Ο τύμβος Καστά στην Αμφίπολη
To κομμάτι που λείπει από τον Διόδωρο τον Σικελιώτη,
μπορεί να λύνει το μυστήριο της Αμφίπολης
Τι υποστηρίζουν οι εκδόσεις
του Πανεπιστήμιου του Χάρβαρντ
Η Αμφίπολη έχει ήδη αλλάξει τα δεδομένα. Οι καρυάτιδες δημιούργημα της κλασικής Ελλάδας, πάνω σε έναν μακεδονικό τάφο, κάνουν ήδη το μνημείο μοναδικό δημιουργώντας νέα δεδομένα.
Ας δούμε επιγραμματικά κάποια στοιχεία που βοηθούν να καταλάβουμε τι έχουν βρει ως τώρα στην Αμφίπολη.
Όσον αφορά την Αρχαιολογία:
1) Ο συνδυασμός καρυάτιδων (κλασική Ελλάδα) και Σφιγγών (αιγυπτιακές ρίζες) σε ένα μακεδονικό τάφο δείχνει πως μιλάμε για μία πρωτοφανή ανακάλυψη, που όμοια της δεν υπάρχει. Σίγουρα αυτός ή αυτοί που έχουν ταφεί δεν περιορίζονται στα όρια της Μακεδονίας, καθώς τα τρία αυτά στοιχεία φωτογραφίζουν πρόσωπο ή πρόσωπα που μπορεί να ξεπερνούν ακόμα και τα όρια της Ελλάδας.
2) Το μέγεθος του τύμβου είναι μοναδικό. Η δομή του επίσης πρωτοφανής με τρεις προθαλάμους, στοιχείο που δεν έχουμε συναντήσει ξανά.
3) Η σφράγιση του είναι και αυτή πρώτη φορά που την συναντάμε, καθώς μέχρι τώρα έχουμε ήδη δει 6 «εμπόδια» αποφυγής της σύλησης του. (περίβολος, πρώτος τοίχος σφράγισης μπροστά από τις Σφίγγες, επιχωμάτωση πρώτου προθαλάμου, δεύτερος τοίχος σφράγισης, δεύτερη επιχωμάτωση, τρίτος προθάλαμος). Τόσο οι Σφίγγες, όσο και οι καρυάτιδες με την κίνηση τους συμβολίζουν πως απαγορεύουν την είσοδο.
Όσον αφορά την ιστορία:
Ο ισχυρισμός των περισσότερων ιστορικών που αποκλείουν το ένα ή το άλλο σπουδαίο πρόσωπο να είναι θαμμένο στην Αμφίπολη, στηρίζεται στο γεγονός ότι δεν υπάρχουν πηγές που να λένε για μεταφορά κάποιου τέτοιου ιστορικού προσώπου στην συγκεκριμένη πόλη. Το γεγονός όμως ότι ο τάφος αυτός είναι τόσο μεγαλοπρεπής μας βάζει σε υποψίες πως όποιος και να ήταν ο υποψήφιος ένοικος θα υπήρχε μία αναφορά, από την στιγμή που κατασκευάστηκε τέτοιο μνημείο. Όλα τα πιθανά πρόσωπα που έχουν ακουστεί ότι μπορεί να είναι εντός του τύμβου, θα ήταν άξια αναφοράς από τους ιστορικούς της εποχής. Αυτή όμως δεν υπάρχει για κανέναν. Το γεγονός ότι ένα τόσο σημαντικό ταφικό μνημείο δεν αναφέρεται πουθενά από τις πηγές της εποχής , μας βάζει σε υποψίες για δύο πράγματα: Είτε ήθελε κάποιος να μείνει κρυφή η ταφή, είτε έχει χαθεί η πηγή.
Αν ο τάφος είναι τόσο σημαντικός, όπως φαίνεται ότι είναι (όποιος και αν είναι θαμμένος) δεν θα έπρεπε να υπάρχει κάποια ιστορική πηγή που να τον αναφέρει; Δεν υπάρχει καμία. Ούτε ο Παυσανίας, ούτε ο Διόδωρος ο Σικελιώτης, ούτε το Πάριο χρονικό, αναφέρονται σε τάφο στην Αμφίπολη, παρ ότι φαίνεται ότι έχουν πολύ καλή πληροφόρηση για την εποχή εκείνη.
