Στην σημερινή ελληνική πραγματικότητα μπορεί κάποιος να συναντήσει τα πάντα. Από φανατικούς θαυμαστές του προέδρου Πούτιν, θρησκόληπτους ...προφητειολόγους και ημιμαθείς τσαρλατάνους, σταλινικά απολιθώματα, νεο-αριστερούς της αρπαχτής, μέχρι απωθητικούς αφελείς, οπαδούς ενός χυδαίου φιλοαμερικανισμού και εξ ίσου γλοιώδους φιλοευρωπαϊσμού. Εκείνο πάντως που με εντυπωσιάζει είναι οι ιδεολογικοί σαλταδορισμοί ορισμένων στρατευμένων κονδυλοφόρων, που μεταπηδούν από το ένα άκρο του ιδεολογικο-πολιτικού φάσματος στο ακριβώς αντίθετο με απίστευτη ελαφρότητα και προκλητικό θράσος. Μια τέτοια περίπτωση υπέπεσε στην αντίληψή μου και ομολογώ ότι εξοργίστηκα αφάνταστα, διότι αναφέρθηκε σε ένα θέμα το οποίο έτυχε να γνωρίζω με λεπτομέρειες. Κατανοώ τα συμπλέγματα της παλαιάς αρθρογράφου των "πολιτιστικών" του ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ αλλά αντί να ασχολείται με θέματα που δεν κατανοεί γράφοντας εξυπνάδες σε νεοφιλελεύθερες ιστοσελίδες, μήπως θα ήταν προτιμότερο να ασχοληθεί με συνταγές μαγειρικής; Η παλιά συντρόφισσά της, η κυρά Θεανώ Φωτίου κάτι ήξερε και ασχολείται με τα γεμιστά αντί να αρθρογραφεί...
ΔΕΕ
Το κιτς της Νεμέας και ο Ανώτατος Άρχων
Αντιγόνη Καρατάσου
Εκτός τόπου, εκτός χρόνου και καθ’ υπερβολήν. Αυτός είναι ο ορισμός του Ουμπέρτο Εκο (Σημείωση ΔΕΕ: Εμ, βέβαια χωρίς κάποιο τσιτάτο του μακαρίτη συντρόφου Ουμπέρτο, πώς θα μας πάρουν στα σοβαρά;) για το κιτς. Ορισμός ακριβής, ο οποίος μας βγάζει όλους από τον κόπο να αναλύουμε με χιλιάδες λέξεις την κάθε περίπτωση.
Η «αναβίωση» των αρχαίων αγώνων της Νεμέας (η λέξη αναβίωση χρειάζεται στην περίπτωσή μας πάρα πολλά εισαγωγικά) εκπληρώνει και τους τρεις όρους: εκτός τόπου (στον αρχαιολογικό χώρο της Νεμέας, βεβαίως, αλλά όχι στην ζωντανή αρχαία Νεμέα, στη σημερινή, όπου τα πάντα έχουν προ αιώνων σβήσει) εκτός χρόνου, αιώνες δηλαδή μετά την αυθεντική τέλεση των αθλημάτων και καθ’ υπερβολήν.
Οι αρχαίοι Έλληνες δεν έκαναν αγώνες μόνο για λόγους συναγωνισμού ή άμιλλας, όπως θέλουμε ας το πούμε, ούτε μόνο για λόγους άσκησης. Η τέλεση των αγώνων ήταν μέρος της μετάβασης προς τη Δημοκρατία. Τους πήραν από τις περίκλειστες αυλές των Περσών βασιλέων, όπου διεξάγονταν για δική τους τέρψη και απόλαυση και τους έδωσαν στον Δήμο.
