Και πάλι για το βιβλίο Ιστορίας ΣΤ΄ Δημοτικού…
Το θέμα του βιβλίου ιστορίας της ΣΤ’ Δημοτικού είναι λίγο πολύ γνωστή σε όλους. Η πρόθεση του Υπουργείου να γίνει χρήση του βιβλίου της κ. Μ. Ρεπούση, που με το «συνωστισμό» της προκάλεσε την αντίδραση και αγανάκτηση μεγάλου μέρους του Ελληνικού λαού, δεν ευοδώθηκε τελικά, ακριβώς λόγω αυτών των διαμαρτυριών που ξεσήκωσε. Έτσι λοιπόν, αντικαταστάθηκε από το βιβλίο που συνέγραψε ο κ. Ι. Κολιόπουλος (και οι συνεργάτες του), το οποίο άρχισε από εφέτος να χρησιμοποιείται στα δημοτικά σχολεία της Ελλάδας και της Κύπρου.
Ωστόσο, το αποσυρθέν βιβλίο της κ. Ρεπούση δεν είχε μόνο επικριτές• οι υποστηρικτές του ήταν αρκετοί και εξίσου δυναμικοί.
Το όλο ζήτημα αποτέλεσε την αφορμή να αρχίσει μία συζήτηση σχετικά με τα θέματα παιδείας, της διατήρησης της ταυτότητας του λαού μας, τη θέση που θέλουμε να έχουμε (ή να προβάλλουμε) στο σύγχρονο κόσμο, κλπ., και βέβαια δεν άργησε να πάρει πολιτική (ή καλύτερα ιδεολογική) χροιά. Έτσι λοιπό, από την μία πλευρά έχουμε εκείνους που υποστηρίζουν ότι μόνο μέσα από τη διατήρηση της ταυτότητάς μας θα μπορέσουμε να έχουμε ενεργή θέση στο νέο κόσμο που διαμορφώνεται, και από την άλλη, εκείνους που θεωρούν ότι η υποχώρησή της θα συμβάλει στην καλύτερη προσαρμογή μας στις νέες συνθήκες και την ενσωμάτωσή μας σε αυτόν τον νέο κόσμο.
Αυτό που θα πρέπει να σημειωθεί ως συμπέρασμα της ως τώρα συζήτησης, είναι ότι η τάση που εκφράζεται από την κ. Ρεπούση, το βιβλίο και τους συνεργάτες της, έχει επικρατήσει «σιωπηλά» εδώ και δύο δεκαετίες στα ελληνικά πανεπιστήμια, με αποτέλεσμα να «βγάζουν» ιστορικούς (δηλ. δασκάλους και καθηγητές) που προωθούν τις συγκεκριμένες ιδέες. Το γεγονός αυτό ήταν δύσκολο να γίνει ευρύτερα γνωστό όσο περιορίζονταν στο χώρο της ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης, αλλά «αποκαλύφθηκε» με την προσπάθεια εισαγωγής των ιδεών αυτών στην δευτεροβάθμια και πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Είναι ένα ζήτημα στο οποίο θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερο βάρος στο μέλλον…
Επιστρέφοντας στο νέο βιβλίο ιστορίας, πρέπει να πούμε ότι η υιοθέτησή του από το Υπουργείο έδωσε το έναυσμα για έναν νέο κύκλο αντιδράσεων, μέσω δημοσιεύσεων στο διαδίκτυο και αρθρογραφίας σε διάφορα έντυπα. Ενδεικτικό του κλίματος που έχει διαμορφωθεί είναι τα δύο άρθρα που αναδημοσιεύουμε. Αξίζει κανείς να διαβάσει και τα σχόλια που έχουν αναρτηθεί στις αρχικές δημοσιεύσεις, που δεν υπάρχει πρακτικός τρόπος να αναδημοσιευτούν από εμάς. Καλή ανάγνωση.
Σημείωση: Το νέο βιβλίο ιστορίας της ΣΤ’ Δημοτικού μπορείτε να το δείτε στον ιστοχώρο του Ψηφιακού Σχολείου, κάνοντας κλικ στο δεσμό Ηλεκτρονικό Βιβλίο.
http://maccunion.wordpress.com/2012/10/12/
1. Η εθνομηδενιστική μεταμοντέρνα άποψη
(Σημ. ΔΕΕ: Η άποψη των κάθε είδους εθνομηδενιστών, από τους μεταμοντέρνους Συριζαίους μέχρι τα σταλινικά απολιθώματα του Περισσού αποτυπώνεται ανάγλυφα στην κριτική του βιβλίου που ακολουθεί. Όλα τα φαιδρά ιδεολογήματα που προπαγανδίζονται επί δεκαετίες από "προοδευτικούς" "εχπαιδευτικούς" επιστρατεύονται στην πολεμική τους: Η χρήση "λογίας" γλώσσας σε αφηγηματικά κείμενα ενοχλεί (θα έπρεπε προφανώς να γραφτούν στην "δημοτικιά"), οι περιγραφές για τα ηρωικά κατορθώματα «παλικαριών» (εντός εισαγωγικών, δηλ. αμφισβητείται) ενοχλούν, το "κρυφό σχολειό" θεωρείται μύθος, η περιγραφή για την άλωση της Τριπολιτσάς έπρεπε να αναφέρει "τα επίθετα και τα επιρρήματα που κοσμούν συνήθως τις τουρκικές βιαιοπραγίες" (δηλ. έπρεπε να γράφει το πόσο κακοί ήσαν οι Έλληνες;) και διάφορα άλλα τέτοια βλακώδη αριστερά "επιχειρήματα". Και το κορυφαίο: Κατηγορούν τους συγγραφείς γιατί η Οκτωβριανή επανάσταση καταλαμβάνει μόνον 9 σειρές ενώ το κείμενο για τον Κανάρη είναι 23 σειρές! Να μας συγχωρούν που δεν υπάρχουν καμιά δεκαριά σελίδες για τον Ιωσήφ Στάλιν!).
Νέο βιβλίο ιστορίας ΣΤ΄ Δημοτικού: Όπισθεν ολοταχώς!
Το νέο εγχειρίδιο ιστορίας για την Στ’ Δημοτικού που διανεμήθηκε φέτος στα σχολεία Ελλάδας και Κύπρου σηματοδοτεί ένα γιγάντιο άλμα προς τα πίσω, τόσο από πλευράς παιδαγωγικής μεθόδου όσο και από αυτής του περιεχομένου. Το έργο της συγγραφικής ομάδας (με επικεφαλής τον ιστορικό Ι. Κολιόπουλο), σε διάσταση και από την Ιστορία ως επιστήμη, και από την επιστήμη της Διδασκαλίας της Ιστορίας, αναπαράγει μια ιδέα της σχολικής ιστορίας ως μέσο εθνικού και ηθικού φρονηματισμού, με χειρότερο τρόπο από το προηγούμενο βιβλίο που ήρθε να αντικαταστήσει. Πληροί, δε, όλα τα κριτήρια κακής χρήσης της Ιστορίας, όπως αυτά έχουν διατυπωθεί και κυρωθεί στις σχετικές συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης Rec(2001)15 και Rec(2011)6 . Στο πλαίσιο της παρούσας παρέμβασης θα περιοριστούμε σε μια σειρά αρχικών σκέψεων και παρατηρήσεων.
• Ο τίτλος του βιβλίου στο εξώφυλλο είναι «Ιστορία του νεότερου και σύγχρονου κόσμου». Στο εσωτερικό του, αυτό μεταφράζεται σε δεκαπέντε (15) σελίδες ευρωπαϊκής ιστορίας και διακόσιες εννιά (209) σελίδες με επίκεντρο την ελληνική. Αντί τα παιδιά να γνωρίσουν πώς τα γεγονότα και οι μεγάλες αλλαγές συνδέονται μεταξύ τους σε τοπικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, το ελληνικό έθνος ανάγεται σε μοναδικό, περιούσιο και ανάδελφο.
