Περπερικόν: Ένας εντυπωσιακός αρχαιολογικός χώρος

Περπερικόν: Ένας εντυπωσιακός 

αρχαιολογικός χώρος 

Ο πιο σημαντικός αρχαιολογικός χώρος της Ανατολικής Ροδόπης, στην νότια Βουλγαρία, είναι η αρχαία πόλη Περπερικόν ή Υπερπεράκιον ή Περπεράκιον. Βρίσκεται, πάνω στον λόφο Каменяк (Κάμενιακ), σε υψόμετρο 470 μέτρων, κοντά στο χωριό Горна крепост (Γκόρνα κρέποστ – Άνω κάστρο) και στην διοικητική περιφέρεια της πόλης Кърджали (Κάρντζαλι). Παλαιότερα ήταν γνωστό και με το Τουρκικό όνομα dj'in tepesi (Ντζίν τεπεσί - Βουνό των πνευμάτων). Ολόκληρη η πόλη είναι σκαλισμένη στα βράχια καθιστώντας την ένα από τα πιο επιβλητικά αρχαία μεγαλιθικά μνημεία.

Η ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή χρονολογείται από το 5000 π.Χ. Υπάρχουν επίσης ευρήματα από την Εποχή του Χαλκού, ενώ τα παλαιότερα κεραμικά που έχουν βρεθεί ανάγονται από τους αρχαιολόγους στην Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου. Της ίδιας περιόδου με τα κεραμικά είναι και ο εντυπωσιακός κυκλικός βωμός του Διονύσου.

Θεωρείται πως εδώ ήταν μια από τις πρωτεύουσες - έδρες των Θρακών βασιλέων της φυλής των Οδρυσών, Τήρη και Σιτάλκη, πατέρα και γιου αντίστοιχα, χωρίς όμως να υπάρχει ταυτοποίηση μέχρι σήμερα.

Την Ρωμαϊκή περίοδο χτίστηκε ένα τεράστιο πολυόροφο παλάτι, το οποίο υπολογίζεται ότι είχε 3 με 4 ορόφους και γύρω στα 40 δωμάτια, γύρω από το οποίο ανεγέρθηκαν εντυπωσιακά προστατευτικά τείχη. Γύρω στο 378 οι Γότθοι κατέστρεψαν την πόλη.

Στις 10 Σεπτεμβρίου του 2005 βρέθηκε στην κορυφή του λόφου ένας άμβωνας, μοναδικός στο είδος του στην Βουλγαρία, ο οποίος πιθανότατα είχε κτιστεί γύρω στον 4ο αιώνα μ.Χ. ή στις αρχές του 5ου αιώνα, κατά την περίοδο της βασιλείας του Αυτοκράτορα της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Ονωρίου (395-423). Η περίοδος συμπίπτει με την περίοδο εκχριστιανισμού των Θρακών. Στις αρχές του 5ου αιώνα η περιοχή μετατράπηκε σε επισκοπικό κέντρο. Μάλιστα, κατά την διάρκεια των ανασκαφών έχουν βρεθεί ένας παλαιστινιακός σταυρός και κομματάκια από το τίμιο ξύλο, τα οποία σήμερα φυλάσσονται και εκθέτονται στο ορθόδοξο κέντρο της Κοίμησης της Θεοτόκου στην περιοχή του Гледка (Γκλέντκα) του Хасково (Χάσκοβο).

Τα κτίσματα στο λόφο υπέστησαν πιθανότατα μεγάλες καταστροφές κατά τις επιδρομές βαρβάρων στα τέλη του 12ου αιώνα. Κατά την διάρκεια του 13ου αιώνα αναφέρεται από τον βυζαντινό ιστορικό Γεώργιο Ακροπολίτη ως "Περπερικόν" ή "Περπεράκιον". Κατά την διάρκεια του 14ου αιώνα αναφέρεται σε έγγραφα του Ιωάννη Κατακουζηνού ως "Πόλις του Υπερπερακίου".

Με βάση τους Βούλγαρους αρχαιολόγους, ήταν το Περπερικόν το μαντείο όπου ο Μέγας Αλέξανδρος έμαθε για το μέλλον της εκστρατείας του εναντίων των Περσών και ήταν, επίσης, εδώ το μαντείο όπου ο πατέρας του Οκταβιανού Αύγουστου έμαθε ότι ο γιός του θα κατακτήσει τον κόσμο και θα ιδρύσει μία αυτοκρατορία. Βέβαια η Ελληνική εκδοχή θέλει το μαντείο που έδωσε τους δύο αυτούς χρησμούς να είναι στο Φαλακρόν Όρος.

http://klearchosguidetothegalaxy.blogspot.gr/2008/11/blog-post_20.html

Βυζαντινές μολυβδοσφραγίδες στο Περπερικόν

Μέσα από την ανακάλυψη ήρθε στο φως και ένας άγνωστος μέχρι σήμερα αρχιεπίσκοπος του Βυζαντίου

Σφραγίδες με το όνομα ενός αρχιεπισκόπου του Βυζαντίου, που η ύπαρξή του αγνοούνταν ως σήμερα, έφερε στο φως βούλγαρος αρχαιολόγος που πραγματοποιεί ανασκαφές στην αρχαία πόλη της Θράκης Περπερικόν στη Ροδόπη. Οι μολυβδοσφραγίδες ανήκαν στον αρχιεπίσκοπο Κωνσταντίνο και βρέθηκαν σε ένα κτίριο μαζί με βυζαντινά νομίσματα της εποχής του αυτοκράτορα Ιωάννη Τσιμισκή (969 - 976), του Βασίλειου Β΄ Βουλγαροκτόνου (976 - 1025) και του Κωνσταντίνου Η΄ (1025 - 1028), δηλαδή χρονολογούνται από τα τέλη του 10ου ως και στις αρχές του 11ου αιώνα, καθώς και από το δεύτερο μισό του 12ου αιώνα.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Νικολάι Οβτσάροφ, επικεφαλής των αρχαιολογικών ερευνών τα τελευταία χρόνια στο Περπερικόν, τα ευρήματα αυτά έρχονται να συμπληρώσουν την εικόνα μιας πόλης, που ήταν σημαντικό αστικό κέντρο και στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και όχι μόνον στην αρχαιότητα. Οπως ο ίδιος λέει, πρόκειται μάλιστα για μία ακόμη απόδειξη ότι από τον 4ο έως τον 14ο αιώνα η πόλη ήταν ένα ισχυρό χριστιανικό κέντρο, που διέθετε σφραγίδες τόσο βασιλικές όσο και επισκόπων.

Το Περπερικόν (ή Υπερπεράκιον ή Περπεράκιον σύμφωνα με διάφορα βυζαντινά κείμενα) βρίσκεται πλησίον των ελληνοβουλγαρικών συνόρων πάνω σε λόφο ύψους 470 μέτρων και ολόκληρη η αρχαία πόλη είναι σκαλισμένη στα βράχια δημιουργώντας ένα επιβλητικό μεγαλιθικό μνημείο. Η ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή χρονολογείται από το 5000 π.Χ., υπάρχουν ευρήματα από την Εποχή του Χαλκού και την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου. Εδώ εξάλλου θεωρείται, πως βρισκόταν μία από τις πρωτεύουσες των θρακών βασιλέων της φυλής των Οδρυσών, Τήρη και Σιτάλκη.

Να σημειωθεί ότι στην κορυφή του λόφου έχει βρεθεί ένας άμβωνας, ο οποίος πιθανότατα είχε κτιστεί περί τον 4ο ή στις αρχές του 5^ου μ.Χ. αιώνα, περίοδο συμπίπτει με την εποχή εκχριστιανισμού των Θρακών. Αλλωστε από τις αρχές του 5ου αιώνα η πόλη ήταν επισκοπικό κέντρο. Αυτής της εποχής είναι και ένας παλαιστινιακός σταυρός και κομματάκια από το τίμιο ξύλο, που έχουν βρεθεί παλαιότερα στην περιοχή.