(Σημ. ΔΕΕ: Μα πόσο ημιμαθής και γελοίος μπορεί να είναι κάποιος ή κάποια γράφοντας τέτοιες ουρανομήκεις σαχλαμάρες; Θα μου πείτε, πρώην κνίτισσα είναι, δικαιολογείται. Πιθανόν, διότι όταν συνδυάζεται η βλακεία με την κτηνώδη άγνοια τα πάντα είναι δυνατά! Ώστε "από τις περίκλειστες αυλές των Περσών βασιλέων" πήραν οι αρχαίοι Έλληνες τους αθλητικούς αγώνες! Έλεος!).
Τους έκαναν κοινό κτήμα όλων των πολιτών. (Μη μας μπερδεύει η απαγόρευση συμμετοχής ή παρακολούθησης από τις γυναίκες. Δεν θεωρούνταν πολίτες. Προς αποκατάσταση της αλήθειας όμως, πρέπει να πούμε ότι υπήρχαν και αγώνες στις οποίες μετείχαν μόνο νεαρές κοπέλες).
(Σημ. ΔΕΕ: Μα πόσο ημιμαθής και γελοίος μπορεί να είναι κάποιος ή κάποια γράφοντας τέτοιες ουρανομήκεις σαχλαμάρες; Θα μου πείτε, πρώην κνίτισσα είναι, δικαιολογείται. Πιθανόν, διότι όταν συνδυάζεται η βλακεία με την κτηνώδη άγνοια τα πάντα είναι δυνατά! Ώστε "από τις περίκλειστες αυλές των Περσών βασιλέων" πήραν οι αρχαίοι Έλληνες τους αθλητικούς αγώνες! Έλεος!).
Τους έκαναν κοινό κτήμα όλων των πολιτών. (Μη μας μπερδεύει η απαγόρευση συμμετοχής ή παρακολούθησης από τις γυναίκες. Δεν θεωρούνταν πολίτες. Προς αποκατάσταση της αλήθειας όμως, πρέπει να πούμε ότι υπήρχαν και αγώνες στις οποίες μετείχαν μόνο νεαρές κοπέλες).
Στη συνέχεια, οι αθλητικοί αγώνες έλαβαν σιγά-σιγά πανελλήνιο χαρακτήρα, ήταν τιμή να παίρνεις μέρος σε αυτούς και κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών αγώνων ιδίως υπήρχε εκεχειρία. Μέρες και μέρες παύσης των μαχών, ώστε να περάσουν χωρίς κίνδυνο οι αθλητές και οι συνοδοί τους.
Όλοι οι αγώνες κατά την αρχαιότητα ήταν συνδεδεμένοι με κάποιον από τους 12 θεούς του οποίου ιερό υπήρχε στους τόπους τέλεσης. Ολοι είχαν τελετουργίες αλλά και κανόνες προετοιμασίας και ευ αγωνίζεσθαι. Δεν πήγαιναν κάποιοι νέοι να αγωνιστούν χωρίς προετοιμασία, χωρίς παρακολούθηση, χωρίς θυσία προς τον θεό και ποιος ξέρει τι άλλο. Το γεγονός ότι είχαν ως ανταμοιβή έναν τίτλο και ένα στεφάνι -από δάφνη, από ελιά, από σέλινο- τους έκανε ακόμα πιο σημαντικούς. Αν και, δεν ήταν ακριβώς έτσι. Οι νικητές έπαιρναν πλούσια δώρα και άλλα πολλά- όμως δεν είναι της παρούσης.
Το να μαζεύεις μια φορά τον χρόνο κάποιους νέους σε έναν αρχαιολογικό χώρο και να τους βάζεις να κάνουν αθλήματα, σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει αναβίωση αγώνων. Δεν τίθεται θέμα πως σήμερα οι ανάλογες τελετουργίες δεν θα είχαν κανένα νόημα. Ωστόσο, αρχαίοι αγώνες δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση χλαμύδες- στεφάνια- ξυπολησιά και ό,τι άλλο κατέβασε ο νους των διοργανωτών. Σημαίνει να επεξηγείται το συγκεκριμένο πλαίσιο, να ενημερώνονται οι συμμετέχοντες για την αρχαιότητα, να κάνουν ειδική αναφορά σε έργα που έχουν μείνει, όπως αρχαία αγγεία και αγάλματα, να παρακολουθούν οι ενδιαφερόμενοι εκπαιδευτικά προγράμματα επιστημονικά, στηριγμένα στις αρχαίες πηγές. Το αν, ως κορύφωση αυτής της γνώσης, οδηγήσει σε κάποια αναπαράσταση αρχαίου αθλήματος είναι εντελώς διαφορετικό από την εμπρόθετη επανάληψη πολλών αθλημάτων όπως φανταζόμαστε ότι τα εκτελούσαν οι αρχαίοι.