Άρα όποιος και να είχε ταφεί εκεί, είτε ήθελαν να το κρατήσουν μυστικό, είτε έσβησαν τις πηγές για να μην μαθευτεί. Σε αυτό το σημείο ίσως είναι κλειδί η αναφορά του Διόδωρου του Σικελιώτη.
Ο Περδίκκας στην εκστρατεία που έκανε για να κλέψει το πτώμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ηττήθηκε κατά κράτος από τον Πτολεμαίο τον Σωτήρα, που είχε κλέψει στην Συρία τον Μέγα Αλέξανδρο. Λίγους μήνες μετά ο Αντίπατρος ορίσθηκε αντιβασιλέας. Έκανε σύσκεψη στον Τριπαράδεισο (321 π.Χ.) ώστε να σταματήσουν οι διαφορές των διαδόχων και εκεί λέει ο Σικελιώτης πως αποφασίστηκε η μετάβαση των βασιλέων στην Μακεδονία. Στην σύσκεψη συμμετείχε και ο Πτολεμαίος ο οποίος είχε την σορό του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
«Antipater himself with the kings and his own army went on into Macedonia in order to restore the kings to their native land» λέει το κείμενο.
Η μετάφραση από τις εκδόσεις Loeb, του Χάρβαρντ αναφέρει με την υποσημείωση 29 πως στο συγκεκριμένο σημείο λείπει σημαντικό κομμάτι: «29 There appears to be a lacuna of considerable length at about this point».
Γιατί χάθηκε αυτό το κείμενο όπως υποστηρίζει η μετάφραση του Χάρβαρντ δεν μπορεί να το ξέρει κανείς. Αν δεν έλειπε πάντως θα μαθαίναμε ενδιαφέροντα πράγματα για το τι άλλο αποφασίσθηκε.
Ο γιος του Πτολεμαίου Α΄του Σωτήρος, Πτολεμαίος Β΄ ο Φιλάδελφος (283-246 π.Χ.), ήθελε την σορό του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Αλεξάνδρεια (από την Μέμφιδα που αρχικά είχε ταφεί) όπως συμφωνούν σχεδόν όλες οι πηγές, καθώς αυτό του έδινε κύρος και δύναμη να εξουσιάζει. Αντίθετα στην Μακεδονία δεν ήθελε κανείς επίγονος να διατηρηθεί η ανάμνηση του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Τον Πτολεμαίο το Φιλάδελφο όμως δεν τον ενδιέφεραν τα μακεδονικά έθιμα, καθώς όπως λέει ο Παυσανίας αποφάσισε να κυβερνήσει σύμφωνα με τα αιγυπτιακά, μακρυά από τις μακεδονικές παραδόσεις.
Ο Πτολεμαίος ο Σωτήρ πάντως, πατέρας του Φιλάδελφου, που ήταν στρατηγός του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όπως λένε οι πηγές είχε ήδη εξαπατήσει μία φορά τον Περδίκκα, βάζοντας άλλη μούμια μέσα στην χρυσή άμαξα, για να τον παραπλανήσει, να μην του πάρει το πτώμα:
«ἀνέστειλε δὲ τὴν ὁρμὴν τοῦ Περδίκκα ὁ Πτολεμαῖος• εἴδωλον γὰρ ποιησάμενος ὅμοιον Ἀλεξάνδρῳ κατεκόσμησεν ἐσθῆτι βασιλικῇ καὶ ἐνταφίοις ἀξιοζήλοις. εἶτα τοῦτο ἀναπαύσας ἐπὶ μίαν τῶν Περσικῶν ἁμαξῶν, τὸ ἐπ’αὐτῆς κατεσκεύασε φέρετρον μεγαλοπρεπῶς ἀργύρῳ καὶ χρυσῷ καὶ ἐλέφαντι• καὶ τὸ μὲν ὄντως Ἀλεξάνδρου σῶμα λιτῶς καὶ ὡς ἔτυχε προύπεμψε κρυπταῖς ὁδοῖς καὶ ἀτρίπτοις. ὁ δὲ Περδίκκας καταλαβὼν τὸ τοῦ νεκροῦ φάσμα καὶ τὴν διασκευασθεῖσαν ἁρμάμαξαν ἀνεστάλη τοῦ δρόμου, οἰόμενος ἔχειν τὸ ἆθλον• ὀψὲ δὲ ἔμαθεν ἀπατηθείς, ἡνίκα διώκειν οὐκ εἶχε»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Δεν γίνονται δεκτά σχόλια σε greeklish