Η ομάδα του Οβτσάροφ έχει επίκεντρο των ανασκαφών της εφέτος το ανατολικό τμήμα της πόλης και την ακρόπολή της, όπως λέει όμως ο ίδιος για την πλήρη αποκατάσταση και τη συντήρηση του χώρου θα απαιτηθούν περί τα τρία χρόνια. Οι αρχαιολόγοι συνεχίζουν επίσης της εργασίες για την αποκάλυψη των τειχών του φρουρίου, που σώζονται ως και 3 μέτρα σε ύψος.

http://www.tovima.gr/culture/article/?aid=415303

Συνέντευξη του Βουλγάρου αρχαιολόγου 

Νικολάι Οβτσάροφ

Εδώ και 10 χρόνια η ομάδα του σημαντικού Βουλγάρου αρχαιολόγου Νικολάι Οβτσάροφ διεξάγει έρευνες της ιεράς για τους Θράκες πόλης του Περπερικού στην Ανατολική Ροδόπη. Σε μια πρόσφατη συνέντευξη Τύπου στη Σόφια, ο καθηγητής Οβτσάροφ ανέφερε τα εξής για τις έρευνες.

"Το Περπερικόν, όπως απέδειξαν οι δεκάχρονες ανασκαφές μας, έχει μακροχρόνια ιστορία, η οποία ξεκινάει πριν από 7 χιλιετίες. Αρχίζει στην ύστερη λίθινη και πρώιμη χάλκινη εποχή, δηλαδή την 5-4 χιλιετία προ Χριστού και συνεχίζεται μέχρι το 1361 όταν, ύστερα από μια σκληρή πολιορκία, η πόλη κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς Τούρκους. Βέβαια, όλες οι περίοδοι δεν έχουν την ίδια σημασία και δεν γνώρισαν την ίδια ανάπτυξη. Την ύστερη λίθινη και πρώιμη χάλκινη εποχή το Περπερικόν αποτελούσε ένα απλό ιερό, χωρίς οικίες, καθώς οι άνθρωποι που ζούσαν τότε δεν είχαν τα αναγκαία εργαλεία για να σκάψουν τους βράχους και να κτίσουν κτίρια. Ο πρώτος λοιπόν, ας τον πούμε έτσι, "χρυσός αιώνας" στην ιστορία του Περπερικού ήταν κατά την Μπρούτζινη εποχή, δηλαδή από τον 15 ως τον 11 αιώνα π.Χ., όταν έγινε το μεγαλύτερο ιερό της Βαλκανικής χερσονήσου".

"Το περασμένο έτος ανακαλύψαμε ολόκληρο σύστημα βωμών στους βράχους που θα συνεχίσουμε να ανασκάβουμε, βρήκαμε και τεχνήματα που μαρτυρούν για τις ιερουργίες που τελούνταν εκεί και για την ανάπτυξη της μεταλλουργίας εκείνη την εποχή", συνεχίζει ο κ. Οβτσάροφ. "Η δεύτερη κορυφή στην ιστορία του ήταν κατά την ρωμαϊκή εποχή, από τον 3 μέχρι τον 5 αιώνα όταν πια το Περπερικόν υπήρξε ιερή πόλη με αναπτυγμένο οδικό σύστημα, διοικητικά κτίρια και ναούς. Η ανάπτυξή του συνδέεται με την εξόρυξη χρυσού από τα κοντινά χρυσωρυχεία. Βέβαια δεν θέλω να υποτιμήσω και τη μεσαιωνική περίοδο: από τον 12 ως τον 14 αιώνα το Περπερικόν αποτελούσε επισκοπικό κέντρο, μια σημαντική πόλη με κάστρο, για την οποία πολεμούσαν η Βουλγαρία και το Βυζάντιο, όπως προκύπτει από τα ιστορικά έγγραφα".