Τι είδαμε λοιπόν στη Νεμέα; Χλαμύδες σε άσπρο αλλά και σε μαύρο, κίτρινο και βεραμάν, με ζώνες- κορδόνια. Με μακό φανελάκια από κάτω, ακόμα και με αθλητικά κόκκινα κολάν. Αγόρια ανυπόδητα, αλλά με ρολόγια στα χέρια. Φυτά (ή λαχανικά;) σαν στεφάνια στα κεφάλια. Ασπίδες με απίστευτα άσχετες παραστάσεις (κορινθιακός κόκορας, τρία άκρα Σικελίας, αστέρι Αιγών κ.α.). Πολεμιστο-δρομείς με τραγικές περικεφαλαίες να παρουσιάζουν όπλα- παρουσίαζαν όλα οι αρχαίοι;
Και μέσα σε όλα αυτά τα απίστευτα, τον Ανώτατο Αρχοντα Πάκη να συγχαίρει τους διοργανωτές. Αντί να τα κάνει όλα λαμπόγυαλο. Λεκτικώς έστω.
Μετά από αυτή την συμπεριφορά του προέδρου της καρδιάς μας, να συγχαρούμε κι εμείς με τη σειρά μας:
Την εθνική επιτροπή της Ελλάδας για την UNESCO
Το υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού,
Το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού
Το Ιδρυμα Ολυμπιακής Εκεχειρίας
Την περιφέρεια Πελοποννήσου
Την ΕΡΤ
Και όποιον άλλον υπήρξε χορηγός της εκδήλωσης.
Στο υπουργείο Πολιτισμού, μάλιστα, αξίζουν διπλά συγχαρητήρια. Διότι και το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο έδωσε άδεια να γίνει αυτό το πανηγύρι.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΔΕΕ
Μετά από όλα αυτά τα σοβαροφανή της συντρόφισσας Καρατάσου που όλα τα βρήκε στραβά, ανάποδα και κακόγουστα, θεωρώ υποχρέωσή μου να θέσω τα πράγματα στις σωστές τους διαστάσεις, μια και η αναβίωση των Νέμεων αγώνων είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση στην οποία συμμετέχουν προσωπικότητες διεθνούς εμβέλειας και κύρους, αλλά όχι δημοσιογραφούντες και σούργελα με σταλινικά απωθημένα. Αξίζει να σημειωθεί ότι μέλος του Συλλόγου για την Αναβίωση των Νεμέων Αγώνων ήταν και ο Ουμπέρτο Έκο! Οπότε δικαιούμαι να αναφωνήσω: Που πας βρε Καρατάσου!
ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Σύλλογος για την Αναβίωση των Νεμέων Αγώνων
Πάνος Βαλαβάνης – Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών
Ευάγγελος Βενιζέλος – πρώην Υπουργός Πολιτισμού Ελλάδος
Κωνσταντίνος Γεωργιάδης – Καθηγητής Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
Νικόλαος Γκατζογιάννης – Συγγραφεύς
Άγγελος Δεληβορριάς – Διευθυντής Μουσείου Μπενάκη
Ουμπέρτο Έκο – Συγγραφεύς, Καθηγητής Πανεπιστημίου Μπολώνιας
Μίκης Θεοδωράκης – Μουσικοσυνθέτης
Κιπ Κέινο – Χρυσός Ολυμπιονίκης, Μέλος Δ.Ο.Ε.
Έντμουντ Κίλι – Συγγραφεύς – Μεταφραστής, Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Πρίνστον
Ηλίας Κλης – τ. Πρεσβευτής της Ελλάδος στο Παρίσι και στη Μόσχα
Ισίδωρος Κούβελος – Πρόεδρος Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας
Καίτη Κυριακοπούλου – Πρόεδρος Δ.Σ. Ομίλου Ηλιοπούλου-Κυριακοπούλου
Μίνως Ξ. Κυριακού – τ. Πρόεδρος Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας, Μέλος Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής
Χέλμουτ Κυριέλεις – Ομότιμος Πρόεδρος Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου
Θάνος Μικρούτσικος – Μουσικοσυνθέτης – πρώην Υπουργός Πολιτισμού Ελλάδος
Ρόμπερτ Μπέρνταλ – Ομότιμος Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϋ
Ρόμπερτ Μπιρζενώ – Ομότιμος Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϋ
Σεργκέι Μπούμπκα – Χρυσός Ολυμπιονίκης, Μέλος Δ.Ο.Ε.
Τζων Μπραδήμας – Ομότιμος Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης
Θωμάς Νάιλς – πρώην Πρεσβευτής των Η.Π.Α. στην Ελλάδα
Βόλφγκανγκ Ντέκερ – Ομότιμος Καθηγητής της Ιστορίας του Αθλητισμού, Κολωνία
Νίκολας Μπ. Ντερκς – Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϋ
Θεόδωρος Πάγκαλος – πρώην Υπουργός Πολιτισμού Ελλάδος
Έλσα Παπαδημητρίου – πρώην Μέλος Βουλής των Ελλήνων
Ελισάβετ Παπαζώη – πρώην Υπουργός Πολιτισμού Ελλάδος
Θεόδωρος Παπαλεξόπουλος – Αντιπρόεδρος Δ.Σ. Τσιμέντων ΤΙΤΑΝ
Αναστάσιος Παπαληγούρας – πρώην Μέλος Βουλής των Ελλήνων
Κωνσταντίνος Α. Τασούλας – τέως Υπουργός Πολιτισμού Ελλάδος
Ρέιφερ Τζόνσον – Χρυσός Ολυμπιονίκης
Γουάι Έι Τιτλ - Εθνική Επετηρίδα Ποδοσφαίρου, Η.Π.Α.
Νταϊάν Φάινσταϊν – Μέλος Γερουσίας Η.Π.Α.
Βασίλης Φουρλής – Επιχειρηματίας
Βαγγέλης Χρόνης – Γενικός Διευθυντής, Όμιλος Επιχειρήσεων Λάτση
Περισσότερες λεπτομέρειες υπάρχουν στην ιστοσελίδα του Συλλόγου εδώ: http://nemeangames.org/el/about-us-contact/about-us.html
όπου υπάρχει και το ενδιαφέρον κείμενο του σπουδαίου αρχαιολόγου Στέφανου Μίλερ, το οποίο και παραθέτω:
ΓΙΑΤΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΩ ΤΟ
ΣΥΛΛΟΓΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΙΩΣΗ ΤΩΝ ΝΕΜΕΩΝ ΑΓΩΝΩΝ
Η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα μπορεί να θεωρηθεί προφανής. Είμαι ο αρχαιολόγος που ανάσκαψε από το 1973 και μετά το αρχαίο Στάδιο της Νεμέας. Όμως δεν είχα ποτέ στόχο να αναβιώσω τους αρχαίους αγώνες σ’ αυτό το Στάδιο. Αυτό που ήθελα ήταν να ανακαλύψω όσο γίνεται περισσότερα γύρω από την ιστορία των αθλητικών αγώνων που διεξήχθησαν στη Νεμέα. Και ήθελα να μοιραστώ αυτή τη γνώση με όσο το δυνατό ευρύτερο κοινό και στον ακαδημαïκό χώρο και στην κοινωνία γενικότερα. Δεν είχα ποτέ ονειρευθεί ότι θα έβλεπα αληθινά σύννεφα σκόνης από ζωντανά πόδια δρομέων στο στίβο, ή ότι θα άκουγα το βουητό χιλιάδων θεατών καθισμένων στα αρχαία αναχώματα.
Αυτό το όραμα δεν ήταν δικό μου, αλλά των κατοίκων της Νεμέας. Ήταν η δικιά τους φαντασία που ξεκίνησε τη προσπάθεια αναβίωσης των Νεμέων αγώνων. Όπως λοιπόν σκεπτόμουν την ιδέα τους, μου φάνηκε σαν φυσική απόληξη των δικών μου σκοπών να μοιραστώ τις ανακαλύψεις μου. Καθώς όμως η ιδέα άρχισε να ωριμάζει, και θετικές αντιδράσεις στην ιδέα της αναβίωσης των Νεμέων αγώνων έρχονταν απ’ όλο το κόσμο, συνειδητοποίησα ότι κάτι περισσότερο θα μπορούσε να κερδηθεί μ’αυτή τη προσπάθεια από την απλή διάδοση της γνώσης.
Πολλοί από μας που πιστεύουν στα ιδανικά του Ολυμπισμού έχουν απογοητευθεί από ορισμένες εξελίξεις στις νεώτερες Ολυμπιάδες. Δεν μπορούμε να συμμετάσχουμε στους αγώνες αυτούς γιατί απευθύνονται αποκλειστικά στους καλύτερους αθλητές. Επίσης η εμπορική αξία αυτών των αγώνων φαίνεται μερικές φορές να αναιρεί τους θεμελιώδεις στόχους τους.
Την 1η Ιουνίου 1996 μιά διαφορετική ιδέα πήρε σάρκα και οστά. Ο κόσμος ήρθε στην Νεμέα και περπάτησε από το αρχαίο αποδυτήριο μέσα στη θολωτή στοά και από ‘κει στο στίβο. Σχεδόν 700 άνθρωποι από 29 διαφορετικές χώρες, ήρθαν σε άμεση επαφή με την Ολυμπιακή Ιδέα, όταν έβαλαν τα γυμνά τους πόδια στις εγκοπές της αρχαίας αφετηρίας και έτρεξαν στον αρχαίο στίβο. Έτσι πέρασαν από τον 20ο αιώνα στο 4ο αιώνα π.Χ., και έφυγαν στο τέλος της ημέρας με αρχαία σκόνη στα πόδια τους.
Ντυμένοι όλοι το ίδιο με αρχαίους χιτώνες, αναγνώρισαν όχι μόνο την κοινή τους ανθρώπινη υπόσταση, αλλά και την ανάγκη να γνωρίσουν τους εαυτούς τους γνωρίζοντας την ιστοριά τους. Και το έργο μου στη Νεμέα απέκτησε μιά σημασία πολύ μεγαλύτερη από την εκπλήρωση των επιστημονικών στόχων που είχα αρχικά θέσει. Η δυνατότητα να γιορτάζουμε την ανθρώπινη φύση μας κάθε τέσσερα χρόνια στον αρχαίο στίβο έγινε μεγαλύτερη. Πράγματι, η Πέμπτη Νεμεάδα της 23ης Ιουνίου 2012 πλησιάζει.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα πάνε στην Αγγλία του χρόνου, στη Βραζιλία τέσσερα χρόνια μετά, με τις αποσκευές τους βαριά φορτωμένες στα πολλά ταξίδια, που πραγματοποίησαν από το1896 και μετά. τον περασμένο αιώνα. Αλλά οι Νέμεοι Αγώνες θα παραμείνουν στη Νεμέα. Ίσως για όλους εμάς η Ολυμπιακή Ιδέα θα συνεχίζει να πηγάζει από τη γή που τη γέννησε.
Στέφανος Γ. Μίλλερ
30/7/2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Δεν γίνονται δεκτά σχόλια σε greeklish