• Το εκτεταμένο αφηγηματικό κείμενο (σε λόγια γλώσσα, δυσλειτουργική σε σχέση με το πλαίσιο επικοινωνίας για το οποίο προορίζεται) και οι μονοπρισματικές πηγές περιορίζουν την κατανόηση των ιστορικών θεμάτων.
• Απουσιάζουν ερευνητικά ερωτήματα και δραστηριότητες των μαθητών που να προάγουν το κριτικό πνεύμα και τον ιστορικό εγγραματισμό τους. Η στείρα γεγονοτολογία, ο δογματισμός και η χρηστομάθεια δεν βοηθούν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και στη συγκρότηση εννοιών (π.χ. ιστορικός χρόνος, αλλαγή και συνέχεια, τεκμήριο, αιτία και συνέπεια, ιστορική σημαντικότητα). Το βιβλίο μαθητή και το βιβλίο εργασιών που το συνοδεύουν περιορίζονται κυρίως σε ερωτήσεις απομνημόνευσης χρονολογιών, τοποθεσιών και ονομάτων. Γενικά, η ιστορία αντιμετωπίζεται παιδαγωγικά ως ένα γλωσσικό μάθημα με ασκήσεις του τύπου «συμπληρώστε τα κενά». Σε αυτό το πνεύμα, δεν λείπουν και οι προτροπές σε «εκθέσεις ιδεών» όπως αυτή: «Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, η αξία της θυσίας του Μάρκου Μπότσαρη;» (σελ. 113).
• Η πολεμική ιστορία, τα ηρωικά κατορθώματα «παλικαριών» (σελ. 83) που αψηφούν το θάνατο, συνθέτουν το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της αφήγησης, αφήνοντας την πολιτική, οικονομική, κοινωνική, ιδεολογική και πολιτιστική ζωή να διαδραματίζουν συμπληρωματικό ρόλο. Η (αντρική) εθνική ιστορία γράφεται με το σπαθί. Και, φυσικά, οι απαραίτητες κοινοτοπίες της μισαλλόδοξης ρητορικής: Οι Έλληνες έχουν πάντα δίκαια, ενώ οι εχθρικοί λαοί (Βούλγαροι και Τούρκοι) έχουν πάντα άνομα συμφέροντα. Οι Έλληνες -ακόμη κι όταν επιτίθενται!- είναι αμυνόμενοι, απαντούν σε μία προηγούμενη πρόκληση. Όταν οι Έλληνες είναι ενωμένοι μεγαλουργούν. Όταν όμως επιτρέπουν στους ξένους να τους διχάσουν, έρχεται η καταστροφή.
• Σε κανένα σημείο δεν αφήνεται κάποια «σκιά» για τους ελληνικούς φορείς εξουσίας, είτε αυτοί αφορούν σε πρόσωπα είτε σε θεσμούς. Η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι ένθερμη υποστηρίκτρια της Επανάστασης του ’21. Τόσο κατά την προεπαναστατική περίοδο, όσο και κατά τον αγώνα της Ανεξαρτησίας, οι πρόκριτοι και οι κλέφτες κινούνται με μόνη έγνοια τους το καλό της πατρίδας. Ακόμη και στο εγχειρίδιο του 1989 (που επαναφέρθηκε ύστερα από την απόσυρση εκείνου της ομάδας Ρεπούση) είχαμε, επί του θέματος, δύο αντιτιθέμενες πηγές με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Οι Προεστοί προστάτευαν/καταπίεζαν τους ραγιάδες» (σελ 38-39).
Στη συνέχεια, μερικά αντιπροσωπευτικά «μαργαριτάρια» που αλιεύσαμε κατά την ανάγνωση του βιβλίου:
• Ο Κοσμάς ο Αιτωλός εγγράφεται, τουλάχιστον εν μέρει, στο πνεύμα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού (σελ. 53).
• Το «Κρυφό Σχολειό» αποτελεί «αποτύπωση στην εθνική συλλογική μνήμη» των δύσκολων συνθηκών για την παιδεία τα πρώτα μετά την Άλωση χρόνια. Μια σκοτεινή διατύπωση απέναντι στην εύγλωττη εικόνα του Γκύζη και το ποίημα του Πολέμη (σελ. 54-55). Όλα αυτά αντί να γραφτεί πως το «Κρυφό Σχολειό» είναι μύθος (ή έστω θρύλος, όπως το αποκαλούσε το εγχειρίδιο του 1989), και να συζητηθούν οι συνθήκες που οδήγησαν στην κατασκευή του και ο ρόλος τον οποίο επιτέλεσε.
• Για την άλωση της Τριπολιτσάς, εν μέσω περιγραφών στρατηγικών σχεδίων και ηρωισμών, μαθαίνουμε ότι «Ακολούθησαν σφαγές και λεηλασίες» (σελ. 99). Έτσι, απρόσωπα, χωρίς τους αριθμούς, τα επίθετα και τα επιρρήματα που κοσμούν συνήθως τις τουρκικές βιαιοπραγίες.
• Όλες οι αναφορές στους Οθωμανούς και τους Τούρκους είναι αρνητικές, με αποκορύφωμα αυτή της πηγής στη σελ. 31 όπου ο μαθητής διαβάζει: «[…]Και αν θελήσει ο Πανάγαθος και φιλεύσπλαχνος Θεός και βοηθήσει να ελευθερωθεί το δυστυχισμένο γένος μας από τον τρομερό, απάνθρωπο, αντίχριστο και άσπλαχνο Τούρκο […]».
• Η παρουσία των γυναικών στην ιστορία εξαντλείται σε τέσσερις σειρές για την Μπουμπουλίνα και τη Μαυρογένους (σελ. 92) και σε άλλες έντεκα για τα δικαιώματα των γυναικών (σελ. 188), και τα δύο εκτός του κύριου κειμένου της αφήγησης.
• Σύμφωνα με τους συγγραφείς, «η Ναυμαχία του Ναυαρίνου» επιτάχυνε τις εξελίξεις! Άρα, σε πείσμα κάθε ιστορικής αποτίμησης της πολιτικής, στρατιωτικής και οικονομικής κατάστασης των ελληνικών δυνάμεων κατά το 1827, το αναγνωρισμένο ανεξάρτητο ελληνικό κράτος ήταν μοιραίο ότι θα σχηματιζόταν. Φαίνεται θα ήταν γραμμένο στους ουρανούς!
• Σε αντιδιαστολή με τη μεγάλη έκταση του κειμένου που αφιερώνεται στην περιγραφή πολεμικών κατορθωμάτων και ηρωικών θανάτων, άλλα θέματα αντιμετωπίζονται ως ελάσσονος σημασίας. Π.χ. το γλωσσικό ζήτημα (σελ. 163), η βιομηχανική επανάσταση (σελ.156) και η Οκτωβριανή επανάσταση (σελ.192) καταλαμβάνουν από τρεις, εννιά και εννιά σειρές αντίστοιχα. Μόνο το κείμενο για τον Κανάρη, με μεγάλη γραμματοσειρά, είναι είκοσι τρεις σειρές.
• Στο πνεύμα των σχολικών εορτών, με μια ομφαλοσκοπική αντιστροφή, ο Β’ παγκόσμιος πόλεμος αναφέρεται ως ένα παράρτημα του Αλβανικού έπους. Στην «ατυχέστερη» πρόταση όλου του βιβλίου, «ο πόλεμος ήταν το ολέθριο επακόλουθο της αποτυχίας στην εφαρμογή των όρων ειρήνης, που είχαν τερματίσει τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο». Καμία αναφορά στον φυλετικό ρατσισμό, στη ναζιστική ιδεολογία, στο επεκτατικό όραμα του αριανισμού, στην προπαγάνδα. Η Χρυσή Αυγή θα είναι ευτυχής και ευγνώμων.
Για λόγους οικονομίας του παρόντος κειμένου, θα περιοριστούμε στα παραπάνω. Αναμένουμε ότι ερευνητές ιστορικοί και παιδαγωγοί, θα εκπονήσουν συνολικότερες κριτικές στο εν λόγω εγχειρίδιο.
Επιγραμματικά, το δικό μας συμπέρασμα είναι ότι παρά τη διακηρυγμένη αποδοχή της ανάγκης για ουσιαστικές αλλαγές στις μεθόδους διδασκαλίας και μάθησης στα σχολεία ώστε να αναπτύσσονται οι κριτικές ικανότητες των αυριανών πολιτών, ο στόχος αυτός δεν θα προαχθεί με το συγκεκριμένο βιβλίο ιστορίας.
Τέλος, μια ορθογραφική παρατήρηση: στη σελ. 231 διαβάζουμε ότι μεταπολιτευτικά «το βιωτικό επίπεδο των Ελλήνων βελτιώθηκε εντυπωσιακά». Ναι, με «ω». Ίσως να πρόκειται περί μαύρου χιούμορ σε σχέση με την κρίση που βιώνουμε σήμερα. Ή πως, με τέτοιο αναχρονιστικό βιβλίο, ο βίος των παιδιών στην τάξη θα είναι αβίωτος!
2. Η άλλη άποψη
Το βιβλίο Ιστορίας ΣΤ΄ Δημοτικού και οι ακραίοι
Του Σπύρου Εμμανουηλίδη, εκπαιδευτικού
Φέτος διανεμήθηκε για πρώτη φορά το βιβλίο Ιστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού, το οποίο συνέγραψε ομάδα ιστορικών υπό την επίβλεψη του ομότιμου καθηγητή Νεότερης Ιστορίας Ιωάννη Κολιόπουλου. Πέρα από τον επιβλέποντα και οι υπόλοιποι συγγραφείς είναι ειδικοί τόσο στην νεότερη ιστορία όσο και στη διδασκαλία της ιστορίας. Πρόκειται για τον επίκουρο καθηγητή Νεότερης Ιστορίας του ΑΠΘ Ιάκωβο Μιχαηλίδη, τον διδάκτορα Νεότερης Ιστορίας του ΕΚΠΑ και καθηγητή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Χαράλαμπο Μηνάογλου και τον δρ. Νεότερης Ιστορίας του ΑΠΘ και εκπαιδευτικό της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Αθανάσιο Καλλιανιώτη. Η συγγραφική ομάδα είναι δηλαδή άρτια, τόσο από επιστημονική όσο και από διδακτική άποψη.
Τις τελευταίες μέρες, πολιτικοί χώροι με τα επίσημα ενημερωτικά όργανά τους (Ριζοσπάστης και Indymedia) στράφηκαν με σφοδρότητα κατά του βιβλίου, το οποίο έκριναν ασύμβατο με τις κομματικές δοξασίες τους. Πρώτοι οι συνήθεις «προοδευτικοί» του ΚΚΕ, επειδή δεν αποδέχεται τους μύθους σχετικά με τη δράση του κατά τον εμφύλιο και εν συνεχεία οι αναρχικοί, επειδή δεν καλλιεργεί την αναρχία και τον μισελληνισμό στους μαθητές! Άραγε πού νομίζουν ότι βρίσκονται αυτές οι δύο πλευρές. Μάλλον φαντασιώνονται ότι ζουν στη Σοβιετία ή σε μία κοινωνία χωρίς ιστορία, πράγμα που ασφαλώς τους βολεύει και τους εξυπηρετεί.
Πιστεύει το ΚΚΕ ότι τα σχολικά βιβλία πρέπει να αναπαράγουν την επίσημη προπαγάνδα του; Τις αρχές πάνω στις οποίες κάνει τη «διαφώτιση» σε όσους επιθυμούν να γίνουν καλοί κομμουνιστές, δηλαδή απάτριδες; Εγκαλεί καταξιωμένους επαγγελματίες ιστορικούς επειδή δεν χρησιμοποιούν ως μόνη πηγή τα επίσημα κείμενά του; Τους κατηγορεί επειδή κρατούν ίσες αποστάσεις (κατά τη γνώμη μου, κακώς…) από τις παρατάξεις που συγκρούστηκαν κατά τον εμφύλιο; Θεωρεί σωστό ότι σε ένα σχολικό βιβλίο πρέπει να εξυμνούνται οι σφαγές του «Δημοκρατικού Στρατού» (Μελιγαλάς);
Από την άλλη, το Indymedia στρέφεται κατά του βιβλίου, επειδή δεν υιοθετεί τους αριστερίστικους μύθους για την «κακή» Εκκλησία που καταδυνάστευε τον λαό μέχρι να έρθει η Αριστερά (και η …«πρόοδος») για να συμβάλει και αυτή στη σημερινή εξαθλίωσή του. Ενόχλησε τους αναρχοπράκτορες η αναφορά στον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό, όπως και τον παστίτσιο τον ενοχλεί ο νεκρός γέροντας Παϊσιος! Πιστεύουν οι ανόητοι ότι θα περάσει στα σχολικά βιβλία η παράνοιά τους και θεωρούν κιόλας ότι πρέπει να απαιτούν κάτι τέτοιο;
Το βιβλίο, απ’ ό,τι διάβασα, είναι καλό και σίγουρα θα εκπληρώσει στο ακέραιο το σκοπό για τον οποίο εγράφη. Όταν ολοκληρωθεί η πρώτη χρονιά διδασκαλίας του, η επιστημονική και η εκπαιδευτική κοινότητα θα έχουν βγάλει τα ασφαλή συμπεράσματά τους. Ήδη όμως έχει αποκτήσει τις πρώτες του «περγαμηνές». Δεν είναι άλλες από τις αντιδράσεις των ακραίων στοιχείων εναντίον του όσο και από το γεγονός ότι η πρώην «εκσυγχρονίστρια» υπουργός αρνήθηκε πεισματικά να το στείλει στα σχολεία, παρά την έγκριση που είχε λάβει από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Πρόκειται για το ίδιο άτομο που με πάθος υποστήριζε την επιβολή της αγγλικής ως επίσημης γλώσσας στην Ελλάδα, αλλά και την υπαγωγή της χώρας στο ΔΝΤ και συνεπώς την τελειωτική καταστροφή της.
Μια και μιλάμε για ιστορία, ας θυμηθούμε και τα εξής. Μέχρι τις 22 Ιουνίου 1941, που έγινε η γερμανική επίθεση στον… παράδεισο των Σοβιέτ, ίσχυε το σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότωφ και οι ανά την Ευρώπη κομμουνιστές δεν ήταν καθόλου αντιστασιακοί. Μάλιστα, στην Ελλάδα είχε ήδη συμβεί η πρώτη πράξη συνεργασίας του ΚΚΕ με τις δυνάμεις κατοχής. Επρόκειτο για την απελευθέρωση από την Ακροναυπλία 25 κρατουμένων κομμουνιστών, κατ’ απαίτηση της βουλγαρικής πρεσβείας, εφόσον οι 25 εδήλωσαν «Βούλγαροι».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Δεν γίνονται δεκτά σχόλια σε greeklish