημείωτη είναι και η εξής καταγραφή του ιδίου:  

«…Κατά την διάρκεια της δίκης κάθε πρωί και απόγευμα τους μετέφεραν απ’ τα κρατητήρια της οδ. Σβορώνου στο 1^ο Δημοτικό Σχολείο στο Τσαλί, όπου συνεδρίαζε το Στρατοδικείο με αυτοκίνητο της Χωροφυλακής, ημιφορτηγό ανοικτό. Εντύπωση έκανε στους περιοίκους και στους περίεργους η σβελτάδα με την οποία η Γκίνη των 100 κιλών βάζοντας την παλάμη της στο αμάξωμα, μ΄ένα πήδημα βρισκόταν πάνω στο αυτοκίνητο […] Πώς ήταν δυνατόν μια βασανισμένη κατά τον τρόπο που περιγράφει ο Αμαξόπουλος (πρώην βουλευτής του ΚΚΕ) να διαθέτει τέτοια εκπληκτική σβελτάδα και ευκινησία;». 

Ο συγγραφέας μάλιστα επικαλείται ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΑ τις μαρτυρίες πολυάριθμων κατοίκων των Γιαννιτσών για το παραπάνω περιστατικό.

Αυτός λοιπόν ήταν ο βίος και η πολιτεία της διαβόητης για τους Μακεδόνες Έλληνες και ηρωίδας για τους Σκοπιανούς Ειρήνης Γκίνη ή Μίρκας Γκίνοβα, η οποία αγωνίστηκε για την υποδούλωση της Μακεδονίας στην Γιουγκοσλαβία του Τίτο και την απόσπασή της από την Ελλάδα. 

Το ΚΚΕ επιχείρησε από την πρώτη στιγμή να την "αγιοποιήσει" επιστρατεύοντας ολόκληρο τον προπαγανδιστικό μηχανισμό του στοχεύοντας να εμψυχώσει τους αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού, αποκρύπτοντας την πραγματική της δράση με απίστευτες διαστρεβλώσεις της ιστορικής αλήθειας.

Το πλέον όμως εξωφρενικό είναι το απόσπασμα από το θεωρητικό όργανο του ΚΚΕ «Κομμουνιστική Επιθεώρηση» (1946) που αναφέρεται στο ήδη μνημονευθέν πολυτελές λεύκωμα που κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 2016 η Τομεακή Οργάνωση Πέλλας του ΚΚΕ, όπου υποστηρίζεται ξεδιάντροπα ότι όχι μόνον δεν υπήρξε αυτονομίστρια, αλλά αγωνίστηκε εναντίον τους (!): 

«…μια υπέροχη ηρωίδα σαν τη δασκάλα Ειρήνη Γκίνη, που πολέμησε σε όλη την εποχή της Κατοχής τους οχρανίτες του Κάλτσεφ και που συνέχισε κι έπειτα απ’ την απελευθέρωση […] να πολεμάει τους αυτονομιστές της Μακεδονίας, που τους οργανώνουν και τους υποκινούν οι Άγγλοι…»! 

Το τραγικό, αλλά και εξοργιστικό για τους Μακεδόνες Έλληνες που υπέφεραν τα πάνδεινα από τους εγκάθετους και τους φονιάδες του Τίτο και των συντρόφων, αλλά και των συνεργατών του από το ΚΚΕ είναι ότι το 1982, επί ΠΑΣΟΚ, το Δημοτικό Συμβούλιο των Γιαννιτσών έδωσε το όνομά της σε μια πλατεία της Πόλης, για να αναγκαστεί να την ανακαλέσει στην συνέχεια μετά την γενική λαϊκή κατακραυγή που ξεσήκωσε στην περιοχή η προκλητική αυτή απόφαση, καθώς υπήρξαν ακόμη Έλληνες οι οποίοι ζούσαν και είχαν υποστεί στο πετσί τους την προσπάθεια υφαρπαγής της Μακεδονίας από την Γκίνοβα και τους υπόλοιπους υπηρέτες των Σοβιετικών σχεδιασμών.

Προς τι λοιπόν αυτή η επιμονή του πρώην Δημάρχου Έδεσσας που επανήλθε πρόσφατα με νέα πρόταση να τιμηθεί η αυτονομίστρια Γκίνοβα; Προσπάθεια να συλλεχθούν ψηφαλάκια; Ξεπερασμένες ιδεοληψίες; Περίεργες φαντασιώσεις; Άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου…

ΥΓ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρόταση απορρίφθηκε πανηγυρικά (απουσίασε ακόμα και ο εκπρόσωπος του ΚΚΕ) τα δε σχόλια των τοπικών εφημερίδων υπήρξαν καυστικότατα κατά του πρώην Δημάρχου, από τα οποία ξεχωρίζει εκείνο με τον τίτλο «Η πολιτική καταδίκη του Γ. Σόντρα» (σε εφημερίδα που παλαιότερα τον υποστήριζε), που καταλήγει με την προτροπή:
«…Όταν όμως κάποιος προτιμά να κοιτά πίσω και μάλιστα με εξοργιστικά επιχειρήματα που διχάζουν, τότε καλό θα είναι να πάει σπίτι του…».

ΔΕΕ