Ποια είναι η μοναδικότητα του Περπερικού;

"Για πολλούς λόγους το Περπερικόν είναι μοναδικό. Πρώτα, γιατί εκεί παρουσιάζονται 5-6 ιστορικές εποχές και η καθεμία έχει τα δικά της μνημεία. Οπότε δυσκολεύομαι να σας απαντήσω με δυο λόγια. Είναι πολύ σημαντικό, για παράδειγμα, ότι εκεί αναζητούμε το ιερό του Διονυσίου• ήδη βρήκαμε όλο το σύστημα βωμών που περιγράφονται από τους αρχαίους συγγραφείς. Εκεί βρέθηκε επίσης και η παλαιότερη εκκλησία από τα τέλη του 4ου αι., από την οποία άρχισε ο εκχριστιανισμός των Θρακών στη Ροδόπη. Είναι αρκετά τα σημαντικά σημεία που θα μπορούσαν να αναφερθούν για το Περπερικόν και που το κάνουν όντως μια μοναδική πόλη".

Η ιερά πόλη και οι έρευνές της παρουσιάστηκαν πλατιά όχι μόνο από τα βουλγαρικά, αλλά και από τα ξένα ΜΜΕ. Ακόμα το 2000 το CNN μετέδωσε το πρώτο του ρεπορτάζ για το Περπερικόν. Στις εκπομπές τους τα περασμένα χρόνια το Euronews και το RTL επίσης αφιέρωσαν θέση στις ανακαλύψεις στο Περπερικόν και σε άλλα μέρη της Ανατολικής Ροδόπης, επισημαίνει ο Νικολάι Οβτσάροφ. Πριν τρία χρόνια το ευρωπαϊκό πολιτιστικό κανάλι ARTE γύρισε γι’ αυτά τα αξιοθέατα υπέροχη, κατά τα λόγια του, πενηντάλεπτη ταινία που μεταδόθηκε επανειλημμένα. Έγκυρες ξένες εφημερίδες επίσης δημοσίευσαν κείμενα για τα αρχαιολογικά ευρήματα στην περιοχή. Εξαιρετική αναγνώριση αποτέλεσε η συμπερίληψη του Περπερικού στον κατάλογο των 50 ιερών τόπων στο βιβλίο του Βρετανού συγγραφέα Philip Carr-Gomm "Οι ιεροί τόποι στον κόσμο: από το Στόουνχεντζ μέχρι το Σαντιάγκο ντε Κομποστέλα".

Πέρυσι στο Περπερικόν ξεκίνησε ευρωπαϊκό σχέδιο στο πλαίσιο του προγράμματος PHARE. Με κονδύλια του προγράμματος πραγματοποιήθηκε εκσκαφή βάθους 30 μέτρων στους βράχους για την κατασκευή Κέντρου Επισκεπτών, αναστηλώθηκε το ανατολικό τείχος του μεσαιωνικού κάστρου. Έτοιμο να υποδεχθεί επισκέπτες είναι και το μεσαιωνικό κέντρο κάτω από το Περπερικόν, όπου κάποτε λειτουργούσαν τρεις εκκλησίες.

"Δυστυχώς, από το Δεκέμβριο τα κονδύλια για το σχέδιο είναι παγωμένα", ανέφερε ο Νικολάι Οβτσάροφ. "Εννοείται, η κυβέρνηση ασφαλώς έχει τους λόγους της με φόντο την κρίση στη χώρα. Αναμένω κατά το Νέο έτος το ξεπάγωμα των κονδυλίων", είπε ο αρχαιολόγος. "Έτσι μέχρι τα τέλη του τρέχοντος έτους μπορεί να αποπερατωθεί η οικοδόμηση του Κέντρου Επισκεπτών. Εντωμεταξύ, μόνο την 1 Ιανουαρίου περίπου 1200 τουρίστες επισκέφθηκαν το Περπερικόν. Το ήπιο κλίμα στην Ανατολική Ροδόπη προσελκύει εδώ τουρίστες από τις αρχές Μαρτίου μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου", επισήμανε ο Νικολάι Οβτσάροφ.

Μετάφραση: Αλεξέι Σταμπολώβ 1/7/10 

http://bnr.bg/el/post/100100738/-