Σλάβοι και Βούλγαροι στα Βαλκάνια
Δημήτρη Ε. Ευαγγελίδη
Όπως είναι γνωστό* οι πρώτες εμφανίσεις (επιδρομές και όχι εγκαταστάσεις) Σλάβων στην Χερσόνησο του Αίμου χρονολογούνται από τον 6ο αιώνα μ.Χ. επί Ιουστινιανού Α΄ (527-565) και επομένως οποιαδήποτε σχέση των τότε (άρα και των σημερινών Σλάβων) με τους αρχαίους Μακεδόνες και τον Μ. Αλέξανδρο είναι πρακτικά αδύνατη, αν αναλογισθούμε το χάσμα των 900 χρόνων που μεσολαβεί. Επομένως, οι ισχυρισμοί των Σκοπιανών μόνον ως ανέκδοτο μπορούν να αντιμετωπισθούν. Οι Σλάβοι της εποχής εκείνης ήσαν υποτελείς των Αβάρων, ενός κεντροασιατικού νομαδικού λαού (πιθανόν πρωτοτουρκικής καταγωγής), εγκατεστημένου στις πεδιάδες της Παννονίας (η μετέπειτα Ουγγαρία) και τους ακολουθούσαν ως βοηθητικά στρατεύματα.
Οι ουσιαστικές εγκαταστάσεις Σλάβων στον ελλαδικό χώρο αρχίζουν από τον 7ο αιώνα, την εποχή του αιμοσταγούς και ανίκανου αυτοκράτορα Φωκά (602-612), όταν ολιγάριθμες ομάδες (πατριές) κτηνοτρόφων κυρίως Σλάβων, επωφελούμενες της αναταραχής στο βυζαντινό κράτος, εγκαθίστανται αρχικά σε κάποιες άγονες και δύσβατες περιοχές της Μακεδονίας και Θεσσαλίας. Σύμφωνα με τις σπάνιες και ελάχιστες πηγές αυτής της περιόδου, οι περισσότεροι από αυτούς αφομοιώθηκαν βαθμιαία μέσα στον πολυάριθμο γενικό (ελληνικό) πληθυσμό.
Μέχρι τον 9ο αιώνα
Ένα άλλο στοιχείο που αγνοείται ή παραβλέπεται είναι ότι ο αρχικός πυρήνας των Βουλγάρων (Πρωτο-Βούλγαροι) που εγκαταστάθηκαν νοτίως του Δουνάβεως, στις θρακικές πεδιάδες και δημιούργησαν το πρώτο Βουλγαρικό κράτος (681), δεν ήσαν Σλάβοι. Προέρχονταν από την κεντρική Ασία και αρχικά, μεταξύ του 2ου αιώνα μ.Χ. και των μέσων του 7ου αιώνα, θα κυριαρχήσουν στην ποντική στέππα, στις εκτάσεις της σημερινής νότιας Ρωσσίας και νότιας Ουκρανίας, βορείως του Ευξείνου Πόντου. Γύρω στο 655 θα συντριβούν από τις δυνάμεις της αυτοκρατορίας των Χαζάρων (μια συνομοσπονδία φυλών, κυρίως τουρκικής καταγωγής και επομένως συγγενείς των Πρωτο-Βουλγάρων) και θα διασπαστούν σε δύο τμήματα. Το ένα θα εγκατασταθεί στην περιοχή του Βόλγα (Βούλγαροι του Βόλγα), ενώ το άλλο θα μετακινηθεί στην περιοχή του Δούναβη (Βούλγαροι του Δούναβη) και μετά την νίκη τους επί των Βυζαντινών θα ιδρύσουν το Βουλγαρικό κράτος, όπως προαναφέραμε. Οι υπόλοιποι, που παρέμειναν στην περιοχή της Αζοφικής, θα αφομοιωθούν από τους Χαζάρους.
Η γλώσσα τους (Πρωτο-Βουλγαρική), σύμφωνα με γλωσσολογικές έρευνες, ήταν συγγενής με την σημερινή Τσουβασική, μια γλώσσα της οικογένειας των Αλταϊκών γλωσσών (Μογγολικές, Τουρκικές, Μαντζουριανές-Τογγουσικές γλώσσες και διάλεκτοι). Οι Πρωτο-Βούλγαροι θα αφομοιώσουν βαθμιαία τα σλαβικά φύλα που ήσαν εγκατεστημένα στην Θράκη, καθώς και τους εκρωμαϊσμένους ή εξελληνισμένους απογόνους των αρχαίων Θρακών και έτσι θα προκύψει ο μετέπειτα βουλγαρικός λαός, ένα μείγμα των παραπάνω ανθρωπολογικών-φυλετικών στοιχείων. Στην διάρκεια αυτής της διαδικασίας, οι Πρωτο-Βούλγαροι θα χάσουν την αρχική τους γλώσσα και θα υιοθετήσουν την σλαβική γλώσσα των υποτελών τους, η οποία κατατάσσεται στην ομάδα των νοτίων Σλαβικών γλωσσών (Βουλγαρικά, Σερβικά, Κροατικά, Σλοβενικά).
ΔΕΕ
* Υπάρχει τεράστια βιβλιογραφία για το θέμα. Περιορίζομαι σε έργα τριών Ιστορικών, τους οποίους θεωρώ ως τους πλέον γνωστούς και αξιόπιστους:
1. Α.Α.Vasiliev: History of Byzantine Empire σελ. 215-216
2. Ι. Α. Καραγιαννόπουλου: Ιστορία Βυζαντινού Κράτους, τόμ. Β΄ σελ. 39-40
3. John Julius Norwich: BYZANTIUM The early centuries, σελ. 260 κ.ε.
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου